Sytuacja epidemiologiczna

Co jakiś czas otrzymujemy maila z zapytaniem:

Jak szybko po powrocie z ………… mogę oddawać krew?

Osoby powracające z terenów, na których występuje ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi przez krew, podlegają dyskwalifikacji tymczasowej w zależności od rodzaju czynnika zakaźnego. Okresy dyskwalifikacji dla poszczególnych czynników (chorób) są różne i wynoszą od 28 dni do 6 miesięcy. Pobyt w krajach wymienionych w wykazie może wiązać się z ryzykiem zakażenia a następnie przeniesienia go wraz z transfuzją krwi i jej składników.. Właśnie w związku z takimi zagrożeniami kandydat na dawcę musi powstrzymać się od oddawania krwi przez z góry ustalony przepisami okres.

Okresy dyskwalifikacji po samym narażeniu na choroby tropikalne:

Narażenia na:Okres dyskwalifikacji:
Malaria6 miesiecy
Choroba Chagasa6 miesięcy
Gorączka Zachodniego Nilu28 dni
Denga28 dni
Chicungunya28 dni
Żółta gorączka (żółta febra)28 dni
Zika28 dni
Gorączka Orupouche28 dni
Gorączka Doliny Rift3 miesiące
Gorączka Lassa3 miesiące
Gorączka Marburg3 miesiące
Ebola3 miesiące
HTLV 1/2 ludzki wirus limfotropowy6 miesięcy
Leiszmanioza skórna i trzewna6 miesięcy
Japońskie zapalenie mózgu28 dni
Śpiączka afrykańska6 miesięcy
Choroby odkleszczowe:
Borelioza, Kleszczowe zapalenie mózgu, erchilihioza, anaplazmoza, babeszjoza
3 miesiące od ukąszenia
Choroby odkleszczowe:
Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna
6 miesięcy od ukąszenia
Cholera28 dni
MERS28 dni

Oto przepisy z Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (rozporządzenie zmieniające) na podstawie, których ustalono powyższe okresy dyskwalifikacji.

Kryteria dyskwalifikacji stałej dla kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi
Choroby zakaźne1) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B;
2) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C;
3) wirusowe zapalenie wątroby o nieustalonym rodzaju wirusa w wywiadzie, żółtaczka o niejasnej etiologii;
4) HIV-1/2;
5) HTLV I/II;
6) babeszjoza;
7) kala-azar (leiszmanioza trzewna);
8) trypanosomoza amerykańska (gorączka Chagasa);
9) promienica;
10) tularemia;
11) gorączka Q – postać przewlekła
Gbczaste zwyrodnienie mózgu (TSE) (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba, wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba)Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi:
1) u których wywiad medyczny wskazuje na zagrożenie TSE oraz u których wykonano w przeszłości przeszczep rogówki lub opony twardej albo którzy byli leczeni preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek;
2) przebywający łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii w okresie od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1996 r.;
3) którym po dniu 1 stycznia 1980 r. przetoczono krew lub jej składniki na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii
Kiła kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których kiedykolwiek rozpoznano kiłę
Kryteria dyskwalifikacji czasowej oraz przeciwwskazania do pobrania krwi od dawców krwi
Malaria:

1) Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi urodzeni lub zamieszkujący nieprzerwanie przez co najmniej 6 miesięcy na terenie endemicznego występowania malarii lub którzy otrzymali transfuzję na obszarze endemicznego występowania malarii
– 3 lata po dniu powrotu z ostatniego pobytu na terenie endemicznym lub
– 4 miesiące po dniu powrotu z ostatniego pobytu na terenie endemicznym, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne i osoby te nie wykazywały i nie wykazują objawów; jeżeli wynik testu immunoenzymatycznego jest pozytywny – dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny
2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy przebyli malarię– na czas występowania objawów i leczenia oraz 3 lata po dniu ustąpienia objawów i zakończenia leczenia; pobranie krwi jest po tym czasie możliwe tylko, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym będą negatywne
3) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów endemicznego występowania malarii bez objawów choroby po pobycie krótszym niż 6 miesięcy– 6 miesięcy od dnia opuszczenia terenów endemicznego występowania malarii lub
– 4 miesiące od dnia opuszczenia terenów endemicznego występowania malarii, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne; jeżeli wynik jest pozytywny – dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny
4) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których w czasie pobytu na obszarach endemicznego występowania malarii lub w ciągu 6 miesięcy po powrocie występowała gorączka o niejasnym pochodzeniu– 3 lata po dniu ustąpienia objawów lub
– 4 miesiące po dniu ustąpienia objawów, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne; jeżeli wynik jest pozytywny – dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny
Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, powracający z obszaru ryzyka zakażenia:
1) wirusem Zachodniego Nilu (WNV);
2) wirusem dengi;
3) wirusem chikungun
– 28 dni od dnia opuszczenia obszaru ryzyka zakażenia, chyba że badania wykonane metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne,
– w przypadku zakażenia – 120 dni od dnia wyleczeń
Wirus Zika (nie dotyczy dawców krwi lub kandydatów na dawców krwi oddających osocze metodą plazmaferezy przeznaczonego do przetworzenia w produkty krwiopochodne):
1) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów potwierdzonej transmisji wirusa Zika;
2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi zgłaszający kontakty seksualne z osobami, u których stwierdzono zakażenie wirusem Zika
– 28 dni od opuszczenia obszaru ryzyka, na którym występuje zakażenie,
– 28 dni od dnia ostatniego kontaktu
Powrót z obszaru endemicznego występowania chorób tropikalnych6 miesięcy od dnia powrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w tym czasie nie wystąpiły niewyjaśniona gorączka lub inne objawy choroby
Dyskwalifikacja ze względu na szczególną sytuację epidemiologiczną
Szczególna sytuacja epidemiologiczna (np. wystąpienie epidemii choroby zakaźnej)okres uzależniony od sytuacji epidemiologicznej i ryzyka zakażenia drogą przetoczenia krwi

Oprócz stałych przepisów zamieszczonych w rozporządzeniach poszczególne centra upubliczniają również we własnym zakresie wykazy państw po powrocie z których dawca nie może oddawać krwi. Taki spis bardzo ułatwia dawcy zorientowanie się czy dyskwalifikacja dotyczy jego osoby czy też nie. Obowiązująca dyskwalifikacja krwiodawców z powodu sytuacji epidemiologicznej 05.03.2025

Dokładne informacje na temat występowania wyżej wymienionych chorób można znaleźć na stronach:

www.medycynatropikalna.pl – portal dla podróżujących do krajów o odmiennych warunkach klimatycznych i sanitarnych;

https://wwwnc.cdc.gov/travel/destinations/list/ – alfabetyczna lista wszystkich krajów z opisem sytuacji epidemiologicznej

http://cdc.gov/malaria/travelers/country_table/a.html – alfabetyczna lista wszystkich krajów z opisem sytuacji epidemiologicznej dotyczącej występowania malarii;

https://www.cdc.gov/malaria/travelers/about_maps.html – mapa występowania malarii na świecie;

https://ecdc.europa.eu/en/west-nile-fever – strona umożliwiająca bieżące monitorowanie sytuacji epidemiologicznej Wirus Zachodniego Nilu (WNV):