Przygotowanie przewoźników a ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego

Według znowelizowanych przepisów:

Art. 9a. 1. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:
1) honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym;
2) honorowemu dawcy krwi, który oddał co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługuje ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego:
a) kolejowego w 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej,
b) kolejowego w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne
– na podstawie biletów jednorazowych.
2. Honorowy dawca krwi, któremu przysługuje ulga na przejazd, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jest obowiązany do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 2.
3. Dokumentem poświadczającym uprawnienia, o których mowa w ust. 1:
1) pkt 1 – jest zaświadczenie wydane przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA;
2) pkt 2 – jest zaświadczenie potwierdzające co najmniej 3 donacje wydane przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA.
4. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, zawiera:
1) datę wydania zaświadczenia;
2) imię i nazwisko dawcy krwi;
3) numer PESEL dawcy krwi;
4) informację o oddaniu 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19.
5. Środki finansowe na realizację uprawnień, o których mowa w ust. 1 pkt 2, pochodzą z budżetu państwa.

Podstawa prawna: USTAWA z dnia 21 stycznia 2021 r.o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw

Odpowiedź PKP Informatyka spółka z o.o.

Zgodnie z obowiązującą od 26 stycznia 2021 r., ustawą sejmową z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 159), wprowadzającą ulgę w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego, przewoźnicy kolejowi, których systemy sprzedażowe utrzymujemy, zlecili nam wprowadzenie tej zniżki we wspomnianych systemach.

Będą one dostępne w ofertach przewoźników od 1 lutego 2021 r.

Odpowiedź PKP Intercity

Informujemy, że od 26 stycznia 2021 r. Honorowi Dawcy Krwi mogą korzystać z 33% ulgi przy zakupie biletu jednorazowego na przejazdy pociągami PKP Intercity. Zniżka dotyczy przejazdów 1 i 2 kl. pociągów kategorii TLK i IC oraz 2 kl. pociągów EIC i EIP.

Ważne! Ulga obowiązuje wyłącznie w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego albo stanu epidemii i dotyczy honorowych dawców krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19.

Dokumentem poświadczającym uprawnienie do ulgowego przejazdu jest zaświadczenie wydane przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Zaświadczenie musi zawierać:
1) datę wydania zaświadczenia;
2) imię i nazwisko dawcy krwi;
3) numer PESEL dawcy krwi;
4) informację o oddaniu 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19.

Od 1 lutego w systemie sprzedaży pojawi się możliwość zakupu biletu ze zniżką 33%. Do tego czasu osoby uprawnione do skorzystania z ulgi, które zakupią bilet normalny lub wg dostępnej oferty mogą wystąpić o zwrot różnicy w cenie biletu wysyłając e-mali na adres wyrownanie@intercity.pl . Zgłoszenie musi zawierać imię i nazwisko podróżnego oraz należy do niego dołączyć:
– kopię biletu
– kopię zaświadczenia uprawniającego do ulgi
– numer rachunku bankowego, na który ma być dokonany zwrot, jeżeli bilet został zakupiony w kasie biletowej, w biletomacie lub u konduktora.

Nowa ulga została wprowadzona na podstawie art. 9a ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (t.j. Dz. U. 2020, poz. 1777 ze zm.) oraz art. 33 ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021, poz. 159).

Odpowiedź POLREGIO

Dzień dobry,
w odpowiedzi na poniższą wiadomość e-mail, uprzejmie wyjaśniam.

W dniu 26 stycznia 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, (Dz. U. z 2021 poz. 159).

W związku z powyższym od dziś (26.01.2021) można zakupić bilet na przejazd wg ulgi 33% dla Honorowych Dawców Krwi w okresie stanu zagrożenie epidemicznego lub stanu epidemii.

Krótki czas pomiędzy ogłoszeniem powyższego rozporządzenia, a terminem wejścia w życie założeń spowodował brak możliwości wdrożenia w takim terminie w systemach sprzedaży powyższej ulgi. Dlatego dzisiaj została wystosowana regulacja do pracowników dot. prawidłowej odprawy podróżnych na podstawie powyższej ulgi. Podróżni do czasu wdrożenie nowego kodu ulgi w systemach sprzedaży mają możliwość zakupu biletu wg powyższej ulgi w punktach odprawy (kasy biletowe) lub bezpośrednio u obsługi pociągu.

Dokumentem poświadczającym uprawnienia do przejazdów pociągami uprawnienia do przejazdów pociągami jest zaświadczenie potwierdzające oddanie co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, wydane przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWIA.

Przejazdy z ulgą 33% na podstawie ww. zaświadczenia przysługują przez 6 miesięcy od dnia jego wystawienia.

Zaświadczenie zawiera:
1) datę wydania zaświadczenia;
2) imię i nazwisko dawcy krwi;
3) numer PESEL dawcy krwi;
4) informację o oddaniu 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19.

Podróżnym do czasu wprowadzenia we wszystkich systemach sprzedaży prawidłowego kodu zniżki wystawia się bilet z ulgą 33% – na podstawie innego kodu (dla innych uprawnionych osób) posiadających ten sam wymiar ulgi w wysokości 33%. Na bilecie osoba wydająca bilet zamieszcza odpowiednią adnotację informującą o ważności ulgi na podstawie zaświadczenie Honorowego Dawcy Krwi.

Proszę o przyjęcie powyższej odpowiedzi.

Po sprawdzeniu kto ma ulgę 33% wychodzi, że nauczyciele. Dlatego nie bądźcie zdziwieni, że dopóki system sprzedażowy nie będzie miał wprowadzonych honorowych dawców krwi jako osobnej grupy uprawnionej do zniżkowych przejazdów to na biletach pojawi się słowo nauczyciel lub kod odpowiadający tej grupie społecznej.

Kolejne Śląskie

Dzień dobry.

Szanowny Panie, oczekujemy na implementację ulgi przez PKP Informatyka. Będziemy informować o funkcjonowaniu systemowym. Aktualnie można skierować się do kierownika pociągu lub pracownika np. kasy, gdzie zostanie Pan poinformowany o sposobie wydawania biletu z ulgą.

Pozdrawiam, Tomasz Musioł Rzecznik Prasowy.

Od 1 marca Międzygminny Związek Komunikacyjny z siedzibą w Jastrzębiu Zdroju wprowadza bezpłatne przejazdy dla HDK-ZdZN

W związku z licznymi wnioskami radnych gmin należących do MZK oraz organizacji PCK po akceptacji wniosku w dniu 30.01.2020 r. przez Zarząd, przygotowano projekt uchwały zmieniający Taryfę MZK. Do katalogu osób uprawnionych do korzystania z bezpłatnej komunikacji dopisano Honorowych Dawców Krwi ? Zasłużonych dla Zdrowia Narodu.

W uznaniu zasług w ratowaniu życia i zdrowia oraz społeczne poparcie, Międzygminny Związek Komunikacyjny z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju informuje, że Zarząd Związku podjął uchwałę nr 16/II/2020 z dn. 11 lutego 2020 r. przyznającą od 01 marca 2020 r. prawo do bezpłatnych przejazdów posiadaczom odznaczenia Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużonego dla Zdrowia Narodu. Prawo to będzie przysługiwało posiadaczom Karty Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużonego dla Zdrowia Narodu wyrobionej w Biurze Obsługi Klienta MZK w Jastrzębiu-Zdroju ul. Przemysłowa 1. Warunki uzyskania Karty określa ?Regulamin Karty Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużonego dla Zdrowia Narodu?
Prawo do bezpłatnych przejazdów przysługuje mieszkańcom Gmin wchodzących w skład MZK tj.: Czerwionka-Leszczyny, Jastrzębie-Zdrój, Marklowice, Mszana, Pszów, Pawłowice, Radlin, Rydułtowy, Suszec, Żory, oraz mieszkańcom Gmin na obszarze, których obowiązuje porozumienie na realizację zadania organizacji oraz zarządzania publicznym transportem zbiorowym przez Związek. Są to Gminy: Ornontowice, Orzesze, Świerklany, Zebrzydowice.
Ulga ta będzie obowiązywała na liniach realizowanych przez Związek. Z uwagi na odrębne zasady odpłatności za przewóz na liniach Komunikacji Lokalnej w Gminie Pawłowice, Pszczyna, Strumień i Suszec ulga nie przysługuje.

MZK na wniosek ww. osób wyda im spersonalizowane E-bilety z okresem ważności 1 roku od daty wydania z możliwością przedłużenia ważności po potwierdzeniu zamieszkania na terenie gminy wchodzącej w skład MZK lub mającej podpisane stosowne porozumienia.

Zapraszam do zapoznania się z Uchwałą oraz Regulaminem Karty.

Nasz wykaz gmin, które wprowadziły ulgę lub bezpłatne przejazdy dla dawców krwi: https://krwiodawcy.org/ulga/index.html

Małopolski bilet dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi I stopnia

Zgodnie z przepisami od 17 lutego 2020 roku osoby posiadające tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi I stopnia (złota odznaka) podróżujące po Małopolsce mogą korzystać z nowych warunków taryfowych. Dotyczą one komunikacji zapewnionej przez REGIO i Koleje Małopolskie.

UPRAWNIENI

Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi, którzy oddali bezpłatnie co najmniej 18 litrów krwi pełnej lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników – w przypadku mężczyzn, 15 litrów krwi pełnej lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników – w przypadku kobiet.

DOKUMENT UPRAWNIAJĄCY

Na podstawie:
1) biletu dobowego;
2) biletu sieciowego miesięcznego imiennego

ZAKRES WAŻNOŚCI

Oferta dotyczy przejazdów pociągami REGIO na obszarze wewnątrz województwa małopolskiego ograniczonego stacjami:
1) Wałki i Jasło w kierunku województwa podkarpackiego;
2) Hucisko, Kęty Podlesie, Czechowice-Dziedzice, Balin i Bukowno Przymiarki w kierunku województwa śląskiego;
3) Sędziszów w kierunku województwa świętokrzyskiego.

WARUNKI STOSOWANIA

1) bilet dobowy w przypadku zakupu w dniu wyjazdu jest ważny do godziny 24:00, natomiast zakupiony w przedsprzedaży jest ważny od godziny 0:01 do godziny 24:00 w dniu wskazanym przez nabywcę;
2) bilet sieciowy miesięczny imienny jest ważny przez okres jednego miesiąca od daty wydania lub wskazanej przez nabywcę;
3) bilety wg oferty uprawniają w terminie ich ważności i na obszarze obowiązywania oferty do wielokrotnych przejazdów pociągami REGIO i pociągami spółki Koleje Małopolskie;
4) uprawnienie do korzystania z biletów wg oferty poświadczają legitymacje:
a) “Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” – (wzór nr 1),
b) “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” – (wzór nr 2),
c) “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi I Stopnia” – (wzór nr 3), wraz z dokumentem ze zdjęciem umożliwiającym potwierdzenie tożsamości osoby uprawnionej; dane podróżnego potwierdzać można również przy użyciu usługi mTożsamość. Wzory legitymacji określone są w Załączniku do niniejszych warunków;
5) osobę, która w trakcie kontroli dokumentów przewozu w pociągu, nie okaże dokumentu poświadczającego uprawnienie do korzystania z biletu wg oferty, uważa się za podróżnego bez ważnego dokumentu przewozu;
6) bilety można nabyć:
a) dobowe:
# w punktach odprawy, w automatach biletowych w tym wchodzących w skład Systemu Małopolskiej Karty Aglomeracyjnej (System MKA) – w przedsprzedaży do 30 dni naprzód,
# w pociągu u obsługi i poprzez aplikację mobilną iMKA – wyłącznie w dniu wyjazdu,
b) sieciowe miesięczne imienne: w punktach odprawy, w automatach biletowych, w pociągu u obsługi oraz za pośrednictwem Systemu MKA lub aplikacji mobilnej iMKA
# w przedsprzedaży do 30 dni naprzód;
7) bilety wg oferty wydaje się z nadrukiem “Małopolski bilet dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi“;
8) oferty nie łączy się z ofertami taryfowymi oraz innymi ofertami pozataryfowymi i specjalnymi.

OPŁATY

Ceny biletów wg oferty wynoszą:
1) dobowego – 1,00 zł w tym 0,08 zł PTU;
2) miesięcznego imiennego – 10,00 zł w tym 0,74 zł PTU

ZMIANY UMOWY PRZEWOZU

1) podróżny ma prawo do zmiany umowy przewozu – w zależności od sposobu nabycia biletu na przejazd – wg zasad określonych w Regulaminie przewozu (RPR) albo Regulaminie wydawania i korzystania z Małopolskiej Karty Aglomeracyjnej, aplikacji mobilnej iMKA oraz sprzedaży biletów przez internet (Regulaminu MKA);
2) zmiana umowy przewozu w zakresie terminu wyjazdu w przypadku biletów dobowych nabytych w punktach odprawy i automatach biletowych:
a) przed rozpoczęciem terminu ważności biletu – możliwa jest w dowolnym punkcie odprawy prowadzącym sprzedaż biletów wg oferty,
b) po rozpoczęciu terminu ważności biletu – możliwa jest nie później niż przed upływem 2-giej godziny jego ważności w punkcie odprawy wyłącznie na stacji nabycia biletu, poprzez wymianę biletu;
3) w pociągu zmiana terminu wyjazdu na podstawie biletu dobowego możliwa jest wyłącznie na termin wcześniejszy, pod warunkiem zgłoszenia się podróżnego do obsługi pociągu na zasadach określonych w Regulaminie przewozu (RPR) – w celu uzyskania odpowiedniego poświadczenia o nowym terminie ważności;
4) podróżny, który zamierza odbyć przejazd do nowej stacji przeznaczenia znajdującej się poza obszarem objętym ofertą, na zasadach przewidzianych w Regulaminie przewozu (RPR) zobowiązany jest nabyć nowy bilet jednorazowy na przejazd od granicznej stacji obszaru objętego ofertą do nowej stacji przeznaczenia z zastosowaniem opłat zawartych w Dziale III Taryfy przewozowej (TPR) lub obowiązującej oferty pozataryfowej,
z uwzględnieniem przysługującego uprawnienia do ulg przejazdowych.

ZWROTY

1) zwrot należności za całkowicie niewykorzystany bilet dobowy nabyty w punktach odprawy lub automatach biletowych można uzyskać:
a) przed rozpoczęciem terminu ważności biletu – w dowolnym punkcie odprawy prowadzącym sprzedaż biletów wg oferty,
b) po rozpoczęciu terminu ważności biletu – po uzyskaniu odpowiedniego poświadczenia nie później niż przed upływem 2-giej godziny jego ważności w punkcie odprawy wyłącznie na stacji nabycia biletu, z potrąceniem 10% odstępnego;
2) nie zwraca się należności za bilety dobowe częściowo niewykorzystane;
3) zwrot należności za bilety nabyte za pośrednictwem Systemu MKA lub aplikacji mobilnej iMKA – można uzyskać na zasadach określonych w regulaminie właściwym dla tego systemu.

INNE

1) bilet na przewóz pod nadzorem podróżnego: bagażu ręcznego, roweru lub psa, wydany do biletu dobowego – uprawnia do przewozu w terminie ważności tego biletu;
2) w sprawach nieuregulowanych w niniejszych warunkach stosuje się odpowiednie postanowienia:
a) Regulaminu przewozu (RPR) i Taryfy przewozowej (TPR) dostępnych na stronie www.polregio.pl,
b) Regulaminu wydawania i korzystania z Małopolskiej Karty Aglomeracyjnej, aplikacji mobilnej iMKA oraz sprzedaży biletów przez internet (Regulaminu MKA), dostępnego na stronie www.mka.malopolska.pl

ZAŁĄCZNIKI

DOKUMENTY POŚWIADCZAJĄCE UPRAWNIENIE DO OTRZYMANIA BILETÓW

Wygląd legitymacji Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużonego dla Zdrowia Narodu

Wygląd “starej” legitymacji Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi nadawanej po oddaniu 18 (mężczyznom) i 15 (kobietom) litrów krwi. Legitymacje te nie posiadają określonego słownie stopnia oraz PESELu.

Wygląd legitymacji Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi I stopnia

Więcej ulg na: https://krwiodawcy.org/ulga/index.html

Nie będzie ulg dla zasłużonych honorowych dawców krwi w PKP

W dniu wczorajszym otrzymałem pismo od Rzecznika Praw Pacjenta w którym przedstawił odpowiedź Ministerstwa Infrastruktury w sprawie jego wystąpienia dotyczącego ulgi dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Poniżej zamieszczam jego treść:

   Odpowiadając na Pana wniosek z dnia 30 lipca 2018 r. o udostępnienie informacji dotyczącej współpracy Rzecznika Praw Pacjenta z Ministrem Infrastruktury w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi ¹, uprzejmie wskazuję, co następuje:
 
   W związku z obchodami Światowego Dnia Krwiodawstwa oraz realizowanym przez Ministerstwo Zdrowia programem: “Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, a także mając na uwadze informacje o niewystarczających zasobach krwi w poszczególnych regionach Polski, Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Ministra Infrastruktury o rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi do grona osób którym przysługuje prawo do przejazdów komunikacją kolejową w klasie 2. z ulgą na poziomie co najmniej 39% podstawowej ceny biletu ².
 
   W uzasadnieniu Rzecznik podkreślił m. in., iż wzmocnienie szlachetnych pobudek dawców możliwością uzyskania proponowanej ulgi w przejazdach koleją mogłoby przyczynić się do wzrostu liczby osób zainteresowanych oddawaniem krwi.
 
   Rzecznik wskazał również, że do początku lat 90-tych ubiegłego stulecia istniał “Bilet bezpłatny bezterminowy, klasa dowolna, na przejazd w obrębie wszystkich dokp dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi PKP I stopnia”.
 
   W odpowiedzi ³, Minister Infrastruktury poinformował, iż obecne ustawowe uprawnienia do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym w Polsce zostały wypracowane na drodze kompromisu podczas wieloletnich prac nad rządowymi, poselskimi i obywatelskimi projektami legislacyjnymi oraz stanowią wyraz realizowanej przez Rząd polityki społecznej i socjalnej państwa. Przedstawiona przez Rzecznika propozycja wymagałaby szczegółowej analizy zarówno pod względem uzasadnienia wsparcia dla wyżej wymienionej grupy osób, przy rosnącej liczbie postulatów innych grup społecznych i zawodowych, jak i skutków finansowych proponowanych zmian.
 
   Wyjaśniono, iż omawiana problematyka była już przedmiotem oceny Ministra Zdrowia, który w odpowiedzi na interpelację nr 868 wskazał na wątpliwości dotyczące przyznawania przywilejów tej grupie obywateli. W opinii Ministra Zdrowia, krwiodawstwo powinno być dobrowolne i nieodpłatne, realizowane zgodnie z zasadą bezinteresowności wyrażoną w dyrektywie 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi oraz zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE w celu podnoszenia norm bezpieczeństwa odnoszących się do krwi i składników krwi. Wśród uprawnień i przywilejów obecnie przyznanych zasłużonemu honorowemu dawcy krwi należą prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością wynikająca z listy oczekujących, zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje się krew oraz zwrot utraconego zarobku, a po oddaniu co najmniej 5 litrów krwi w przypadku kobiet oraz 6 litrów krwi w przypadku mężczyzn przysługuje tytuł i odznaka honorowa “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”.
 
   Uznać zatem należy, iż na tym etapie sprawy inicjatywa Rzecznika Praw Pacjenta nie została podzielona.
 
   Ponadto uprzejmie informuję, iż Rzecznik Praw Pacjenta, zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ⁴ nie ma kompetencji umożliwiającej przedłożenie inicjatywy ustawodawczej. Z tych względów, aby zmienić przepisy w danym zakresie, Rzecznik musi współpracować z organami władzy publicznej, czy też organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi w celu określenia zagrożeń i obszarów w systemie ochrony zdrowia wymagających naprawy. Wprowadzenie nowych rozwiązań nie jest możliwe przy braku współdziałania innych zainteresowanych stron.
 
   Niemniej jednak wyjaśniam, iż odpowiedź w sprawie wpłynęła do Biura w dniu 9 lipca 2018 r., Rzecznik jest w trakcie analizy uzyskanych informacji i nie wyklucza przeprowadzenia dalszych działań w przedmiotowym zakresie.
 

¹ W zakresie “jakie kroki poczyniło Ministerstwo Infrastruktury w związku z wnioskiem Pana Bartłomieja Chmielowca, w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi oraz czy planowane są jakieś inne kroki celem przywrócenia ulg kolejowych obowiązujących w latach 90-tych dla honorowych dawców krwi (jako praw słusznie nabytych)”.
² Pismo z dnia 13 czerwca 2018 r., znak: RzPP-DSD.420.82.2018.
³ Pismo z dnia 29 czerwca 2018 r., znak: DBI.3.050.41.2018.MŁ.1, NK: 75 127/18.
⁴ Dz. U. z 2017 r., poz. 1318 ze zm.

Z poważaniem
Z upoważnienia
Rzecznika Praw Pacjenta
Alicja Maliszewska
Inspektor Ochrony Danych

Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg “PKP”

Rzecznik Praw Pacjenta zauważa problem niedoborów krwi w regionalnych centrach krwiodawstwa na terenie całego kraju. W celu wsparcia dobrowolnego krwiodawstwa Bartłomiej Chmielowiec, wystąpił do Ministra Infrastruktury w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi. Rzecznik proponuje podjęcie prac nad nowelizacją ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi do grona osób, którym przysługuje prawo do przejazdu koleją w klasie 2 z ulgą na poziomie minimum 39% podstawowej ceny biletu.

   W dniu 14 czerwca 2018 roku przypada 150 rocznica urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera, a także obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawstwa ustanowiony w tym właśnie dniu w dowód uznania dla naukowego dorobku Austriaka, który za odkrycie trzech grup krwi otrzymał w 1930 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
 

   Idea krwiodawstwa – “Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”
 

Idea honorowego krwiodawstwa jest jedną z najpiękniejszych form dzielenia się tym, co najwartościowsze dla każdego człowieka – cząstką swojego życia. Nieprzecenioną rolę krwiodawstwa podkreśla Organizacja Narodów Zjednoczonych, Światowa Organizacja Zdrowia , a także nasz wielki rodak Papież Jan Paweł II, który w swoim orędziu z 1994 roku tak pisał : “Oddanie własnej krwi , dobrowolnie i bezinteresownie, to gest wysokiej wartości moralnej i obywatelskiej . To dar życia. Niech dawcy krwi , którym należy się wdzięczność wszystkich , będą coraz liczniejsi we wszystkich krajach świata”. Tegoroczny Światowy Dzień Krwiodawstwa obchodzony jest pod hasłem ?Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”.
 

Obowiązek wspierania dobrowolnego krwiodawstwa i stan faktyczny
 

   Prawodawstwo podkreśla dobrowolność nieodpłatność idei honorowego krwiodawstwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 1 997 r. Nr 1 06, poz. 681, z późn. zm.) krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi.
 

   Jednocześnie, zgodnie z dyrektywą 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r., ustanawiającą normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi (Dziennik Urzędowy L 033 , 08/02/2003 P. 0030 – 0040): “Państwa Członkowskie powinny podejmować środki wspomagające samowystarczalność Wspólnoty pod względem zaopatrzenia w ludzką krew lub części składowe krwi i propagujące dobrowolne nieodpłatne oddawanie krwi i jej składników”. Zapotrzebowanie na nią jest bowiem stałe, wymagające nieustannego uzupełniania w poszczególnych województwach. Z danych na dzień 8 czerwca br. (https://krew.info/zapasy/ – dane z godziny 14.20 w dniu 8 czerwca) dotyczących zaopatrzenia w krew według podziału na 8 grup w 21 regionalnych centrach krwiodawstwa wynika, że:
 

1. w żadnej ze 168 grup nie stwierdzono nadmiaru krwi,
2. w 57 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako optymalny,
3. w 59 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako średni,
4. w aż 52 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako “krew pilnie potrzebna”.
 

   Wskazać więc należy, że jedynie w ok. 30% stan zapasów krwi był optymalny, zaś w ok. 70% utrzymywał się na poziomie średnim lub pilnie potrzebnym. Jedynie w sześciu spośród dwudziestu jeden centrów, tj. w Katowicach, Krakowie, Olsztynie, Szczecinie, Wałbrzychu i Wrocławiu dominował stan zaopatrzenia na poziomie optymalnym. W jedenastu centrach przeważającym był stan średni, zaś w aż czterech w przeważającej liczbie grup, krew była pilnie potrzebna.
 

Działania na rzecz popularyzacji honorowego krwiodawstwa
 

   Od 2016 roku realizowana jest akcja “Każda kropla jest cenna” jako element programu polityki zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia “Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, w zakresie zadania pod nazwą “Promocja i edukacja w zakresie honorowego krwiodawstwa” . Dawca krwi i jej składników za odbyte donacje będzie mógł otrzymać drobny upominek lub punkty, które finalnie będą mogły zostać zamienione na nagrody rzeczowe. Jako Rzecznik Praw Pacjenta przyjmuję tę inicjatywę z dużym zadowoleniem. Stoję jednocześnie na stanowisku, że wobec przedstawionych powyżej, niewystarczających zasobów krwi w poszczególnych regionach Polski, należałoby podjąć szersze działania mające zachęcić do oddawania krwi. Dlatego też działając na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318 ze zm.), zwracam się do Pana Ministra o rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi (15 litrów oddanej krwi w przypadku kobiet, 18 litrów w przypadku mężczyzn) do grona osób którym przysługuje prawo do przejazdów komunikacją kolejową w klasie 2. z ulgą na poziomie co najmniej 39% podstawowej ceny biletu.
 

   Dobrowolność i nieodpłatność honorowego krwiodawstwa nie wyklucza możliwości uzyskiwania różnorakich przywilejów i ulg przez osoby oddające krew systematycznie i przez wiele lat. Śledząc dyskusje na forach i grupach społecznościowych poświęconych honorowemu krwiodawstwu, daje się zauważyć jednoznaczną tendencję, że zdecydowana większość osób deklaruje oddawanie krwi w pierwszej kolejności mając na względzie szlachetność tej idei. Jest to postawa wymagająca największego uznania. Jednakże wzmocnienie tych szlachetnych pobudek, możliwością uzyskania proponowanej przeze mnie ulgi w przejazdach koleją, bez wątpienia mogłoby przyczynić się do wzrostu liczby osób zainteresowanych oddawaniem krwi. Szanując decyzję każdego z krwiodawców o choćby jednorazowym oddaniu krwi, proponuję jednakże , aby przyznaniem ulg kolejowych objąć Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Sprawi to, że ewentualne uzyskanie stosownych uprawnień będzie wymagać systematycznego oddawania krwi. Wskazać jednocześnie należy, że do początku lat 90 – tych ubiegłego stulecia istniał “Bilet bezpłatny bezterminowy, klasa dowolna , na przejazd w obrębie wszystkich dokp dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi PKP I stopnia”.
 

   Uznając aktualność maksymy, że człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest i nie przez to, co ma, lecz przez to, czym dzieli się z innymi, wyrażam nadzieję, że przedstawiony przeze mnie powyżej postulat spotka się z pozytywnym odbiorem Pana Ministra. Krew jest bowiem darem bezcennym, a każdy z nas może w każdej chwili stać się zarówno jej dawcą, jak i biorcą. Będę zobowiązany za poinformowanie mnie o podjętych decyzjach.
 

RZECZNIK PRAW PACJENTA
Bartłomiej Chmielowiec
 

Do wiadomości:
1. Pan Profesor Łukasz Szumowski, Minister Zdrowia, ul. Miodowa 15, OO-952 Warszawa;
2. Pan Stanisław Kracik, Prezes Zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża, ul. Mokotowska 14, 00-561 Warszawa.

Pobierz Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg “PKP”

W Toruniu bezpłatna komunikacja na stałe dla HDK-ZdZN

      Bezpłatnego lub ulgowe przejazdy dla Honorowych Dawców Krwi, którzy oddali określoną ilość krwi lub jej składników funkcjonuje w wielu większych miastach posiadającym publiczną komunikację miejską. Podstawę tego przywileju stanowią uchwały właściwych miejscowo rad miast czy rad gmin. Każda gmina niezależnie ustala zasady przyznawania ulg i zniżek na przejazdy komunikacją miejską, w tym dla Honorowych Dawców Krwi wraz z określeniem w szczególności litrażu krwi lub składników krwi i sposób jego dokumentowania. Decyzję w zakresie tego uprawnienia podejmują organy samorządu terytorialnego autonomicznie, w porozumieniu z lokalnym przewoźnikiem na podstawie analizy kosztów i ich wpływu na budżet danego miasta.
      W Toruniu do tej pory uchwała dotycząca komunikacji mówiła o dwóch grupach osób uprzywilejowanych. Oczywiście mówimy tylko o grupach związanych z dawstwem komórek. Poniżej przytaczamy fragmenty załącznika:

OSOBY UPRAWNIONE / ZAKRES UPRAWNIENIA	DOKUMENTY UPRAWNIAJĄCE DO KORZYSTANIA Z PRZEJAZDÓW
X DO KORZYSTANIA Z BILETÓW ULGOWYCH SPECJALNYCH UPRAWNIENI SĄ:
3. Czynni honorowi dawcy krwi, którzy oddali 15 i więcej litrów krwi metodą konwencjonalną lub 80 litrów i więcej metodą plazmaferezy, przy czym za honorowego dawcę krwi uznaje się osobę, która w ostatnim roku poprzedzającym wydanie biletu oddała krew co najmniej trzykrotnie – na wszystkich liniach	Bilet ulgowy specjalny imienny wydany na podstawie ważnej legitymacji Honorowego Dawcy Krwi
4. Zasłużeni honorowi dawcy krwi, którzy uprawnieni byli do bezpłatnych przejazdów w oparciu o bilety wydane do 30 czerwca 1999 r. – na wszystkich liniach	Bilet ulgowy specjalny imienny wydany na podstawie biletu wydanego do dnia 30 czerwca 1999 r.

Teraz dodatkowo dojdą dwie grupy:
– osoby posiadające odznakę “Zasłużonego Dawcy Przeszczepu”
– osoby posiadające odznakę “Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużonego dla Zdrowia Narodu”

OSOBY UPRAWNIONE / ZAKRES UPRAWNIENIA	DOKUMENTY UPRAWNIAJĄCE DO KORZYSTANIA Z PRZEJAZDÓW
X DO KORZYSTANIA Z BILETÓW ULGOWYCH SPECJALNYCH UPRAWNIENI SĄ:
6. Zasłużeni dawcy przeszczepu	ważna legitymacja “Zasłużony Dawca Przeszczepu” wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2008 r. w sprawie odznak “Dawca Przeszczepu” i “Zasłużony dawca Przeszczepu” (Dz. U. z 2017 r. poz. 63)
7. Honorowi Dawcy Krwi ? Zasłużeni dla Zdrowia Narodu	ważna legitymacja Honorowego Dawcy Krwi ? Zasłużonego dla Zdrowia Narodu wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie legitymacji i odznaki “Honorowy dawca Krwi ? Zasłużony dla Zdrowia Narodu” (Dz. U. z 2017 r. poz. 1677)

      Przypomnijmy kto to jest Zasłużony Dawca Przeszczepu oraz Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu.

Zgodnie z Ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów

3. Dawcy Przeszczepu, który oddał szpik lub inne regenerujące się komórki i tkanki więcej niż raz oraz dawcy narządu, przysługuje tytuł Zasłużony Dawca Przeszczepu.

Więcej w: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2008 r. w sprawie odznak “Dawca Przeszczepu” i “Zasłużony Dawca Przeszczepu”

Zgodnie z Ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi

Art. 7. 1. Zasłużonemu Honorowemu Dawcy Krwi, który oddał co najmniej 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników, mogą być nadawane ordery i odznaczenia oraz odznaka “Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”.

Więcej w: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie legitymacji i odznaki “Honorowy Dawca Krwi ? Zasłużony dla Zdrowia Narodu” Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie legitymacji i odznaki “Honorowy Dawca Krwi ? Zasłużony dla Zdrowia Narodu”

Więcej o ulgach w innych miastach na: https://krwiodawcy.org/ulgi-w-komunikacji-miejskiej

Stałe przejazdy komunikacją miejską w Toruniu dla HDK-ZdZN

Krwiodawcy w Kielcach pojadą za darmo

Za 14 dni wejdzie w życie uchwała dająca przywilej bezpłatnego korzystania z komunikacji miejskiej wszystkim osobom, które oddadzą krew. Przywilej taki jest rzadkością jeżeli chodzi o tą grupę dawców krwi. Najczęściej dotyczy on Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Miasta, które dają takową ulgę możecie znaleźć na mapie Ulgi w komunikacji Trzeba zwrócić szczególną uwagę na to czy ulga należy się wszystkich dawcom czy tylko tym zamieszkałym na terenie danej gminy.
Wracając jednak do Kielc. Podobnie było i w tym mieście. Bezpłatne przejazdy zgodnie z Uchwałą Nr XXXVII/679/2012 Rady Miasta Kielce z dnia 6 grudnia 2012r. w sprawie ustalenia cen urzędowych i opłat dodatkowych za usługi przewozowe, ulgowych i bezpłatnych przejazdów w komunikacji miejskiej w Kielcach o charakterze użyteczności publicznej należały się tylko Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi tzw. dawniej I stopnia, czyli:

Odznaka Zasłużony Honorowy Dawca Krwi za 15/18 litrów przysługuje
kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 15 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
mężczyźnie, który oddała w dowolnym okresie co najmniej 18 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.

Prawo do takiej ulgi potwierdzała legitymacja “Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” I stopnia i dokument potwierdzający tożsamość lub imienny bilet elektroniczny.
Uchwała o której dzisiaj piszę nadaje uprawnienie bezpłatnego korzystania z transportu miejskiego również honorowym dawcom krwi. Przypomnijmy tylko, kto to jest honorowy dawca krwi. Zgodnie z Ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi:

Osobie, która oddała bezpłatnie krew i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, przysługuje tytuł “Honorowy Dawca Krwi”

Jak widać zmiany są na plus gdyż poszerzają grupę krwiodawców, którzy to będą mogli poruszać się bezpłatnie po Kielcach. Uchwała została podjęta w czwartek 10 grudnia a opublikowana została w dniu dzisiejszym w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego (DZ. URZ. WOJ. 2015.4117). Natomiast sam przepis wygląda następująco:

Honorowi Dawcy Krwi przez okres 30 dni od daty każdorazowego oddania krwi w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Kielcach lub w punkcie mobilnym na terenie Kielc.

Link do Uchwały: https://krwiodawcy.org/ulga/swietokrzyskie/kielce.pdf

Pamiętajcie, że przepisy zaczną obowiązywać po 14 dniach od opublikowania a więc dopiero za 2 tygodnie będzie można z nich skorzystać.

Wykaz wszystkich ulg zarówno gminnych (taką właśnie jest ulga dla honorowych dawców krwi) jak i ustawowych możecie zobaczyć na stronie Zarządu Transportu Miejskiego w Kielcach http://ztm.kielce.pl/ulgi.html

Zmiana w ulgach w Łodzi i Bydgoszczy

Ostatnio pisaliśmy o dodatkowych korzyściach wynikających z oddawania krwi. Jednymi z nich są ulgi jakich udzielają przewoźnicy komunikacji miejskiej (gminnej) Zasłużonym HDK. W Łodzi doszło do zmian w przepisach. Na podstawie decyzji Uchwały NR LVII/1172/13 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 6 lutego 2013 roku od 20 marca 2013 roku osoby, którym nadano odznakę ‘Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu’ lub które są krwiodawcami a oddali nie mniej niż 22 litry krwi mogą podróżować komunikacją miejską bezpłatnie. Osoby uprawnione do bezpłatnych przejazdów powinny posiadać legitymację “Honorowego Dawcy Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” wydaną przez ministra właściwego ds. zdrowia lub zaświadczenie o oddaniu nie mniej niż 22 litrów krwi, wydane przez RCKiK. Ponadto, pasażer powinien posiadać w czasie jazdy jakiś dowód tożsamości. Darmowe przejazdy komunikacją miejską obejmują nie tylko osoby zameldowane na terenie miasta ale krwiodawców z całej Polski.
Niestety nie wszędzie zmiany idą na lepsze. Obniżenia kosztów obsługi poszukują Pracownicy Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy. Opracowali oni aż 24 warianty zakładające różnego rodzaju podwyżki lub zmiany w zniżkach. Jedna z nich może dotyczyć dawców krwi. Dostaliśmy informację od krwiodawców z tego miasta, że tamtejsze władze samorządowe w porozumieniu z przewoźnikiem regionalnym będą rozpatrywać możliwość zamiany 100% ulgi, która w tej chwili obowiązuje dla ZHDK na mniejszą 50%. Są to na razie tylko propozycje ale oszczędności szuka się wszędzie. Ocenia się, że właśnie to rozwiązanie pozwoli zaoszczędzić nawet 2 miliony złotych.

Ulgi w komunikacji

Dzisiaj temat o ulgach dla ZHDK w komunikacji. Nie wiem jakie jest Wasze zdanie ale ja uważam, że zniżki dla honorowych dawców krwi przynajmniej w jakiejś “podstawowej” wersji powinna zostać zapisana w ustawie. Jak wiadomo w chwili obecnej są to (jeżeli oczywiście są) uprawnienia gminne a nie ustawowe. To czy miała by to być ulga 100% lub 50% oraz pozostałe kryteria pozostaje do uzgodnienia. Wiadomo że, w sprawach komunikacji występuje wiele zainteresowanych stron w tym władze samorządowe, przewoźnicy, krwiodawcy czy sami mieszkańcy danej gminy. Poszczególne miasta oczywiście powinny zachować możliwość wprowadzania w drodze uchwał swoich zniżek ale nie niższych niż ta ustalona w ustawie. Jak wiadomo teraz różnorodność wysokości ulg i zakresu w jakim są stosowane jest niesamowity. Począwszy od ulgi w postaci bezpłatnego przejazdu komunikacją miejską tylko w dniu oddania krwi na trasie RCKiK – miejsce zamieszkania aż po dożywotnią jazdę komunikacją zarówno miejską jak i podmiejską do końca życia. Obecnie przepisy w zależności od miejscowości uzależniają ulgę np od:
– ilości oddanej krwi (niektóre miasta 5/6 litrów w zależności czy kobieta czy mężczyzna a inne od 25 litrów krwi)
– czy dawca jest czynny (oddał określoną ilość krwi w poprzednim roku kalendarzowym) czy bierny
– czy honorowy dawca krwi jest zameldowany na terenie gminy czy poza nią
– czy linia komunikacji jest w granicach administracyjnych gminy czy również poza nią
Występują również różne wysokości ulg: 50%, 75% lub przejazdy w pełni bezpłatne. Niektóre miasta dalej mają nieznowelizowane zapisy z poprzedniej epoki, które na przykład mówią, że należy być członkiem “pewnej” organizacji by móc korzystać z ulgi. W związku z tymi różnicami wymagane są również inne dokumenty przy kontroli biletów: w jednych miastach wystarczająca jest legitymacja ZHDK (Zasłużony Honorowy Dawca Krwi) czy HDK-ZdZN (Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu). Innym razem zwykła legitymacja donacyjna z centrum (wydawana przez RCKiK, podbijana przy każdorazowej donacji). w niektórych gminach wymagane są obie łącznie. Najłatwiej by było gdyby był wydawany “specjalny” bilet przez zakład komunikacji. Otrzymywałyby go osoby, które przedstawiłyby określony dokument potwierdzający oddanie określonej ilości krwi i jej składników. Takie rozwiązanie nie wymagałoby wożenia ze sobą dodatkowych książeczek. Takie rozwiązanie już w praktyce się sprawdziło. Zostało ono wprowadzone m.in. w Krakowie w którym to bilet jest wydawany jednorazowo do końca 2099 roku. Należy także wspomnieć o województwach w których jest najtrudniej uzyskać ulgę. W tym rankingu przoduje śląskie z KZK GOP (Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego) na czele, który jest nie ugięty i jak dotąd nie wprowadził uprawnień dla honorowych dawców krwi. Prośby od krwiodawców wpływają do KZK już od początku 2006 roku. Niestety bez rezultatu.
Oczywiście zdaję sobie sprawę, że takie odgórne wynikające z ustawy uprawnienie powoduje koszty dla gmin i przewoźników. Jednak myślę, że jeżeli racjonalnie dobierzemy kryteria po spełnieniu, których te uprawnienie by przysługiwało jest to do zrealizowania.
Zapraszam do zapoznania się również z artykułem Pana Marcina Warszawskiego z Dziennika Polskiego “Nierówne zniżki za krew”

Pozdrawiam!