Interpretacja pojęcia “dni robocze”. Ciąg dalszy historii …

Kilka tygodni temu w związku z wiadomością od zasłużonego honorowego dawcy krwi podjęliśmy temat dotyczący prawa do obsługi poza kolejnością w podmiotach leczniczych finansowanych ze środków publicznych. Chodziło o interpretację pojęcia “dni robocze”. Jeżeli chcecie poznać szczegóły sytuacji w jakiej znalazł się dawca zapraszam do artykułu Obsługa poza kolejnością a dni pracy podmiotu leczniczego Ministerstwo Zdrowia przesłało odpowiedź, która była na niekorzyść świadczeniodawcy (podmiotu leczniczego). W związku z dalszymi wątpliwościami Narodowy Fundusz Zdrowia, przysłał szczegółową odpowiedź dotyczącą tego zagadnienia.

Warszawa, 04.03.2024

Pojęcie “dni roboczych“ w kontekście udzielenia świadczenia z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej osobom uprawnionym do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością

Szanowny Panie,

odpowiadając na wątpliwości związane z wymogiem udzielenia świadczenia osobie uprawnionej do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością, na podstawie art. 47c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych¹ (dalej: ustawa o świadczeniach), proszę przyjąć następujące informacje. Ustawodawca w art. 47c ust. 1 ustawy o świadczeniach wskazał katalog osób, które mają prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. W art. 47c ust. 3 doprecyzowano, że świadczeniodawca udziela świadczeń opieki zdrowotnej osobom uprawnionym do korzystania poza kolejnością w dniu zgłoszenia. Korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oznacza, że świadczeniodawca udziela tych świadczeń poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących, o której mowa w art. 20 ust. 2 ustawy o świadczeniach. Świadczenie opieki zdrowotnej powinno zostać udzielone w dniu zgłoszenia, osobie posiadającej do tego stosowne uprawnienia, natomiast podkreślić należy, iż zgodnie z art. 47c ust. 4 ustawy o świadczeniach w przypadku, gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, świadczeniodawca wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć, wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących. Jednakże świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia. Zatem ustawodawca przewidział dla świadczeniodawców unormowanie odnoszące się do sytuacji, w której istnieje obiektywny brak możliwości udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia. Świadczeniodawca wyznacza wtedy inny termin, w związku z tym zgodnie z ustawą o świadczeniach prowadzone są dwie listy:

• jedna dotycząca pacjentów oczekujących na podstawie art. 20,
• druga dotycząca pacjentów uprawnionych do korzystania poza kolejnością na podstawie art. 47c ust. 4 .

Jednocześnie ustawodawca wprost wskazuje, że powyższy inny termin udzielenia świadczenia nie może być późniejszy niż 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.

W ustawodawstwie polskim brak jest definicji “dni roboczych“, inaczej niż w przypadku ustawowej kategorii “dni wolnych od pracy”². Katalog tych dni został zawarty w art. 1 ustawy o dniach wolnych od pracy i obejmuje niedzielę oraz wymienione święta. Z ustawy tej wynika, że sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Charakter soboty w rozważanym kontekście był przyczyną wielu wątpliwości tak na gruncie prawa cywilnego, jak i prawa administracyjnego, co spowodowało, że problem ten był przedmiotem rozważań zarówno Sądu Najwyższego, jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dlatego w przedmiotowej sprawie, w zakresie określenia terminu “dni robocze” pomocnym może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2017 r., który przesądził, stosując wykładnię systemową, że sobota nie jest dniem roboczym³. Naczelny Sąd Administracyjny swoją argumentację opierał na założeniu, zgodnie z którym “w praktyce życia społecznego, soboty nie można obecnie utożsamiać z dniami należącymi do pięciodniowego tygodnia pracy”.

W art. 47 c ust. 4⁴ ustawodawca wskazuje na “dzień roboczy”, a nie “dzień wolny od pracy”, zatem co do zasady, dotyczy to również udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, które świadczone są od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem sobót. Dlatego biorąc pod uwagę konkretny harmonogram udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w danym podmiocie leczniczym (taki, w którym świadczenia opieki zdrowotnej nie są udzielane w soboty), 7 dniowy termin udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 47 c ust. 4 powinien być liczony w następujących po sobie dniach roboczych od dnia zgłoszenia, bez uwzględniania sobót i niedziel.

Jednocześnie zaznaczam, że umowa o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej jest zawierana ze świadczeniodawcą, a więc to świadczeniodawca jest zobowiązany do terminowego udzielenia świadczenia, a nie lekarz specjalista udzielający u niego świadczeń zdrowotnych. Aby obowiązek ustawowy mógł być spełniony, harmonogram pracy lekarzy specjalistów w poszczególnych dziedzinach medycyny u świadczeniodawcy udzielającego świadczeń zdrowotnych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie powinien mieć przerw w dniach przyjęć dłuższych niż 7 dni.

Jeżeli zatem świadczeniodawca, którego Pan przywołuje w swojej korespondencji, zatrudnia tylko jednego lekarza specjalistę w danej dziedzinie medycyny, przyjmującego raz w tygodniu, to świadczenie osobie uprawnionej do korzystania ze świadczeń poza kolejnością powinno być udzielone, jeśli nie w dniu zgłoszenia to w najbliższym dniu przyjęć tego lekarza.

¹ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146)
² Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1920)
³ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2017 r. – Sygn. Akt I OSK 501/17
⁴ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146)