Nie będzie ulg dla zasłużonych honorowych dawców krwi w PKP

W dniu wczorajszym otrzymałem pismo od Rzecznika Praw Pacjenta w którym przedstawił odpowiedź Ministerstwa Infrastruktury w sprawie jego wystąpienia dotyczącego ulgi dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Poniżej zamieszczam jego treść:

   Odpowiadając na Pana wniosek z dnia 30 lipca 2018 r. o udostępnienie informacji dotyczącej współpracy Rzecznika Praw Pacjenta z Ministrem Infrastruktury w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi ¹, uprzejmie wskazuję, co następuje:
 
   W związku z obchodami Światowego Dnia Krwiodawstwa oraz realizowanym przez Ministerstwo Zdrowia programem: “Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, a także mając na uwadze informacje o niewystarczających zasobach krwi w poszczególnych regionach Polski, Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Ministra Infrastruktury o rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi do grona osób którym przysługuje prawo do przejazdów komunikacją kolejową w klasie 2. z ulgą na poziomie co najmniej 39% podstawowej ceny biletu ².
 
   W uzasadnieniu Rzecznik podkreślił m. in., iż wzmocnienie szlachetnych pobudek dawców możliwością uzyskania proponowanej ulgi w przejazdach koleją mogłoby przyczynić się do wzrostu liczby osób zainteresowanych oddawaniem krwi.
 
   Rzecznik wskazał również, że do początku lat 90-tych ubiegłego stulecia istniał “Bilet bezpłatny bezterminowy, klasa dowolna, na przejazd w obrębie wszystkich dokp dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi PKP I stopnia”.
 
   W odpowiedzi ³, Minister Infrastruktury poinformował, iż obecne ustawowe uprawnienia do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym w Polsce zostały wypracowane na drodze kompromisu podczas wieloletnich prac nad rządowymi, poselskimi i obywatelskimi projektami legislacyjnymi oraz stanowią wyraz realizowanej przez Rząd polityki społecznej i socjalnej państwa. Przedstawiona przez Rzecznika propozycja wymagałaby szczegółowej analizy zarówno pod względem uzasadnienia wsparcia dla wyżej wymienionej grupy osób, przy rosnącej liczbie postulatów innych grup społecznych i zawodowych, jak i skutków finansowych proponowanych zmian.
 
   Wyjaśniono, iż omawiana problematyka była już przedmiotem oceny Ministra Zdrowia, który w odpowiedzi na interpelację nr 868 wskazał na wątpliwości dotyczące przyznawania przywilejów tej grupie obywateli. W opinii Ministra Zdrowia, krwiodawstwo powinno być dobrowolne i nieodpłatne, realizowane zgodnie z zasadą bezinteresowności wyrażoną w dyrektywie 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi oraz zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE w celu podnoszenia norm bezpieczeństwa odnoszących się do krwi i składników krwi. Wśród uprawnień i przywilejów obecnie przyznanych zasłużonemu honorowemu dawcy krwi należą prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością wynikająca z listy oczekujących, zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje się krew oraz zwrot utraconego zarobku, a po oddaniu co najmniej 5 litrów krwi w przypadku kobiet oraz 6 litrów krwi w przypadku mężczyzn przysługuje tytuł i odznaka honorowa “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”.
 
   Uznać zatem należy, iż na tym etapie sprawy inicjatywa Rzecznika Praw Pacjenta nie została podzielona.
 
   Ponadto uprzejmie informuję, iż Rzecznik Praw Pacjenta, zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ⁴ nie ma kompetencji umożliwiającej przedłożenie inicjatywy ustawodawczej. Z tych względów, aby zmienić przepisy w danym zakresie, Rzecznik musi współpracować z organami władzy publicznej, czy też organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi w celu określenia zagrożeń i obszarów w systemie ochrony zdrowia wymagających naprawy. Wprowadzenie nowych rozwiązań nie jest możliwe przy braku współdziałania innych zainteresowanych stron.
 
   Niemniej jednak wyjaśniam, iż odpowiedź w sprawie wpłynęła do Biura w dniu 9 lipca 2018 r., Rzecznik jest w trakcie analizy uzyskanych informacji i nie wyklucza przeprowadzenia dalszych działań w przedmiotowym zakresie.
 

¹ W zakresie “jakie kroki poczyniło Ministerstwo Infrastruktury w związku z wnioskiem Pana Bartłomieja Chmielowca, w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi oraz czy planowane są jakieś inne kroki celem przywrócenia ulg kolejowych obowiązujących w latach 90-tych dla honorowych dawców krwi (jako praw słusznie nabytych)”.
² Pismo z dnia 13 czerwca 2018 r., znak: RzPP-DSD.420.82.2018.
³ Pismo z dnia 29 czerwca 2018 r., znak: DBI.3.050.41.2018.MŁ.1, NK: 75 127/18.
⁴ Dz. U. z 2017 r., poz. 1318 ze zm.

Z poważaniem
Z upoważnienia
Rzecznika Praw Pacjenta
Alicja Maliszewska
Inspektor Ochrony Danych

Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg “PKP”

Rzecznik Praw Pacjenta zauważa problem niedoborów krwi w regionalnych centrach krwiodawstwa na terenie całego kraju. W celu wsparcia dobrowolnego krwiodawstwa Bartłomiej Chmielowiec, wystąpił do Ministra Infrastruktury w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi. Rzecznik proponuje podjęcie prac nad nowelizacją ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi do grona osób, którym przysługuje prawo do przejazdu koleją w klasie 2 z ulgą na poziomie minimum 39% podstawowej ceny biletu.

   W dniu 14 czerwca 2018 roku przypada 150 rocznica urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera, a także obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawstwa ustanowiony w tym właśnie dniu w dowód uznania dla naukowego dorobku Austriaka, który za odkrycie trzech grup krwi otrzymał w 1930 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
 

   Idea krwiodawstwa – “Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”
 

Idea honorowego krwiodawstwa jest jedną z najpiękniejszych form dzielenia się tym, co najwartościowsze dla każdego człowieka – cząstką swojego życia. Nieprzecenioną rolę krwiodawstwa podkreśla Organizacja Narodów Zjednoczonych, Światowa Organizacja Zdrowia , a także nasz wielki rodak Papież Jan Paweł II, który w swoim orędziu z 1994 roku tak pisał : “Oddanie własnej krwi , dobrowolnie i bezinteresownie, to gest wysokiej wartości moralnej i obywatelskiej . To dar życia. Niech dawcy krwi , którym należy się wdzięczność wszystkich , będą coraz liczniejsi we wszystkich krajach świata”. Tegoroczny Światowy Dzień Krwiodawstwa obchodzony jest pod hasłem ?Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”.
 

Obowiązek wspierania dobrowolnego krwiodawstwa i stan faktyczny
 

   Prawodawstwo podkreśla dobrowolność nieodpłatność idei honorowego krwiodawstwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 1 997 r. Nr 1 06, poz. 681, z późn. zm.) krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi.
 

   Jednocześnie, zgodnie z dyrektywą 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r., ustanawiającą normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi (Dziennik Urzędowy L 033 , 08/02/2003 P. 0030 – 0040): “Państwa Członkowskie powinny podejmować środki wspomagające samowystarczalność Wspólnoty pod względem zaopatrzenia w ludzką krew lub części składowe krwi i propagujące dobrowolne nieodpłatne oddawanie krwi i jej składników”. Zapotrzebowanie na nią jest bowiem stałe, wymagające nieustannego uzupełniania w poszczególnych województwach. Z danych na dzień 8 czerwca br. (https://krew.info/zapasy/ – dane z godziny 14.20 w dniu 8 czerwca) dotyczących zaopatrzenia w krew według podziału na 8 grup w 21 regionalnych centrach krwiodawstwa wynika, że:
 

1. w żadnej ze 168 grup nie stwierdzono nadmiaru krwi,
2. w 57 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako optymalny,
3. w 59 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako średni,
4. w aż 52 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako “krew pilnie potrzebna”.
 

   Wskazać więc należy, że jedynie w ok. 30% stan zapasów krwi był optymalny, zaś w ok. 70% utrzymywał się na poziomie średnim lub pilnie potrzebnym. Jedynie w sześciu spośród dwudziestu jeden centrów, tj. w Katowicach, Krakowie, Olsztynie, Szczecinie, Wałbrzychu i Wrocławiu dominował stan zaopatrzenia na poziomie optymalnym. W jedenastu centrach przeważającym był stan średni, zaś w aż czterech w przeważającej liczbie grup, krew była pilnie potrzebna.
 

Działania na rzecz popularyzacji honorowego krwiodawstwa
 

   Od 2016 roku realizowana jest akcja “Każda kropla jest cenna” jako element programu polityki zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia “Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, w zakresie zadania pod nazwą “Promocja i edukacja w zakresie honorowego krwiodawstwa” . Dawca krwi i jej składników za odbyte donacje będzie mógł otrzymać drobny upominek lub punkty, które finalnie będą mogły zostać zamienione na nagrody rzeczowe. Jako Rzecznik Praw Pacjenta przyjmuję tę inicjatywę z dużym zadowoleniem. Stoję jednocześnie na stanowisku, że wobec przedstawionych powyżej, niewystarczających zasobów krwi w poszczególnych regionach Polski, należałoby podjąć szersze działania mające zachęcić do oddawania krwi. Dlatego też działając na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318 ze zm.), zwracam się do Pana Ministra o rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi (15 litrów oddanej krwi w przypadku kobiet, 18 litrów w przypadku mężczyzn) do grona osób którym przysługuje prawo do przejazdów komunikacją kolejową w klasie 2. z ulgą na poziomie co najmniej 39% podstawowej ceny biletu.
 

   Dobrowolność i nieodpłatność honorowego krwiodawstwa nie wyklucza możliwości uzyskiwania różnorakich przywilejów i ulg przez osoby oddające krew systematycznie i przez wiele lat. Śledząc dyskusje na forach i grupach społecznościowych poświęconych honorowemu krwiodawstwu, daje się zauważyć jednoznaczną tendencję, że zdecydowana większość osób deklaruje oddawanie krwi w pierwszej kolejności mając na względzie szlachetność tej idei. Jest to postawa wymagająca największego uznania. Jednakże wzmocnienie tych szlachetnych pobudek, możliwością uzyskania proponowanej przeze mnie ulgi w przejazdach koleją, bez wątpienia mogłoby przyczynić się do wzrostu liczby osób zainteresowanych oddawaniem krwi. Szanując decyzję każdego z krwiodawców o choćby jednorazowym oddaniu krwi, proponuję jednakże , aby przyznaniem ulg kolejowych objąć Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Sprawi to, że ewentualne uzyskanie stosownych uprawnień będzie wymagać systematycznego oddawania krwi. Wskazać jednocześnie należy, że do początku lat 90 – tych ubiegłego stulecia istniał “Bilet bezpłatny bezterminowy, klasa dowolna , na przejazd w obrębie wszystkich dokp dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi PKP I stopnia”.
 

   Uznając aktualność maksymy, że człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest i nie przez to, co ma, lecz przez to, czym dzieli się z innymi, wyrażam nadzieję, że przedstawiony przeze mnie powyżej postulat spotka się z pozytywnym odbiorem Pana Ministra. Krew jest bowiem darem bezcennym, a każdy z nas może w każdej chwili stać się zarówno jej dawcą, jak i biorcą. Będę zobowiązany za poinformowanie mnie o podjętych decyzjach.
 

RZECZNIK PRAW PACJENTA
Bartłomiej Chmielowiec
 

Do wiadomości:
1. Pan Profesor Łukasz Szumowski, Minister Zdrowia, ul. Miodowa 15, OO-952 Warszawa;
2. Pan Stanisław Kracik, Prezes Zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża, ul. Mokotowska 14, 00-561 Warszawa.

Pobierz Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg “PKP”

Pismo Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia w sprawie pacjentów szczególnie uprawnionych

Rzecznik Praw Pacjenta wystąpił do Ministra Zdrowia o zajęcie stanowiska dotyczącego udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom szczególnie uprawnionym. Jak wynika z danych Rzecznika podmioty lecznicze różnie interpretują przepisy uprawniające pacjentów do świadczeń poza kolejnością.

W kierowanym do Ministra Zdrowia piśmie Rzecznik informuje, że brak definicji ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w ustawie, powoduje różną interpretację ze strony poradni specjalistycznych. Dotyczy to w szczególności świadczeń rehabilitacyjnych stomatologii i psychiatrii. Poradnie specjalistyczne ww. specjalności nie respektowały szczególnych uprawnień pacjentów. Swoje decyzje motywowały tym, że wymienione świadczenia nie zaliczają się do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Problem z rejestracją w dniu zgłoszenia pacjenci sygnalizują również w przypadku kolejnej wizyty u specjalisty a nie tylko pierwszej konsultacji u danego lekarza.

W odpowiedzi Ministerstwo Zdrowia poinformowało Rzecznika Praw Pacjenta, że szczególnie uprawnieni pacjenci mają prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością bez względu na specjalność poradni. Ambulatoryjna opieka specjalistyczna to wszystkie świadczenia, które nie wymagają leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych. Świadczenie specjalistyczne powinno być udzielone poza kolejnością wynikającą z listy oczekujących pacjentów. Jeśli poradnia nie może udzielić świadczenia w dniu zgłoszenia powinna ustalić inny termin, jednak nie dłuższy niż 7 dni. Pierwszeństwo w korzystaniu z ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych nie ogranicza się do pierwszych wizyt. Pacjenci korzystający ze szczególnych uprawnień mogą z nich korzystać w całym procesie leczenia również podczas kolejnych wizyt.

Przypominamy, że zgodnie z art. 47c ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, szczególne uprawnienia posiadają kobiety w ciąży, pacjenci do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka, pacjentom z tytułem ?Zasłużony Honorowy Dawca Krwi? lub ?Zasłużony Honorowy Dawca Przeszczepu?. Do grupy szczególnie uprawnionych należą też inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci.

Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia: wip-wpr-420-18-2017-es-1-26.07.2017
Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia: wip-wpr-420-18-2017-es-1-8.12.2017