Historia
Grupy krwi odkrył austriacki lekarz Karl Landsteiner. Dokonał tego w 1901 roku. Zauważył on, że na krwinkach czerwonych występują dwa antygeny, które warunkują zjawisko aglutynacji, czyli zlepiania się ze sobą poszczególnych krwinek. Korzystając z dorobku swojego poprzednika dwóch innych uczonych: Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzyli podstawy nauki o grupach krwi. To właśnie oni wprowadzili oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0. Takie to właśnie oznaczenie zostało w 1928 roku przyjęte przez państwa na całym świecie.
Układ AB0
Jak już wspomniałem podział na grupy krwi związany jest z występowaniem na krwinkach czerwonych pewnych charakterystycznych białek, które określane są mianem antygenów grup krwi. Na erytrocytach występuje wiele swoistych antygenów przez co istnieje wiele układów grup krwi. U człowieka dotychczas opisano 32 takie układy. Jednak nie będziemy się nimi zajmować. Najważniejszym dla nas jest układ grup głównych (AB0) i układ Rh. Obecność antygenu A lub B decyduje o przynależności do jednej z 4 podstawowych grup (A, B, AB, i 0). Przynależność do określonej grupy krwi jest dla człowieka cechą stalą i niezmienną przez całe życie. Zmiana grupy krwi może nastąpić ale nie musi po przeszczepieniu szpiku kostnego (od rodzeństwa lub dawcy niespokrewnionego), ponieważ nowy szpik wytwarza krwinki czerwone z antygenami dawcy.
Podstawowe grupy krwi to:
- grupa O – brak antygenu na krwinkach
- grupa A – ma na krwinkach antygen A
- grupa B – ma na krwinkach antygen B
- grupa AB – ma na krwinkach zarówno antygen A i B
Natomiast w surowicy krwi (w uproszczeniu osocza) znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnemu antygenowi w krwinkach np.
- grupa O – przeciwciała anty-A i anty-B
- grupa A – przeciwciała anty-B
- grupa B – przeciwciała anty-A
- grupa AB – nie posiada przeciwciał
W przypadku przetoczenia krwi z antygenami, których pacjent nie ma występuje groźna reakcja poprzetoczeniowa. Dlatego należy przetaczać krew tej samej grupy w zakresie ABO.
Układ Rh
Oprócz antygenów A i B dość duże znaczenie ma również antygen D. Jeżeli ktoś ma w swojej krwi antygen D określany jest jako Rh-dodatni. Przeciwnie, u osoby Rh-ujemnej, antygen D nie występuje. Aż u 85% ludzi występuje czynnik D. Natomiast u pozostałych 15% czynnik ten nie występuje. Jego obecność lub brak nie jest w żaden sposób uzależniona od antygenów A i B, a więc każda z grup A, B, AB , 0 może wystąpić jako Rh + lub jako Rh -. Na przykład krwinka czerwona u osób z grupą AB Rh + będzie zawierała i antygeny A, i antygeny B, i antygeny D. Przeciwciała do antygenów Rh powstają przez kontakt z obcymi krwinkami. Gdy osobie, która ma krew Rh minus poda się krew dawcy Rh dodatniego w osoczu pojawią się przeciwciała anty-Rh. Do układu Rh należy więcej antygenów: C, c, E, e i Cw.
Znajomość czynnika Rh jest niezbędna przy przetaczaniu krwi, przeszczepianiu narządów oraz w sytuacji kiedy para planuje zajście w ciążę i jest w tzw. konflikcie serologicznym. Konflikt serologiczny ma miejsce, gdy matka dziecka ma grupę Rh-, a dziecko Rh+. Dziecko w tym przypadku odziedziczyło krew po tacie. Konflikt wystąpi jeżeli to drugie dziecko gdyż pierwsze dziecko takiej pary rodzi się zdrowe. Dzieje się tak gdyż w trakcie pierwszego porodu do krwiobiegu matki dostaje się obcy dla jej organizmu antygen D. Organizm kobiety zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane przeciw antygenowi D. W trakcie drugiej ciąży te przeciwciała przedostają się przez łożysko i zaczynają niszczyć krwinki dziecka. W szpitalu matce takiej zaraz po pierwszym porodzie podawany jest odpowiedni preparat, który niszczy krwinki Rh+ zanim układ odpornościowy kobiety zdąży zareagować. Jest to immunoglobulina.
Układ Kell
Antygen K jest silnie immunogenny co oznacza, że silnie aktywuje układ odpornościowy. Przeciwciała anty-K to drugi najczęściej występujące przeciwciała u ludzi, zaraz po anty-Rh. U kobiet ciężarnych mogą być przyczyną choroby hemolitycznej noworodków, gdy płód jest K-dodatni. Przeciwciała anty-K powstają często w trakcie masywnych transfuzji, gdy K-ujemny biorca otrzyma krew K-dodatnią. Dlatego powinno się osobom z krwią K-ujemną przetaczać tylko krew K-ujemną.
Podsumowanie:
Oznaczenie grup krwi ma podstawowe znaczenie przy doborze krwi do przetoczeń wymaganych np. w trakcie wielu zabiegów operacyjnych (np. przeszczepianie narządów), podczas leczenia chorób krwi lub w czasie ciąży. W razie potrzeby podawać trzeba krew identyczną w zakresie przynajmniej tych dwóch układów, a więc osobie z grupą krwi A Rh+ należy podać krew A Rh+. W wyjątkowych okolicznościach chory może otrzymać krew grupy O Rh-. Jest to ważne gdyż organizm ludzki wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom z układu ABO, których sam nie posiada i dlatego przetaczać można tylko krew ściśle określonej grupy.
Krew i jej składniki powinno przetaczać się zgodnie przynajmniej z układem AB0 i Rh. Tylko w nagłych przypadkach jest dopuszczone przetaczanie krwi innej grupy np. tzw. uniwersalnej 0 Rh-. Rozważając jednak teoretycznie jeżeli masz krew grupy zaznaczonej w pierwszym pionowym rzędzie tabeli to przy transfuzji możesz otrzymać następujące grupy krwi.
| Grupy krwi | 0- | 0+ | B- | B+ | A- | A+ | AB- | AB+ |
| AB+ |  |
|
|
|
|
|
|
|
| AB- | |
 |
|
|
|
|
|
|
| A+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| A- | |
|
|
|
|
|
|
|
| B+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| B- | |
|
|
|
|
|
|
|
| 0+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| 0- | |
|
|
|
|
|
|
|
Częstość występowania grup krwi w układach AB 0 oraz Rh
Dziedziczenie grupy krwi
Część cech ludzkich człowiek dziedziczy po rodzicach. Robi to poprzez geny. Grupę krwi u człowieka warunkuje gen, który występuje w kilku odmianach (allelach). Dokładniej mówiąc występuje on w trzech allelach: IA, IB, i0. Dwa pierwsze jak widać po sposobie zapisu (wielka litera I) są allelami dominującymi, a trzeci allelem recesywnym. Trzeba jednak zaznaczyć, że mimo iż są trzy allele warunkujące grupę krwi u ludzi to człowiek dziedziczy tylko dwa z nich: jeden po ojcu a drugi po matce. Dodatkowo jak same nazwy wskazują allel dominujący to taki allel, który dominuje nad drugim w parze. Natomiast allel recesywny to taki, który ustępuje dominującemu. Oznacza to, że allel IA dominuje nad allelem i0 oraz allel IB dominuje nad i0. W jakim zatem stosunku wobec siebie są dwa allele dominujące IA oraz IB ? Allele dominujące są w stosunku do siebie równorzędne, co oznacza, że jeden nie dominuje nad drugim. Podsumowując trzy allele mogą stworzyć następujące 6 par (genotypów):
IA IA, IA i0, IB IB, IB i0, IA IB, i0 i0
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące grupy krwi (fenotyp):
IA IA = A
IA i0 = A
IB IB = B
IB i0 = B
IA IB = AB
i0 i0 = 0
| Rodzic | 0 | A | B | AB |
|---|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 lub A | 0 lub B | A lub B |
| A | 0 lub A | 0 lub A | 0, A, B lub AB | A, B lub AB |
| B | 0 lub B | 0, A, B lub AB | 0 lub B | A, B lub AB |
| AB | A lub B | A, B lub AB | A, B lub AB | A, B lub AB |
Dziedziczenie w obrębie układu Rh
To czy dana osoba ma grupę krwi „ujemną Rh-” czy „dodatnią Rh+” zależy od tego czy na krwinkach czerwonych występuje antygen D. Jeżeli ktoś ma ten antygen ma grupę krwi „dodatnią” jeżeli nie ma go ma grupę krwi „ujemną”. Jak wygląda dziedziczenie w przypadku tego antygenu. Podobnie jak w układzie AB0 w układzie Rh występuje allel domunujący i allel recesywny. Allel D jest allelem dominującym, a allel d jest allelem recesywnym (niemym). jakie zatem mogą powstać pary (genotypy) z takich alleli?
D D, D d, d d
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące fenotypy:
D D = Rh+ (jest antygen D)
D d = Rh+ (jest antygen D)
d d = Rh- (nie ma antygenu D)
| Rodzic | DD (Rh+) | Dd (Rh+) | dd (Rh-) |
|---|---|---|---|
| DD (Rh+) | DD (Rh+) | DD lub Dd (Rh+) | Dd (Rh+) |
| Dd (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) lub dd (Rh-) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
| dd (Rh-) | Dd (Rh+) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) | dd (Rh-) |
Witam jestem w ciąży i zrobiłam badania do potwierdzenia grupy krwi i wyszło B RhD + (dodatni) i jest napisane ,,przeciwciał odpornosciowych do antygenów krwinek czerwonych
nie stwierdzono? co to oznacza
Witam serdecznie!
Krwinki czerwone człowieka na swoich błonach komórkowych posiadają tzw. antygeny grupowe, które decydują o tym jaką grupę krwi ma dana osoba. Antygeny te cechują się immunogennością, czyli zdolnością do wywoływania reakcji układu odpornościowego (produkcji przeciwciał). Dobrze, że nie wykryto przeciwciał odpornościowych.
Witam
Wszystkich może ktoś pomoże zrozumieć, bo szczerze mówiąc pogubiłem się i zbaraniałem.
Jeden z rodziców ma 0 Rh+ a drugi ma B Rh+ a ja mam B Rh- ? Jest to możliwe ? Bo nie bardzo rozumiem jak z dwóch plusów wyszedł minus?
Jeszcze raz proszę i pomoc!!!
Witam serdecznie!
Jak najbardziej to jest możliwe. Nie ma w tym niczego niezwykłego, że z dwóch rodziców z RH+ dziecko ma Rh-. https://www.medicover.pl/kalkulator/grupa-krwi-dziecka/
Dzien dobry czytajac te komentarze pogubilam sie, na wyniku badania grupy krwi mam napisane A RhD- (ujemny) (słaba eskpresja antygenu D), czy to znaczy ze moja grupa krwi to ArhD – czy ArhD + (bo jest słaba ekspresja)?
Twoja grupa krwi to A RhD+
Czy aby napewno? Szpital potraktował grupę krwi jako ArhD + jednak labolatorium wydało zaswiadczenje ArhD – ujemny slaba ekspresja antygenu D, jestem obecnie w ciazy i lekarz twierdzi ze jest to grupa Arhd-
Tak na pewno. Wpisali A RhD- gdyż dzięki temu dobiorą i przetoczą (w razie potrzeby) grupę krwi z A RhD- co jest bezpieczne.
To czy w takim przypadku jesli mąż miałby grupe + jest mozliwosc wystapienia konfliktu serologicznego?
Nie jestem osobą, która powinna udzielać odpowiedzi na takie pytanie. Zalecam kontakt bezpośrednio z lekarzem. W wytycznych stosowania immunoglobulin w konfliktach zachowanie w stosunku do kobiet ze słabą ekspresją antygenu D określa na 1 stronie w UWAGACH podpunkt d) https://www.rckik.wroclaw.pl/userfiles/files/Zalecenia_dotyczace_stosowania_immunoglobuliny_anty-RhD.pdf. Wynika z niego, że u części kobiet zaleca się stosowanie immunoglobulin co może świadczyć o możliwości wystąpienia konfliktu. Ale tak jak pisze nie jestem osobą kompetentną do udzielenia takich odpowiedzi.
To ja tez sie juz zamieszałam. W wynikach napisali A RhD- słaba ekspresja antygenu D. Czyli mam AD-?
Witam serdecznie!
Gdzie Ci tak wpisali? Jeżeli chodzi o bycie dawcą to powinni wpisać grupę krwi A RhD+. Natomiast jako biorca krwi powinni Ci wpisać grupę A RhD-. Przy słabej ekspresji tak właśnie jest. W związku z tym podejrzewam, że oznaczenie grupy krwi jest na dokumencie, który ma w razie czego pozwolić na dobranie krwi dla Ciebie a więc biorcy a nie jako dawcy.
Witam,
Posiadam krew karte i w niej jest napisane ARhD –
Z uwagami CCee K- slaba espresja antygenu D, co to oznacza ?
W książeczce dawcy stoi ARh D + ( slaba ekspresja antygenu D)
Witam serdecznie!
Masz słaby antygen D, który decyduje o tym czy należysz do Rh+ czy Rh-. Osoba z tą odmianą określana jest jednocześnie dawcą Rh+ i biorcą Rh?. Wówczas dochodzi do sytuacji, w której antygen D obecny na erytrocytach jest nieprawidłowy, co w przypadku przetoczenia tej osobie krwi Rh+ mogłoby skutkować wytworzeniem przeciwciał przeciwko pełnowartościowym antygenom D dawcy. Z tego powodu krew tej osoby jako biorcy określa się Rh?. Kiedy natomiast osoba jest dawcą, istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia przez biorcę przeciwciał przeciwko słabym antygenom D. Wówczas osoba jest opisywana jako dawca Rh+
Dzień dobry,
Mam grupę krwi 0Rh+, fenotyp K-
Chciałabym się dowiedzieć jak może wpłynąć to na noworodka? Czy jest to również uznawane jako konflikt serologiczny i należy podać immunoglobulinę?
Witam serdecznie!
Najważniejsza informacja dla Pani to taka, ze konflikt serologiczny nie wystąpi w układzie AB0 gdyż konflikt serologiczny w niej może wystąpić, kiedy kobieta ma grupę krwi Rh-, a płód Rh+. Zalecenia nie przewidują podawania jej w innym przypadku https://nfz-gdansk.pl/aktualnosci/dla-swiadczeniodawcy/realizacja-umow/weryfikacje-swiadczen/komunikat-dotyczacy-procedury-podania-immunoglobuliny-anty-rhd-pacjentce-rhd-ujemnej-w-28-30-tygodniu-ciazy,10303 Czy to pierwsze dziecko czy kolejne? jeżeli pierwsze to konflikt bez względu na to w jakim układzie może wystąpić dopiero przy drugiej i kolejnych ciążach. Co do konfliktu w układzie Kell prosimy o kontakt z RCKiK lub specjalistą ds położnictwa.
To nie jest prawdziwa informacja. Konflikt może wystąpić już w pierwszej ciąży. Wszystko zależy od tego czy wyszła Pani obecnośc alloprzeciwciał. Na konflikty w układzie K nie podaje się immunoglobiny, tylko bada się regularnie przepływy i miano przeciwciał. Ewentualne leczenie to transfuzja dopłodowa. Polecam znaleźć lekarza, który zna się na prowadzeniu ciąży konfliktowej. Konflikt w układzie K może być niebezpieczny.
Posiadam bardzo rzadka grupę,(2%ludzi na świecie )tzw krew dla wybrańcow ?
Witam serdecznie!
Jeżeli ma ją aż 2% ludzi na świecie to ta grupa krwi nie jest według przepisów „rzadką grupą”.
nie ma się z czego cieszyć w razie potrzeby może nie być dla ciebie krwii, lepiej mieć popularną grupę krwii, tak jak z autem rzadkie auto = drogie w naprawie; popularne auto = tanie i dostępne części
Dzień dobry,
Mam pytanie w sprawie „rzadkiej grupy krwi”, o której mowa w poniższym rozporządzeniu:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych, których uzyskanie wymaga przed pobraniem krwi lub jej składników wykonania zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów, oraz wysokości rekompensaty
W jaki sposób mogę sprawdzić czy posiadam „rzadką grupę krwi” o której mowa w w/w rozporządzeniu?
Pragnę nadmienić, iż mam grupę krwi: AB-
Witam serdecznie!
Sam RCKiK podczas badań już powinien odkryć, że masz rzadką grupę krwi. Jeżeli chodzi o prywatne/zewnętrzne laboratoria. Układ ABO nie ma w tym przypadku większego znaczenia. Chodzi właśnie o pozostałe układy grupowe.
Dzień dobry,
Mam pytanie w sprawie „rzadkiej grupy krwi”, o której mowa w poniższym rozporządzeniu:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych, których uzyskanie wymaga przed pobraniem krwi lub jej składników wykonania zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów, oraz wysokości rekompensaty
W jaki sposób mogę sprawdzić czy posiadam „rzadką grupę krwi” o której mowa w w/w rozporządzeniu?
Pragnę nadmienić, iż mam gupę krwi
Dzień dobry, nurtuje mnie pewien fakt, który przed laty się dowiedziałam, i byłabym wdzięczna za jego wytłumaczenie. Mianowicie mój ojciec ma grupę krwi AB Rh”+” mój dziadek 0 Rh”-„, a babcia A1 Rh”+”. Jak jest możliwe, że mój ojciec odziedziczył w swojej grupie krwi odczyn B ? istnieje prawdopodobieństwo, że mój dziadek nie jest biologicznym ojcem mojego taty ?
Witam serdecznie!
Pierwszą rzeczą, którą należy sprawdzić to prawidłowość oznaczenia grup krwi? Kiedy były robione badania? Mieliśmy już kilka przypadków kiedy to grupa krwi wbita w dowodzie (kiedyś tak się robiło) była inna niż podczas oddawania krwi?