Stanowisko PCK w sprawie nieprawidłowości w gospodarce krwią w Polsce wskazane w Raporcie Najwyższej

Logo Polskiego Czerwonego Krzyża

Pan Bartosz Arłukowicz
Minister Zdrowia

Polski Czerwony Krzyż – jego członkowie, wolontariusze i pracownicy, a szczególnie honorowi dawcy krwi wyrażają zdecydowaną dezaprobatę dla niewłaściwej gospodarki krwią i jej składnikami, jako niezastąpionym lekiem, którego źródłem jest wyłącznie organizm ludzki.

Oburzenie budzi ujawniony w Raporcie Najwyższej Izby Kontroli fakt, iż “w latach 2010-2013 w RCKiK oraz WCKiK dokonano utylizacji łącznie ok. 607 tys. Jednostek i opakowań krwi i jej składników, co stanowiło 6,2% wytworzonych w tym okresie.”(Raport str. 54)

PCK wzywa resort zdrowia do pilnego stworzenia rozwiązań systemowych, które zapobiegną podobnemu marnotrawstwu ludzkiej płynnej tkanki. Stwierdzamy jednocześnie, że nie można uznać za usprawiedliwienie utylizacji tak ogromnej ilości krwi i jej składników, stwierdzenia przez ex-Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia – Cezarego Rzemka, że “Polska nie odbiega w tym zakresie od średniego poziomu europejskiego”. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy!

Izba informuje w swym raporcie, iż “Nie zapewniono samowystarczalności Polski w zakresie produktów krwiopochodnych, ponieważ przetwarzanie nadwyżek osocza niewykorzystanego do celów klinicznych i produkcja na jego bazie leków odbywa się za granicą. Powodowało to zależność naszego kraju od zagranicznych wytwórców i importerów”. Takiemu stanowi rzeczy sprzeciwiamy się z równą stanowczością, co faktom niszczenia (utylizacji) krwi w skutek złych rozwiązań systemowych. Nie godzimy się także z faktem, że po nieudanych próbach w przeszłości, “zaniechano dalszych działań na rzecz przetwarzania w kraju osocza pochodzącego od polskich dawców”. Domagamy się niezwłocznego podjęcia przez władze Rzeczpospolitej Polskiej skutecznych działań, dla powołania specjalistycznego ośrodka przetwarzania krwi i jej składników.

Wykazana w różnych miejscach Raportu mała skuteczność promocji krwiodawstwa przez instytucje państwowe upoważnia nas do zajęcia stanowiska, iż działalność organizacyjno-promocyjna w zakresie honorowego krwiodawstwa winna być prowadzona przez organizacje pozarządowe, skupiające honorowych dawców krwi. Posiadając jednostki organizacyjne na terenie całego kraju – od wielkich miast, po miejscowości szczebla gminnego, czy wręcz sołeckiego ? posiadają one doskonały kontakt z lokalnymi społecznościami, znają ich specyfikę i potrzeby. Potrafią tym samym dostosować treści, formy i metody promocji do lokalnych uwarunkowań.

Trwające aktualnie prace nad kolejną nowelizacją ustawy o publicznej służbie krwi winny być ukierunkowane na powierzenie poszczególnych działań wyspecjalizowanym instytucjom i organizacjom. Służba krwi winna skupić się na pobieraniu i przechowywaniu krwi oraz jej składników, a także właściwej gospodarce ich zasobami, powołany do życia ośrodek przetwarzania krwi i jej składników – na produkcji preparatów i leków krwiopochodnych, zaś organizacje skupiające honorowych dawców krwi – na organizacji i promocji ruchu honorowego krwiodawstwa.

Stanisław Kracik
Prezes
Polskiego Czerwonego Krzyża

[button url=”https://krwiodawcy.org/wp-content/uploads/2015/02/stanowisko-pck-w-sprawie-nieprawidlowosci.pdf” desc=”Pobierz dokument w formacie .pdf” center=”yes”]Stanowisko PCK w sprawie nieprawidłowości w gospodarce krwią w Polsce wskazane w Raporcie Najwyższej[/button]

Oświadczenie Narodowego Centrum Krwi

Oświadczenie
23 stycznia 2015

W związku z pojawiającymi się artykułami zawierającymi nieprawdziwe i niejasne informacje, wynikające często ze specyfiki funkcjonowania krwiodawstwa, a także stosowanej nomenklatury, Narodowe Centrum Krwi uprzejmie prosi, aby opracowując materiały prasowe dołożyli Państwo wszelkich starań w celu wyeliminowania błędów.

W wielu artykułach autorzy:

• nie potrafili rozróżnić “składnika krwi” od “produktu krwiopochodnego”;
• informowali opinię publiczną, że krew i jej składniki są kupowane za granicą, pomimo tego, że od wielu lat ani jedna jednostka składnika krwi nie została zakupiona poza granicami kraju, a pacjenci są zaopatrywani tylko i wyłącznie w składniki pochodzące od polskich dawców;
• przyjmując błędne założenia metodologii liczenia, prezentowali informacje, że istotna część krwi ulega utylizacji. Jednak pragniemy zapewnić, że podstawowy składnik stosowany w lecznictwie jest wykorzystywany prawie w 100 %, chyba, że nie spełnia parametrów jakościowych (wirusologicznych, niezgodności grupy krwi, itp.), a stosowanie takiego składnika mogłoby wpłynąć negatywnie na zdrowie i życie pacjenta. W Polsce pobieranych jest ok. 1,2 mln donacji, a krew i jej składniki są wydane do przetoczenia w ilości ok. 1,6 mln jednostek.

Pragniemy zaznaczyć, że publikowanie nierzetelnych i wyrwanych z kontekstu danych z “Informacji o wynikach kontroli” Najwyższej Izby Kontroli, może doprowadzić do zmniejszenia ilości oddawanej krwi, a nawet doprowadzić do załamania systemu bazującego na honorowym krwiodawstwie. Należy stanowczo zaznaczyć, że skutki nierzetelnych informacji mogą być dla polskiego krwiodawstwa i krwiolecznictwa dramatyczne ? krew jest potrzebna każdego dnia. Postęp medycyny i możliwość przeprowadzenia bardziej skomplikowanych operacji, szczególnie przeszczepień, do których wykorzystuje się duże ilości krwi, a także aktualna sytuacja demograficzna (społeczeństwo starzeje się, a więc następuje wzrost ilości hospitalizacji), powoduje ciągłe zapotrzebowania na krew i jej składniki. W związku z powyższym istnieje ryzyko, że krzywdząca, nieścisła i nierzetelna informacja możne spowodować brak krwi w Polsce, która jest niezbędna do zabezpieczenia podstawowych potrzeb pacjentów, co może wpłynąć na zdrowie i życie tych pacjentów. Każdy z nas może być w sytuacji, gdy od dostępności do krwi będzie zależało jego życie.

Serdecznie dziękujemy tym Dawcom, którzy pomimo nierzetelnych doniesień prasowych, oddają krew i jej składniki, a tym samym ratują życie i zdrowie innym.

Oświadczenie Narodowego Centrum Krwi

NIK o krwiodawstwie i krwiolecznictwie

Raport NIK na temat funkcjonowania publicznej służby krwi

Ilość pozyskiwanej krwi i osocza zapewnia Polsce samowystarczalność. Jednak rosnące zapotrzebowanie na krew i jej składniki, przy utrzymującej się od 2010 roku na podobnym poziomie liczbie dawców, stwarza ryzyko niezabezpieczenia wystarczającej ilości krwi dla potrzeb leczenia pacjentów. NIK zwraca również uwagę, że w Polsce wciąż brakuje systemowego rozwiązania zagospodarowywania nadwyżek osocza. Polska, jako jeden z nielicznych dużych krajów europejskich, nie ma do tej pory własnej fabryki przetwarzającej osocze na produkty krwiopochodne i musi je kupować za granicą.

W Polsce, podobnie jak w większości państw europejskich, funkcjonuje centralny system krwiodawstwa. Gwarantuje on bezpieczeństwo zarówno dawcom jak i pacjentom leczonym krwią dzięki stosowaniu takich samych, sprawdzonych procedur pobierania oraz badania krwi i jej składników we wszystkich centrach krwiodawstwa i krwiolecznictwa na terenie całego kraju.

Na koniec 2013 r. w ogólnokrajowym rejestrze zewidencjonowanych było ogółem 2,8 mln dawców krwi, jednak czynni, aktywni dawcy to jedynie mniej więcej jedna czwarta zarejestrowanych. Liczba osób zgłaszających się do oddania krwi systematycznie rosła. Nie przekładało się to jednak na istotny wzrost realnej liczby dawców, ponieważ z roku na rok coraz mniej chętnych spełniało warunki by dawcą zostać. Regularnie zwiększał się odsetek osób niedopuszczanych przez lekarzy do oddawania krwi: z 11% w 2010 r. do 15% w 2013 r.

Najczęstszymi przyczynami niezakwalifikowania potencjalnych dawców do oddania krwi w kontrolowanych centrach krwiodawstwa i krwiolecznictwa były m.in.: zbyt niskie stężenie hemoglobiny lub złe wyniki innych badań, przyjmowanie leków, ostre choroby układu oddechowego, zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie krwi.

NIK skontroluje działalność publicznej służby krwi

Najwyższa Izba Kontroli wykonuje swoje zadania kontrolne na podstawie rocznych planów pracy, przedkładanych Sejmowi RP. Przy planowaniu ustawa przyznaje pierwszeństwo kontrolom, które Izba zobowiązana jest podjąć z mocy prawa. W tym roku (2013) jednym z tematów kontroli przyjętych do realizacji będzie kontrola funkcjonowanie systemu krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Celem ogólnym będzie ocena systemu zaopatrzenia w krew, jej składniki i produkty krwiopochodne oraz sposobu ich wykorzystania. Krew i jej składniki są jednym z ważniejszych stosowanych leków, tymczasem w mediach pojawiają się sygnały dotyczące jej braku. Istotne będzie sprawdzenie prawidłowości działań jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi w celu pozyskania odpowiedniej ilości bezpiecznej krwi i jej składników dla zapewnienia ciągłości leczenia pacjentów oraz sposobu jej zagospodarowania i wykorzystania. Krew jest niezbędna dla ratowania ludzkiego życia, dlatego należy sprawdzić, czy jest bezpiecznie pobierana i optymalnie wykorzystywana.Kontrola będzie przeprowadzona pod koniec tego roku lub na początku następnego. Wyniki poznamy w drugim kwartale 2014 r.