Dyskwalifikacje (przeciwwskazania)

Kryteria dyskwalifikacji stałej dla kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi allogenicznej oraz przeciwwskazania do jej pobrania:

• choroby układu krążenia – aktywna lub przebyta poważna choroba układu krążenia, oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych:
  – wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi)
  – choroba niedokrwienna mięśnia sercowego
  – stan po zawale
  – niewydolność krążenia
  – miażdżyca znacznego stopnia
  – choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu)
• Choroby układu nerwowego
  – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca,
  – przebyta poważna choroba ośrodkowego układu nerwowego
  (szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN – ośrodkowego układu nerwowego)
• Skłonność do patologicznych krwawień – zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie
• Nawracające omdlenia albo napady drgawkowe – poza drgawkami wieku dziecięcego lub sytuacją, w której co najmniej przez 3 lata po zakończeniu leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek
• Choroby układu pokarmowego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca (w tym schorzenia wątroby)
• Choroby układu oddechowego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Choroby układu moczowo-płciowego i nerek – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Choroby układu immunologicznego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Choroby metaboliczne i choroby układu endokrynnego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca np. choroby tarczycy, nadnerczy itp.
• Choroby krwi i układu krwiotwórczego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Choroby skóry – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Choroby układowe, np. kolagenozy – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca
• Cukrzyca – kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi z rozpoznaną cukrzycą
• Choroby nowotworowe – Nowotwór złośliwy. Wyjątek stanowi nowotwór in situ pod warunkiem całkowitego wyleczenia
• Choroby zakaźne:
  1) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B;
  2) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C;
  3) wirusowe zapalenie wątroby o nieustalonym rodzaju wirusa w wywiadzie, żółtaczka o niejasnej etiologii (żółtaczka pokarmowa)
  4) HIV-1/2;
  5) HTLV I/II – retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego;
  6) babeszjoza;
  7) kala-azar (leiszmanioza trzewna);
  8) trypanosomoza amerykańska (gorączka Chagasa);
  9) promienica;
  10) tularemia;
  11) gorączka Q – postać przewlekła
• Gąbczaste zwyrodnienie mózgu (TSE) (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba, wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba)
  Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi:
  1) u których wywiad medyczny wskazuje na zagrożenie TSE oraz u których wykonano w przeszłości przeszczep rogówki lub opony twardej albo którzy byli leczeni preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek;
  2) przebywający łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii w okresie od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1996 r.;
  3) którym po dniu 1 stycznia 1980 r. przetoczono krew lub jej składniki na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii
• Kiła – kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których kiedykolwiek rozpoznano kiłę
• Produkty lecznicze stosowane drogą iniekcji każdy przypadek stosowania produktów leczniczych w postaci
  zastrzyków, które nie zostały przepisane przez lekarza
• Zachowania seksualne kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania seksualne należą do grup podwyższonego ryzyka zakażenia poważnymi chorobami mogącymi przenosić się drogą przetoczenia krwi
  – narkomani
  – osoby uprawiające prostytucję
  – osoby często zmieniające partnerów seksualnych
• Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych
• Biorcy ksenoprzeszczepów
• Reakcja anafilaktyczna – każdy przypadek przebycia reakcji anafilaktycznej

Kryteria dyskwalifikacji czasowej oraz przeciwwskazania do pobrania krwi od dawców krwi allogeniczne

• Choroby zakaźne – po przebyciu choroby zakaźnej kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi zostają zdyskwalifikowani na co najmniej dwa tygodnie od dnia pełnego wyleczenia. Jednak w przypadku chorób wymienionych w poniższej tabeli stosuje się następujące okresy dyskwalifikacji
• Gorączka Q 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia
• Toksoplazmoza 6 miesięcy od dnia potwierdzonego wyleczenia
• Gruźlica 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia
• Gorączka reumatyczna 2 lata od dnia ustąpienia objawów, jeżeli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
• Gorączka ponad 38°C 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów
• Grypa, infekcja grypopodobna 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów
• Zapalenie szpiku 2 lata od dnia potwierdzonego wyleczenia
• Malaria – szczegóły
• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, powracający z obszaru ryzyka zakażenia:
  1) wirusem Zachodniego Nilu (WNV);
  2) wirusem dengi;
  3) wirusem chikungunya
  – 28 dni od dnia opuszczenia obszaru ryzyk zakażenia, chyba że badania wykonane metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne,
  – w przypadku zakażenia – 120 dni od dnia wyleczenia
  więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej
• Rzeżączka – w okresie choroby i 12 miesięcy od dnia zakończenia leczenia
• Mononukleoza zakaźna – 6 miesięcy od dnia wyzdrowienia
• Wirus Zika (nie dotyczy dawców krwi lub kandydatów na dawców krwi oddających osocze metodą plazmaferezy
  przeznaczonego do przetworzenia w produkty krwiopochodne):
  1) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów potwierdzonej transmisji wirusa Zika;
  2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi zgłaszający kontakty seksualne z osobami, u których stwierdzono
  zakażenie wirusem Zika lub które przybywały na terenach występowania zakażeń wirusem Zika (w ciągu
  ostatnich 2 miesięcy w przypadku kobiet i w ciągu ostatnich 6 miesięcy w przypadku mężczyzn)
  – 28 dni od opuszczenia obszaru ryzyka, na którym występuje zakażenie,
  – 28 dni od dnia ostatniego kontaktu
  więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej
• badanie endoskopowe przy użyciu fiberoendoskopu – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• przetoczenie składników krwi – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• przeszczep tkanek lub komórek pochodzenia ludzkiego – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• duży zabieg chirurgiczny – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• tatuaż lub przekłucie części ciała – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• akupunktura, o ile nie została wykonana przez wykwalifikowanego lekarza przy użyciu jałowych jednorazowych igieł – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne;
• zabiegi kosmetyczne połączone z naruszeniem powłok skórnych – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne
• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy byli albo są narażeni na ryzyko z powodu bliskiego kontaktu w warunkach domowych z chorymi na wirusowe zapalenie wątroby lub nosicielami wirusów zapalenia wątroby – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badanie metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C daje wynik ujemny
• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania czy działalność są szczególnie narażeni na zakażenie chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi – Po zaprzestaniu ryzykownych zachowań dyskwalifikacja na okres zależny od rodzaju choroby i od dostępności odpowiednich testów. Osoby utrzymujące kontakty seksualne z partnerami, u których testy w kierunku AIDS (HIV) wypadły dodatnio – po zaprzestaniu kontaktów dyskwalifikacja na okres 12 miesięcy
• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi przymusowo pozbawieni wolności (pobyt w zakładzie karnym, areszcie śledczym lub w zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich albo w innym miejscu, w których przebywają osoby, wobec których zastosowano środki zapobiegawcze o charakterze izolacyjnym) – Okres przymusowego pozbawienia wolności i okres 6 miesięcy po zakończeniu przymusowego pozbawienia wolności albo 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne
• Kontakt z osobą chorą na chorobę zakaźną (poza wirusowym zapaleniem wątroby) – Na czas odpowiadający dwukrotnemu okresowi inkubacji, a w przypadku narażenia na zakażenie kilkoma czynnikami chorobotwórczymi -dyskwalifikacja jak dla choroby o najdłuższym okresie inkubacji
• Powrót z obszaru endemicznego występowania chorób tropikalnych – 6 miesięcy od dnia powrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w tym czasie nie wystąpiły niewyjaśniona gorączka lub inne objawy choroby
  więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej
• Szczepienie: Wirusy lub bakterie atenuowane 4 tygodnie
• Szczepienie: Inaktywowane/zabite wirusy, bakterie lub riketsje – 48 godzin
• Szczepienie: Anatoksyny 48 godzin
• Szczepienie: WZW typu A 48 godzin pod warunkiem braku ekspozycji na zakażenie
• Szczepienie: WZW typu B 2 tygodnie pod warunkiem braku ekspozycji na zakażenie
• Szczepienie: Wścieklizna 48 godzin w przypadku ryzyka zakażenia – dyskwalifikacja na okres 1 roku
• Szczepienie: Kleszczowe zapalenie mózgu 48 godzin w przypadku ryzyka zakażenia – dyskwalifikacja na okres 1 roku
• Szczepienie: Poddanie się biernemu uodpornianiu surowicami odzwierzęcymi dyskwalifikacja na 3 miesiące
• Przyjmowanie leków – zależnie od rodzaju przepisanego leku, jego sposobu działania i leczonego schorzenia
• Ostre choroby układu oddechowego – do zakończenia leczenia
• Ostre choroby układu pokarmowego – do zakończenia leczenia
• Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek – 5 lat od całkowitego wyleczenia
• Inne ostre choroby układu moczowego – do zakończenia leczenia
• Choroby zapalne i uczuleniowe skóry – do zakończenia leczenia
• Ostre stany uczuleniowe – do czasu ustąpienia objawów
• Zaostrzenie przebiegu przewlekłej choroby alergicznej – do czasu ustąpienia objawów
• Okres odczulania w alergii – cały okres
• Hemochromatoza – w czasie występowania objawów choroby, w trakcie stosowanego innego leczenia niż krwioupusty (o możliwości oddania krwi oraz częstotliwości pomiędzy kolejnymi donacjami decyduje lekarz w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym leczenie hemochromatozy)
• Szczególna sytuacja epidemiologiczna (np. wystąpienie epidemii choroby zakaźnej) okres uzależniony od sytuacji epidemiologicznej i ryzyka zakażenia drogą przetoczenia krwi
  więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej

Zapraszamy do zapoznania się z przykładową ankietą dla kandydata na dawcę.

Zapraszamy również do zapoznania się z podstawowymi badaniami jakie są wykonywane u kandydata na dawcę oraz u dawcy krwi Badania u dawcy krwi. Jeżeli wyniki badań u wspomnianych osób nie będą mieściły się w normach to nie zostaną one dopuszczone do oddania.

Informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców

Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a krętkiem kiły, wirusem HIV (odpowiedzialnym za AIDS), wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) lub C (HCV). Jeśli test wypadnie dodatnio, krew nie zostanie przetoczona. Jednak przy każdej infekcji pomiędzy momentem zakażenia i chwilą, gdy staje się możliwe wykrycie go drogą badań laboratoryjnych, upływa pewien czas. W tym okresie w żadnym przypadku nie wolno oddawać krwi, ponieważ może być źródłem zakażenia, chociaż testy laboratoryjne są jeszcze ujemne. Nie oddawaj więc krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na niebezpieczeństwo.
Ryzyko stwarzają:
1. Wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
2. Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
3. Kontakty seksualne z wieloma partnerami/partnerkami.
4. Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
5. Kontakty seksualne w celu zarobkowym.
6. Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku HIV (AIDS), krętka kiły lub wirusów zapalenia wątroby typu B lub C (żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio).
Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie.
Przy dodatnich wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza. Ponadto informacje o dodatnich wynikach badań zostaną przekazane Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2020 r. w sprawie zgłaszania wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych u ludzi (Dz.U. poz. 1118).
Dziękujemy za współpracę.