Interpretacja przepisów wprowadzających nowe przywileje dla dawców w okresie epidemii

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami części środowiska honorowych dawców krwi przedstawiamy Państwu “interpretację przepisów” dokonaną przez Narodowe Centrum Krwi:

W dniu 25 tycznia 2021 r. opublikowana została ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, nadającą dodatkowe uprawnienia m.in. Honorowym Dawcom Krwi i jej składników.

W przedmiotowej ustawie zawarte są zapisy, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19 (zatem nie tylko po chorobie COVID-19) przysługują:

• zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od czynności służbowych w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki oraz w dniu następnym,
• ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego (przysługuje honorowemu dawcy krwi, który oddał co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19).

Uprawnienie, przysługuje przez 6 miesięcy od dnia wystawienia zaświadczenia przez centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Uprawnienie do korzystania z ulgi na przejazdy przysługuje także przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy także w przypadku oddania co najmniej 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Warunkiem skorzystania z ulgi jest wydane zaświadczenie potwierdzające oddanie co najmniej 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, tj. od 14.03.2020 r. (dzień głoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego).

Z powyższego wynika zatem, że uprawnienia nie zostały ograniczone jedynie do honorowych dawców krwi, po przebytej chorobie COVID-19, ale przysługują wszystkim honorowym dawcom krwi spełniającym wyżej określone warunki.

W odniesieniu do wydawania zaświadczeń uprawniających do 33% ulgi na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego, zgodnie z treścią art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 159) uprawnienia, o których mowa w art. 9a ust. 1 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 3, tj. ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, przysługują przez 6 miesięcy od dnia wystawienia zaświadczenia, o którym mowa w art. 9a ust. 3 ustawy zmienianej w art. 3. Ponadto przepisy nie przewidują możliwości przedłużenia zaświadczenia, gdyż stanowiłoby to zaprzeczenie celu, dla którego zostały wprowadzone, tj. zagwarantowanie odpowiedniej ilości krwi dla pacjentów w okresie pandemii. Dlatego w przypadku, gdy zaświadczenie uprawniające do skorzystania z 33 % ulgi wystawione przez Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa straci swoją ważność (tj. upłynie 6 miesięcy od daty jego wystawienia), koniecznym jest ponowne spełnienie przesłanek uprawniających do wystawienia zaświadczenia, tj. Dawca musi oddać trzy donacje krwi i jej składników, w tym trzy donacje osocza od ozdrowieńców, w okresie od daty wystawienia poprzedniego zaświadczenia jednak w czasie stanu zagrożenia epidemicznego, bądź stanu epidemii.

Literalna treść art. 33 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy prowadzi do wniosku, że uprawnienie, o którym mowa w art. 9a ust. 1 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 3, tj. ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi ma charakter terminowy “przez 6 miesięcy od dnia wystawienia zaświadczenia“.

W celu dokonania właściwej wykładni należy odwołać się również do oceny skutków regulacji (dalej jako “osr”) projektu ustawy, gdzie wskazano, że “Projekt ustawy przewiduje przyznanie dawcom krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi pełnej lub osocza po chorobie COVID- 19 czasowe wsparcie na okres nie dłuższy niż przez 6 miesięcy od dnia wystawienia przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA stosownego zaświadczenia w tym zakresie w postaci prawa do zakupu biletów jednorazowych z ulgą 33%” (podkreślenie autora). Z powyższego wynika, że szczególne uprawnienie ma charakter terminowy i przysługuje na okres do 6 miesięcy od dnia wydania zaświadczenia. Przy czym zawarta analiza kosztów przyjętej regulacji dowodzi wprost, że w założeniu każdy z beneficjentów będzie korzystał z tej formy wsparcia nie dłużej niż przez 6 miesięcy.

Przedstawione powyżej stanowisko, nie jest interpretacją Narodowego Centrum Krwi a brzmieniem zapisów zawartych w ustawie z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 159).

Kierownik Wydziału
Główny Specjalista
Wydział Komunikacji i Promocji
Narodowe Centrum Krwi

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw

PYTANIA DODATKOWE:

Od kiedy liczyć donacje, które pozwalają na uzyskanie dodatkowych przywilejów w czasie trwania zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii?
– Stan zagrożenia epidemicznego od 14 marca 2020 do 19 marca 2020: https://dziennikustaw.gov.pl/D2020000043301.pdf
– Stan epidemii od 20 marca 2020 roku do chwili obecnej: https://dziennikustaw.gov.pl/D2020000049101.pdf
Oznacza to, że od 14 marca 2020 liczymy donacje do nowych uprawnień.

Czy ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego dotyczy również komunikacji miejskiej?

Zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, która to reguluje uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w regularnych przewozach osób, wykonywanych przez uprawnionych przewoźników kolejowych i autobusowych przepisów ustawy nie stosuje się do komunikacji miejskiej.