Konflikt serologiczny – wstęp
Problemy wynikające z różnicy między grupami krwi rodziców dziecka pojawiają się wyjątkowo rzadko. Każdy z nas rodzi się z jakąś grupą krwi. Grupa krwi to zestaw antygenów. Najważniejsze to A, B oraz AB. Jeśli nie występuje żaden z tych antygenów mamy grupę 0. Duża część ludzi ma we krwi również antygen Rh np. w Polsce 83%. Taką krew oznacza się jako „Rh+”, a tą która nie posiada „Rh-„. Konflikt serologiczny występuje, gdy matka ma „Rh-„, ojciec „Rh+”, a dziecko po ojcu odziedziczy czynnik „Rh+”.
Jeśli Rh dziecka jest dodatnie, matka może się na ten antygen „uczulić”.
Wystarczy, że niewielka ilość krwinek z płodu dziecka dostanie się do krwi matki a jej układ odpornościowy uzna je za element wrogi, przeciw któremu zacznie on wytwarzać przeciwciała Rh.
Gdy te przedostaną się do krwiobiegu płodu, spowodują u niego rozpad czerwonych krwinek.
Zagrożenie rzadko występuje podczas pierwszej ciąży. W kolejnych jednak, jeśli dziecko jest znowu Rh+, wytworzone wcześniej przeciwciała matki mogą przedostać się do jego krwi. Gdy dwójka rodziców ma „Rh-„, nie ma możliwości wystąpienia konfliktu, ponieważ dziecko będzie miało „Rh-„.
Jak zapobiec konfliktowi serologicznemu?
W dzisiejszych czasach nie dochodzi do powikłań z powodu konfliktu, gdyż kobietom z „Rh-” podaje się specjalną immunoglobulinę anty-D. Neutralizuje ona komórki płodowe w krwi matki, zanim jej układ odpornościowy rozpozna je jako wrogie i wytworzy przeciwko nim przeciwciała. Immunoglobulinę anty-D podaje się w ciągu 72 godzin po porodzie wszystkim matkom „Rh-„, którym urodziły się dzieci z „Rh+”, ponieważ w czasie porodu komórki płodu przedostają się do krwiobiegu matki dziecka. Może się to zdarzyć przy poronieniu, gdy kobieta doznała urazu brzucha bądź miała pobranie płynu owodniowego. We wszystkich takich sytuacjach podaje się immunoglobulinę. Stanowi to zabezpieczenie dla kolejnych ciąż.
Jakie są przyczyny konfliktu serologicznego?
- Matka z „Rh-” jest w pierwszej ciąży. Jej dziecko posiada „Rh+”.
- Podczas porodu pewna ilość krwinek dziecka może przedostać się do ciała matki. Jeśli nie otrzyma ona immunoglobuliny anty-D, jej organizm wytworzy przeciwciała przeciwko „Rh+” . Do takiej reakcji może też dojść podczas poronienia lub amniopunkcji.
- W czasie drugiej ciąży przeciwciała obecne w krwi matki mogą przejść do krążenia dziecka. Jeśli ma ono „Rh+” grupę krwi, przeciwciała zaczną niszczyć jego czerwone krwinki i doprowadzą do anemii.
Jak wykryć konflikt serologiczny?
Podstawą wykrywania konfliktu jest badanie obecności przeciwciał odpornościowych w surowicy krwi przyszłej mamy z grupą „Rh-„. Badanie to trzeba wykonać na początku ciąży i powtarzać co 2 miesiące. W razie wykrycia konfliktu przyszła matka musi być pod kontrolą lekarską. Konieczne jest regularne wykonywanie specjalistycznych USG, które pozwalają na pomiar przepływu krwi w tętnicy mózgu dziecka. Bardzo szybki przepływ wskazuje na anemię. W razie podejrzenia anemii u dziecka dokonuje się kordocentezy, czyli nakłucia pępowiny i bezpośredniej oceny morfologii jego krwi.
Jak leczyć?
Wynikłe z konfliktu powikłania można leczyć zarówno przed narodzinami jak i po. Leczenie w czasie ciąży polega na przetaczaniu dziecku odpowiednio dobranej krwi pod kontrolą USG bezpośrednio do pępowiny. Transfuzje można powtarzać kilka razy. Po porodzie oprócz anemii dziecko ma również żółtaczkę. Leczenie polega na intensywnej fototerapii, czyli naświetlaniu specjalnymi lampami. Czasem konieczna jest również transfuzja wymienna krwi.
[button url=”https://krwiodawcy.org/wp-content/uploads/2015/12/ZALECENIA-DOTYCZACE-STOSOWANIA-IMMUNOGLOBULINY-anty-RhD-obowiazujace-od-18122015.pdf” center=”yes” icon=”icon: file-o” desc=”Ściągnij dokument w formacie .pdf”]ZALECENIA DOTYCZĄCE STOSOWANIA IMMUNOGLOBULINY anty-RhD obowiązujące od 18.12.2015r.[/button]