Kryteria dyskwalifikacji stosowane wobec kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi do pobierania krwi pełnej i jej składników oraz przeciwwskazania do ich pobrania.
DYSKWALICFIKACJE STAŁE I BEZWZGLĘDNE
| Lp. | Kryterium/przeciwwskazanie | Szczegółowy opis kryterium/przeciwwskazania oraz warunki pobierania krwi od kandy |
| 1 | Choroby układu krążenia | aktywna lub przebyta poważna choroba układu krążenia, oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych |
| 2 | Choroby układu nerwowego | – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca, – przebyta poważna choroba ośrodkowego układu nerwowego |
| 3 | Skłonność do patologicznych krwawień | zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie |
| 4 | Nawracające omdlenia albo napady drgawkowe | Padaczka, inne napady drgawkowe: – kiedykolwiek rozpoznana padaczka, – napady drgawkowe ; poza drgawkami wieku dziecięcego lub sytuacją, w której co najmniej przez 3 lata po zakończeniu leczenia nie obserwuje się nawrotu drgawek |
| 5 | Choroby układu pokarmowego | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 6 | Choroby układu oddechowego | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 7 | Choroby układu moczowo-płciowego i nerek | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 8 | Choroby układu immunologicznego | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 9 | Choroby metaboliczne i choroby układu endokrynnego | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 10 | Choroby krwi i układu krwiotwórczego | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 11 | Choroby skóry | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 12 | Choroby układowe, np. kolagenozy | poważna choroba: aktywna, przewlekła lub nawracająca |
| 13 | Cukrzyca leczona insuliną | kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi z rozpoznaną cukrzycą leczoną insuliną |
| 14 | Choroby nowotworowe | Nowotwór złośliwy. Wyjątek stanowi nowotwór in situ pod warunkiem całkowitego wyleczenia |
| 15 | Choroby zakaźne | 1) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B; 2) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C; 3) – 4) HIV-1/2; 5) HTLV I/II; 6) babeszjoza; 7) kala-azar (leiszmanioza trzewna); 8) trypanosomoza amerykańska (gorączka Chagasa); 9) promienica; 10) tularemia; 11) gorączka Q – postać przewlekła |
| 16 | Gąbczaste zwyrodnienie mózgu (TSE) (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba, wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba) | Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi: 1) u których wywiad medyczny wskazuje na zagrożenie TSE oraz u których wykonano w przeszłości przeszczep rogówki lub opony twardej albo którzy byli leczeni preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek; 2) przebywający łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii w okresie od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1996 r.; 3) którym po dniu 1 stycznia 1980 r. przetoczono krew lub jej składniki na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii |
| 17 | Kiła | kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których kiedykolwiek rozpoznano kiłę |
| 18 | Produkty lecznicze stosowane drogą iniekcji | każdy przypadek stosowania produktów leczniczych w postaci zastrzyków, które nie zostały przepisane przez lekarza |
| 19 | Zachowania seksualne | kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania seksualne należą do grup podwyższonego ryzyka zakażenia poważnymi chorobami mogącymi przenosić się drogą przetoczenia krwi |
| 20 | Poważne zaburzenia psychiczne, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji u dawcy lub biorcy/td> | |
| 21 | Biorcy ksenoprzeszczepów | |
| 22 | Wstrząs anafilaktyczny | każdy przypadek przebycia wstrząsu anafilaktycznego |
DYSKWALIFIKACJE CZASOWE
| Lp. | Kryterium/przeciwwskazanie | Szczegółowy opis kryterium/przeciwwskazania oraz warunki pobierania krwi od kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi |
| Choroby zakaźne | ||
| 1 | Bruceloza | 2 lata od dnia pełnego wyzdrowienia |
| 2 | Gorączka Q | 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia |
| 3 | Toksoplazmoza | 6 miesięcy od dnia potwierdzonego wyleczenia |
| 4 | Gruźlica | 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia |
| 5 | Gorączka reumatyczna | 2 lata od dnia ustąpienia objawów, jeżeli nie wystąpiła przewlekła choroba serca |
| 6 | Gorączka ponad 38oC | 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów |
| 7 | Grypa, infekcja grypopochodna | 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów |
| 8 | Zapalenie kości i szpiku | 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia |
| 9 | Malaria: 1) Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi urodzeni lub zamieszkujący nieprzerwanie przez co najmniej 6 miesięcy na terenie endemicznego występowania malarii lub którzy otrzymali transfuzję na obszarze endemicznego występowania malarii | – 3 lata po dniu powrotu z ostatniego pobytu na terenie endemicznym lub – 4 miesiące po dniu powrotu z ostatniego pobytu na terenie endemicznym, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne i osoby te nie wykazywały i nie wykazują objawów; jeżeli wynik testu immunoenzymatycznego jest pozytywny – dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny |
| 2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy przebyli malarię | – na czas występowania objawów i leczenia oraz 3 lata po dniu ustąpienia objawów i zakończenia leczenia; pobranie krwi jest po tym czasie możliwe tylko, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym będą negatywne | |
| 3) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów endemicznego występowania malarii bez objawów choroby po pobycie krótszym niż 6 miesięcy | – 6 miesięcy od dnia opuszczenia terenów endemicznego występowania malarii lub – 4 miesiące od dnia opuszczenia terenów endemicznego występowania malarii, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne; jeżeli wynik jest pozytywny- dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny | |
| 4) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których w czasie pobytu na obszarach endemicznego występowania malarii lub w ciągu 6 miesięcy po powrocie występowała gorączka o niejasnym pochodzeniu | – 3 lata po dniu ustąpienia objawów lub – 4 miesiące po dniu ustąpienia objawów, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym są negatywne; jeżeli wynik jest pozytywny – dyskwalifikacja na 3 lata, po tym czasie pobranie krwi jest możliwe, jeżeli wynik badania będzie negatywny | |
| 10 | Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, powracający z obszaru ryzyka zakażenia: 1) wirusem Zachodniego Nilu (WNV); 2) wirusem dengi; 3) wirusem chikungunya | – 28 dni od dnia opuszczenia obszaru ryzyka zakażenia, chyba że badania wykonane metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne, – w przypadku zakażenia – 120 dni od dnia wyleczenia |
| 11 | Rzeżączka | – okres choroby oraz 4 miesiące od dnia zakończenia leczenia, – 4 miesiące od dnia ostatniego kontaktu seksualnego z osobą zakażoną rzeżączka |
| 12 | Mononukleoza zakaźna | 6 miesięcy od dnia wyzdrowienia |
| 13 | Wirus Zika (nie dotyczy dawców krwi lub kandydatów na dawców krwi oddających osocze metodą plazmaferezy przeznaczonego do przetworzenia w produkty krwiopochodne): 1) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów potwierdzonej transmisji wirusa Zika; | – 28 dni od opuszczenia obszaru ryzyka, na którym występuje zakażenie, |
| 2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi zgłaszający kontakty seksualne z osobami, u których stwierdzono zakażenie wirusem Zika | – 28 dni od dnia ostatniego kontaktu | |
| 14 | Żółtaczka i zapalenie wątroby | |
| Narażenie na niebezpieczeństwo zakażenia chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi | ||
| 1 | 1) badanie endoskopowe przy użyciu fiberoendoskopu; 2) kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą; 3) przetoczenie składników krwi; 4) przeszczep tkanek lub komórek pochodzenia ludzkiego; 5) duży zabieg chirurgiczny; 6) tatuaż lub przekłucie części ciała; 7) akupunktura, o ile nie została wykonana przez wykwalifikowaną osobę przy użyciu jałowych jednorazowych igieł; 8) zabiegi kosmetyczne połączone z naruszeniem powłok skórnych | 4 miesiące |
| 2 | Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy byli albo są narażeni na ryzyko z powodu bliskiego kontaktu w warunkach domowych z chorymi na wirusowe zapalenie wątroby lub nosicielami wirusów zapalenia wątroby | 4 miesiące |
| 3 | Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania czy działalność są szczególnie narażeni na zakażenie chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi | Po zaprzestaniu ryzykownych zachowań, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji u dawcy lub biorcy, w tym przeniesienia drogą przetoczenia krwi czynników chorobotwórczych, dyskwalifikacja na okres zależny od rodzaju choroby i od dostępności odpowiednich testów. Osoby utrzymujące kontakty seksualne z partnerami, u których testy w kierunku AIDS (HIV) wypadły dodatnio – 4 miesiące po zaprzestaniu kontaktów |
| 4 | Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi przymusowo pozbawieni wolności (pobyt w zakładzie karnym, areszcie śledczym lub w zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich albo w innym miejscu, w których przebywają osoby, wobec których zastosowano środki zapobiegawcze o charakterze izolacyjnym) | Okres przymusowego pozbawienia wolności i 4 miesiące po dniu zakończenia przymusowego pozbawienia wolności |
| 5 | Kontakt z osobą chorą na chorobę zakaźną (poza wirusowym zapaleniem wątroby) | Na czas odpowiadający dwukrotnemu okresowi inkubacji, a w przypadku narażenia na zakażenie kilkoma czynnikami chorobotwórczymi – dyskwalifikacja jak dla choroby o najdłuższym okresie inkubacji |
| 6 | – | – |
| Szczepienia | SZCZEGÓŁOWY WYKAZ SZCZEPIONEK | |
| 1 | Wirusy lub bakterie atenuowane | 4 tygodnie |
| 2 | Inaktywowane/zabite wirusy, bakterie lub riketsje | 48 godzin |
| 3 | Anatoksyny | 48 godzin |
| 4 | WZW typu A | 14 dni pod warunkiem braku ekspozycji na zakażenie |
| 5 | WZW typu B | 2 tygodnie pod warunkiem braku ekspozycji na zakażenie |
| 6 | Wścieklizna | 48 godzin w przypadku ryzyka zakażenia – dyskwalifikacja na okres 1 roku |
| 7 | Kleszczowe zapalenie mózgu | 48 godzin (profilaktyka przedekspozycyjna) |
| 8 | Poddanie się biernemu uodpornianiu surowicami odzwierzęcymi | dyskwalifikacja na 3 miesiące |
| 9 | COVID-19 | – 48 godzin od dnia podania szczepionki typu mRNA – 14 dni od dnia podania szczepionki wektorowej w przypadku wystąpienia niepożądanej reakcji poszczepiennej dyskwalifikacja ulega wydłużeniu na okres 7 dni od ustąpienia objawów tej reakcji |
| Inne przyczyny dyskwalifikacji czasowej oraz przeciwwskazania do pobrania krwi | ||
| 1 | Ciąża | 6 miesięcy po porodzie albo po zakończeniu ciąży – nie dotyczy sytuacji wyjątkowych po uzyskaniu zgody lekarza |
| 2 | – | – |
| 3 | Mały zabieg chirurgiczny | 1 tydzień |
| 4 | Leczenie stomatologiczne | Leczenie stomatologiczne lub wizyta u higienistki stomatologicznej: – ekstrakcja zęba, leczenie kanałowe – 7 dni od zabiegu, – wszczepienie implantu i inne zabiegi chirurgiczne – 4 miesiące od dnia zabiegu, – pozostałe przypadki – 24 godziny od zakończenia leczenia lub wizyty |
| 5 | Przyjmowanie leków | zależnie od rodzaju przepisanego leku, jego sposobu działania i leczonego schorzenia |
| 6 | Ostre choroby układu oddechowego | do zakończenia leczenia |
| 7 | Ostre choroby układu pokarmowego | do zakończenia leczenia |
| 8 | Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek | 5 lat od całkowitego wyleczenia |
| 9 | Inne ostre choroby układu moczowego | do zakończenia leczenia |
| 10 | Choroby zapalne i uczuleniowe skóry | do zakończenia leczenia |
| 11 | Ostre stany uczuleniowe | do czasu ustąpienia objawów |
| 12 | Zaostrzenie przebiegu przewlekłej choroby alergicznej | do czasu ustąpienia objawów |
| 13 | Okres odczulania w alergii | na czas wywoływania tolerancji na alergen; pobranie krwi jest możliwe tylko przy dawkach podtrzymujących 14 dni po dawce lub 14 dni przed następną dawką |
| 14 | Hemochromatoza | w czasie występowania objawów choroby, w trakcie stosowanego innego leczenia niż krwioupusty (o możliwości oddania krwi oraz częstotliwości pomiędzy kolejnymi donacjami decyduje lekarz w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym leczenie hemochromatozy) |
| 15 | Cukrzyca typu 2 nieleczona insuliną | od kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi pobiera się tylko krew pełną i tylko jeżeli są leczeni dietą lub metforminą |
| > | Dyskwalifikacja ze względu na szczególną sytuację epidemiologiczną | |
| 1 | Szczególna sytuacja epidemiologiczna (np. wystąpienie epidemii choroby zakaźnej) | okres uzależniony od sytuacji epidemiologicznej i ryzyka zakażenia drogą przetoczenia krwi |
Zapraszamy do zapoznania się z przykładową ankietą dla kandydata na dawcę.
Zapraszamy również do zapoznania się z podstawowymi badaniami jakie są wykonywane u kandydata na dawcę oraz u dawcy krwi Badania u dawcy krwi. Jeżeli wyniki badań u wspomnianych osób nie będą mieściły się w normach to nie zostaną one dopuszczone do oddania.
Informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców
Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a krętkiem kiły, wirusem HIV (odpowiedzialnym za AIDS), wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) lub C (HCV). Jeśli test wypadnie dodatnio, krew nie zostanie przetoczona. Jednak przy każdej infekcji pomiędzy momentem zakażenia i chwilą, gdy staje się możliwe wykrycie go drogą badań laboratoryjnych, upływa pewien czas. W tym okresie w żadnym przypadku nie wolno oddawać krwi, ponieważ może być źródłem zakażenia, chociaż testy laboratoryjne są jeszcze ujemne. Nie oddawaj więc krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na niebezpieczeństwo.
Ryzyko stwarzają:
1. Wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
2. Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
3. Kontakty seksualne z wieloma partnerami/partnerkami.
4. Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
5. Kontakty seksualne w celu zarobkowym.
6. Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku HIV (AIDS), krętka kiły lub wirusów zapalenia wątroby typu B lub C (żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio).
Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie.
Przy dodatnich wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza. Ponadto informacje o dodatnich wynikach badań zostaną przekazane Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2020 r. w sprawie zgłaszania wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych u ludzi (Dz.U. poz. 1118).
Dziękujemy za współpracę.
UWAGA!
Osoby homoseksualne jeżeli mają stałych partnerów nie mogą być dyskwalifikowani z powodu swojej orientacji seksualnej. Przedstawiamy Państwu korespondencje wymienioną pomiędzy RCKiK Bydgoszcz a Kampanią Przeciw Homofobii. Cała korespondencja oraz stanowisko KPH na temat dyskwalifikacji osób homoseksualnych przez RCKiK Instytut Hematologii i Transfuzjologii potwierdził stanowisko KPH o braku podstaw do dyskwalifikacji osób LGB.
Osoby homoseksualne jeżeli mają stałych partnerów nie mogą być dyskwalifikowani z powodu swojej orientacji seksualnej. Przedstawiamy Państwu korespondencje wymienioną pomiędzy RCKiK Bydgoszcz a Kampanią Przeciw Homofobii. Cała korespondencja oraz stanowisko KPH na temat dyskwalifikacji osób homoseksualnych przez RCKiK Instytut Hematologii i Transfuzjologii potwierdził stanowisko KPH o braku podstaw do dyskwalifikacji osób LGB.
Witam czy po usunięciu śledziony mozna oddawać krew ?
Witam serdecznie!
Wszystko zależy od powodu usunięcia. Jeżeli powodem był uraz to jak po każdym zabiegu lekarz kwalifikujący może dopuścić Pana po 4 miesiącach od jego wykonania. Jeżeli jednak usunięcie nastąpiło z powodu choroby to niestety dyskwalifikacja jest stała gdyż każda choroba, która wymaga tego zabiegu stanowi przeciwwskazanie stałe i bezwzględne. Tak więc konieczne jest dostarczenie dokumentacji, która potwierdzi, że śledziona została usunięta w wyniku urazu. W innym przypadku nie zostanie Pan dopuszczony do oddania.
Dzień dobry
Chciałbym oddawać krew, ale jako dziecko chorowałem na „żółtaczkę” – tak jak wtedy 1/4 mojej szkoły. Na 95% było to zapalenia wątroby typu A ( więc nie wykluczające z bycia dawcą ) ale nie mam 100% pewności. Da się to jakoś sprawdzić poprzez badania ??
Witam serdecznie!
Badanie całkowitych przeciwciał anty-HAV może potwierdzić przebycie zapalenia wątroby typu A. Niestety jeżeli byłeś szczepiony to tez da wynik pozytywny. Sama choroba jak wspomniałeś jest powodem tylko czasowej dyskwalifikacji na 6 miesięcy od zakończenia leczenia/wyzdrowienia. Oczywiście ostateczna decyzja kwalifikacji danego dawcy należy do lekarza kwalifikującego w danym punkcie krwiodawstwa.