Oznaczenie stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi

   Ferrytyna? Co my jako dawcy krwi i jej składników mamy z nią wspólnego? Poniżej możecie zapoznać się z nowym pilotażowym badaniem własnie ferrytyny, które będzie wykonywane wśród wielokrotnych dawców krwi. Wspomniane nowe badanie ma na celu przeprowadzenie oceny zapasów żelaza u dawców ze wspomnianej grupy.
   Na razie tylko „testowo” będzie przeprowadzone w jednym centrum (RCKiK w Poznaniu). Powyższe badanie zostało dodane kilka tygodni temu jako jeden z celów szczegółowych wieloletniego programu zdrowotnego „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020”. Jak wiecie obecnie najistotniejszym badaniem w czasie kwalifikacji kandydata na dawcę lub dawcy krwi jest pomiar stężenia hemoglobiny. Badanie pomiaru stężenia Hb ma na celu wykluczenie dawcy (kandydata) z niedokrwistością oraz zapewnienie odpowiedniej jakości koncentratu krwinek czerwonych. Normy pomiaru zależą od płci i ich dolna wartość dopuszczalna nie może być niższa niż 12,5 g/dl dla kobiet oraz 13,5 g/dl dla mężczyzn. Teraz dodatkowo będzie badane stężenie ferrytyny.

Nadrzędnym celem programu jest zapewnienie Rzeczpospolitej Polskiej samowystarczalności w zakresie krwi i jej składników oraz poprawa bezpieczeństwa krwi i jej składników.
 

   Celami szczegółowymi programu są:
1) promocja i edukacja w zakresie honorowego krwiodawstwa;
2) zwiększenie bezpieczeństwa pobieranej krwi poprzez przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi ;
3) optymalizacja stosowania składników krwi i produktów krwiopochodnych;
4) zapewnienie odpowiednich warunków transportu, gwarantujących uzyskiwanie składników krwi najwyższej jakości.
 

   W ramach celu szczegółowego zwiększenia bezpieczeństwa pobieranej krwi, w latach 2015-2017 w programie było wskazane wprowadzenie procedury „Kandydata na dawcę krwi”. Obecnie, od 2018 r. cel ten będzie realizowany przez przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi. Uzyskane efekty programu pilotażowego „Kandydata na dawce krwi” prowadzonego w 2016r. nie wskazały w sposób przekonujący na wzrost zwiększenia liczby stałych dawców krwi. Analiza poniesionych nakładów finansowych i uzyskanych efektów pilotażu projektu „Kandydata na dawcę” nie uzasadnia kontynuowania tego projektu. Procedura kandydata na dawcę, podobnie jak w przypadku dawców wielokrotnych, nie wyklucza ryzyka zakażenia się dawcy między pierwszą i drugą wizytą dawcy w CKiK, poprzez co nie stanowi gwarancji większego bezpieczeństwa krwi niż dotychczas. W 2017 roku odstąpiono od realizacji tego projektu (wobec braku potencjalnych realizatorów). W konsekwencji, przy braku dalszego uzasadnienia dla realizacji tego projektu, Minister Zdrowia podjął decyzję o dokonaniu modyfikacji tego celu szczegółowego i przeprowadzeniu pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi.
 

   Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że dyskwalifikacja dawców z powodu niskiego stężenia hemoglobiny była najczęstszą przyczyną dyskwalifikacji tymczasowej dawców w latach 2004-2007. Dotyczyła ona od 14617 do 34883 przypadków rocznie. Aktualnie zebrane dane z 21 RCKIK, dotyczące lat 2014-2016 potwierdzają utrzymującą się tendencję dużej ilości dyskwalifikacji dawców z powodu niskiego stężenia hemoglobiny. W latach 2014-2016 w RCKiK zarejestrowano łącznie 2 207 243 dawców. Z powodu obniżonego stężenia wartości hemoglobiny w tych latach krwi nie oddało 210 071 dawców co stanowiło 9,5% zarejestrowanych dawców. W grupie dawców zdyskwalifikowanych z powodu niskiego stężenia hemoglobiny, dominowali dawcy wielokrotni w ilości 148 894 co stanowiło 6,7% grupy dawców. Obniżone stężenie hemoglobiny stanowiło w 2015 r. aż 34,5% powodów dyskwalifikacji czasowych.
   Dostrzeżono, że dawcy wielokrotni byli dyskwalifikowani z powodu niskiego stężenia hemoglobiny około dwukrotnie częściej niż dawcy pierwszorazowi. Stosunek dyskwalifikacji dawców wielokrotnych różnił się w poszczególnych RCKiK i zbiorczo dla analizowanego okresu lat 2014-2016 mieścił się w przedziale od 5,9% do 9.0%.
   Uzyskane wyniki, potwierdzają przeprowadzone w innych krajach, a także lokalnie w Polsce, wyniki badań, że długotrwałe oddawanie krwi może wiązać się z obniżeniem zapasów żelaza w organizmie, a w dalszej perspektywie z rozwojem niedokrwistości u krwiodawców.
   Wystąpienie niedokrwistości u dawcy krwi skutkujące czasową dyskwalifikacją dawcy może nie tylko trwale zniechęcić dawcę do oddawania krwi, ale również przyczyniać się do zniechęcania innych potencjalnych kandydatów na dawców krwi do krwiodawstwa. Jednocześnie trzeba zauważyć, że występowanie niedokrwistości jest także jedną z głównych przyczyn dyskwalifikacji dawców pierwszorazowych.
 

   Na utrzymanie grupy stałych, regularnych dawców krwi wpływ ma wiele czynników. Jednym z nich jest dbałość o właściwy stan ich zdrowia, w tym odpowiednie wartości stężenia hemoglobiny, będące wskaźnikiem stanów magazynowych żelaza w organizmie. Wypracowanie zasad ograniczających występowanie obniżenia wartości stężenia hemoglobiny u wielokrotnych honorowych dawców krwi, jest jednym z priorytetów prawidłowego zapewnienia samowystarczalności w krew i jej składniki. Przeprowadzenie oceny zapasów żelaza w grupie wielokrotnych honorowych dawców poprzez oznaczenie stężenia ferrytyny w surowicy, może posłużyć do wypracowania nowych zasad będących podstawą do kwalifikacji dawcy oraz wprowadzenia działań prewencyjnych obejmujących substytucję żelazem.
 

   Podjęcie działań mających wpływ na obniżenie wskaźnika dyskwalifikacji dawców z powodu niedokrwistości powinno być jednym z priorytetów prawidłowej polityki państwa w zakresie pozyskiwania i utrzymania grupy wielokrotnych dawców krwi. Jedną z przyczyn niedokrwistości u dawców krwi, poniżej norm ustalonych w krwiodawstwie może być niedobór żelaza, spowodowany regularnym oddawaniem krwi. Jedna donacja krwi pełnej prowadzi do utraty ok. 230 mg żelaza. Oddawanie krwi pełnej z częstością 4 jednostek rocznie zwiększa u mężczyzny dobowe zapotrzebowanie na żelazo do ok. 2,5 – 3,5 mg, które może być trudne u części dawców do uzupełnienia samą dietą. Uzupełnienie żelaza zapasowego może trwać nawet do 5-6 miesięcy.
 

   Proces narastania niedoboru żelaza w organizmie, niezbędnego pierwiastka do budowy hemoglobiny można podzielić na trzy fazy. Pierwszą fazą jest okres zubożenia zapasów żelaza bez zmiany stężenia żelaza w surowicy. Drugi okres to faza utajonego niedoboru żelaza. Występuje ona, gdy postępuje zubożenie zapasów żelaza przy prawidłowych wartościach stężenia hemoglobiny. Faza trzecia to niedokrwistość syderopeniczna charakteryzująca się spadkiem stężenia hemoglobiny oraz wskaźników czerwonokrwinkowych: średniej objętości erytrocytów (MCV), średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC), średniej masy hemoglobiny w erytrocycie (MCH).
 

   Obecnie w rutynowo przeprowadzanych badaniach kwalifikacyjnych u polskich krwiodawców, niedokrwistość z niedoboru żelaza u dawców, diagnozowane jest dopiero w trzeciej fazie jej rozwoju. W związku ze znacznym odsetkiem dawców dyskwalifikowanych z powodu niedokrwistości, wskazanym byłoby przeprowadzenie pilotażowych badań zapasów żelaza w organizmie w grupie wielokrotnych dawców krwi, poprzez oznaczenie stężenia ferrytyny w surowicy. Uzyskane wyniki mogą stać się podstawą do ustalenia i wdrożenia działań zapobiegawczych niedokrwistości z niedoboru żelaza u dawców z uwzględnieniem wczesnej substytucji żelazem lub zmiany dopuszczalnej liczby donacji/lub minimalnych odstępów pomiędzy donacjami.
 

   W kwestii pozyskiwania i utrzymania stałych, regularnych dawców krwi, którzy przyczyniają się do utrzymania stabilnego poziomu zapasów składników krwi przeznaczonych do lecznictwa, regularni dawcy krwi zapewniają większe bezpieczeństwo całego systemu ochrony zdrowia (co jest podstawowym celem programu), ze względu na fakt, iż decyzja o oddawaniu krwi jest świadoma i nie wynika z chwilowego impulsu. Grupa tych dawców ma regularnie wykonywane badania, zatem pobrana od nich krew stanowi potencjalnie mniejsze zagrożenie. Dawcy wielokrotni charakteryzują się mniejszą częstością zgłaszanych zachorowań ryzykownych. Natomiast niepokojącym spostrzeżeniem jest występowanie w grupie wielokrotnych dawców krwi częstej dyskwalifikacji z powodu niedokrwistości. Z przeprowadzonych do tej pory badań wynika, że długotrwałe oddawanie krwi może (ale nie musi) skutkować obniżeniem stężenia hemoglobiny u dawców z powodu zubożenia rezerw żelaza w organizmie. Poza aspektem zdrowotnym istotne znaczenie ma w tej sytuacji utrata znaczącej liczby krwiodawców spowodowana dyskwalifikacją, a w następstwie zmniejszenie ilości pobieranej krwi. Czasowa dyskwalifikacja dawcy z powodu niedokrwistości może nie tylko na trwale zniechęcić dawcę do oddawania krwi, ale również przyczyniać się do zniechęcania innych potencjalnych kandydatów na dawców krwi do oddawania krwi.
 

   Obserwowanym problemem mającym wpływ na pozyskiwanie donacji krwi i jej składników jest dyskwalifikacja dawców z powodu niedokrwistości z niedoboru żelaza diagnozowana podczas oznaczania wartości hemoglobiny. Wczesną fazą poprzedzającą wystąpienie niedokrwistości z niedoboru żelaza przy prawidłowych wartościach hemoglobiny i żelaza jest obniżenie stężenia ferrytyny – wczesnego markera prognozującego możliwość wystąpienia niedokrwistości. Przeprowadzenie badania pilotażowego oceny stanu zapasów żelaza u dawców krwi w Polsce, poprzez oznaczanie stężenia ferrytyny w surowicy wielokrotnych dawców krwi, może przyczynić się do wypracowania standardów, przeciwdziałających temu problemowi.
 

   Niektóre kraje na świecie wprowadziły oznaczanie ferrytyny u krwiodawców. Wśród nich:
1) Francja: stężenie ferrytyny oznaczane jest przy pierwszej donacji przy erytroferezie i do kwalifikacji dawcy do donacji powinno przekraczać 20 ng/ml.
2) Dania: powołano ośrodek „Centre for Donor Hemoglobin and Iron” w regionie Kopenhagi – który zapewnia najbardziej kompleksowe podejście do problemu. Oznaczanie ferrytyny w próbce krwi pobranej na badanie wirusologiczne:- u dawców pierwszorazowych, a następnie przy co dziesiątej donacji oraz, gdy stężenie hemoglobiny w poprzednich badaniach przy donacji było niskie lub wysokie.
3) Czechy: u wszystkich dawców pierwszorazowych i u dawców wielokrotnych w przypadku nieoczekiwanego zmniejszenia się stężenia hemoglobiny, a także u kobiet po porodzie i dawców poddanych podwójnej erytroaferezie.
4) Włochy: oznaczanie ferrytyny regulują przepisy prawne; raz w roku wykonywane są rutynowe oznaczenia u regularnych dawców krwi.
5) Szwajcaria: ośrodek „Blood Transfusion Center” Szwajcarskiego Czerwonego Krzyża w Bazylei przeprowadza się rutynowo oznaczanie ferrytyny przy każdej donacji.
 

   W 14 na 26 krajów WE, stosuje się w różnym zakresie doustną suplementację żelazem w celu zapobiegania wystąpieniu niedokrwistości u dawców. Zasady suplementacji są zróżnicowane w zależności od kraju.
   W Polsce badania skuteczności zapobiegawczego podawania preparatu żelaza u wielokrotnych dawców krwi przeprowadziło w roku 2000 Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa we Wrocławiu w grupie 135 dawców. Wyniki wskazują na skuteczność preparatów żelaza dwuwartościowego w profilaktyce niedoboru żelaza u wielokrotnych regularnych krwiodawców. Do tej pory w skali całego kraju nie przeprowadzono szczegółowych badań częstości występowania wśród dawców krwi obniżonych wartości stężenia ferrytyny, jako wczesnego wskaźnika wystąpienia niedokrwistości z niedoboru żelaza, wobec czego nie jest znana skala tego zjawiska. Badania wykonane w ramach niniejszego programu przyczynią się do wypracowania polskiej koncepcji działań w omawianym zakresie.
 

   Obserwowanie wysokiego wskaźnika dyskwalifikacji dawców z powodu obniżonego stężenia hemoglobiny wskazuje na potrzebę przeprowadzenia pilotażowych badań u wielokrotnych dawców krwi oceniających ich zapasy żelaza w organizmie w celu wypracowania zasad zapobiegania możliwym następstwom zubożenia ustrojowych zasobów niedoboru tego pierwiastka. Potrzeba oceny stanów magazynowych żelaza w organizmie dawców wielokrotnych wynika nie tylko z polskich obserwacji wskazujących na znaczny odsetek dyskwalifikacji z powodu obniżenia stężenia hemoglobiny w tej grupie dawców. Przywołane przepisy zwracają uwagę, że w sytuacji gdy, liczba donacji u mężczyzn wynosi maksymalnie 6 razy w roku, kobiet 4 razy w roku (z zachowaniem minimalnego 2 miesięcznego okresu przerwy pomiędzy donacjami) to poza rutynowym oznaczeniem wartości hemoglobiny i hematokrytu, wskazane jest również monitorowanie deficytu zapasów żelaza, nawyków żywieniowych itp.
 

   W kwestii badania stężenia ferrytyny, sprawne funkcjonowanie publicznej służby krwi zależy od dobrej współpracy z dawcami krwi. Pozyskiwane krwi od dawców, w żaden sposób nie powinno wywoływać negatywnych skutków w organizmie dawcy. Zaangażowanie i współpraca RCKiK, NCK, IHiT w zakresie promowania krwiodawstwa może wymagać poruszania zagadnienia nawyków żywieniowych w grupie wielokrotnych dawców krwi, mających na celu powstanie większej świadomości w tej grupie dawców. Opracowanie programu zapobiegania niedoborom żelaza u dawców będzie wymagało współpracy wielu ekspertów z dziedziny transfuzjologii klinicznej, hematologii, jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi, w celu ewentualnego wypracowania algorytmu (zasad) suplementacji żelazem dawców krwi.
 

   Realizacja programu, będzie służyła poprawie bezpieczeństwa w zakresie stosowania krwi i jej składników, a także wzmocnieniu monitorowania gospodarki krwią w podmiotach leczniczych, jak również przyczyni się do zwiększenia świadomości społeczeństwa w zakresie krwiodawstwa. Realizacja będzie również służyła utrzymaniu grupy regularnych, stałych dawców krwi oraz wpłynie na gospodarkę krwią poprzez wprowadzenie działań prewencyjnych zapobiegających możliwościom wystąpienia dyskwalifikacji dawców z powodu obniżonych wartości stężenia hemoglobiny. Ponadto, pozwoli przeciwdziałać ewentualnym przyczynom stanu niedoboru żelaza u dawców ze wszystkimi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym niedokrwistością. W przyszłości może być rozszerzona na dawców pierwszorazowych, co mogłoby zachęcić ich do regularnego oddawania krwi i w ten sposób mogłaby wzrosnąć liczba dawców regularnych. Konsekwencją przeprowadzenia tego projektu jest w dalszej perspektywie wpłynięcie na zwiększenie bezpieczeństwa krwi i jej składników poprzez utrzymanie dawstwa od dawców wielokrotnych, regularnych.
 

Nowatorstwo zaproponowanych rozwiązań

   Zaproponowane rozwiązania rutynowo do tej pory nie stosowane, pozwolą na oddziaływanie w sposób kompleksowy na podmioty zaangażowane w pobieranie i przetaczanie krwi i jej składników, a także osób funkcjonujących w bliższym i dalszym otoczeniu CKiK. Ponadto badanie pilotażowe stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych dawców krwi, stanowić będzie podstawę do weryfikacji dotychczasowych kryteriów kwalifikacji dawców do oddania krwi, szczególnie pod kątem ilości dopuszczalnych donacji, odstępów między donacjami oraz ewentualnie pozwoli wypracować mechanizmy przeciwdziałające wystąpieniu niedokrwistości w grupie wielokrotnych dawców krwi. W przyszłości może także pozwolić na wypracowanie mechanizmów obejmujących dawców pierwszorazowych z objawami niedokrwistości.
 

Możliwość ponownego wykorzystania programu w przyszłości lub kontynuowania jego realizacji przez inne jednostki

   Natomiast w zakresie pilotażu badań stężenia ferrytyny u wielokrotnych dawców krwi, należy pamiętać, że brak monitorowania sideropenii u dawców może doprowadzić do zmniejszenia ilości dawców z powodu dyskwalifikacji w konsekwencji niedoboru żelaza.
 

   Oczywiście niedokrwistość jeśli występuje u osoby oddającej krew, nie w każdym przypadku musi być spowodowana niedoborem żelaza, jednak taką możliwość należy brać pod uwagę. Dlatego badania pilotażowe wraz z ewaluacją, wykonane w latach 2018-2019, powinny posłużyć do nakreślenia nowych działań po 2019 roku, w tym do ewentualnego wypracowania algorytmu suplementacji żelazem dawców krwi.
 

   W ramach celu szczegółowego pn. „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi” planuje się ogólnopolski pilotaż oceny stanu zapasów żelaza u dawców jako wskaźnika służącego do monitorowania stanu zdrowia dawcy, poprzez oznaczanie stężenia ferrytyny w surowicy wielokrotnych dawców krwi. Realizacja pilotażu pozwoli na:
1) ocenę częstości występowania obniżonego stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych dawców krwi, u których nie wystąpiły jeszcze objawy niedokrwistości i którzy w związku z tym są kwalifikowani do oddania krwi i jej składników;
2) ocenę przydatności oznaczenia ferrytyny u wielokrotnych dawców krwi jako wczesnego markera wykrycia obniżenia zapasów żelaza w ustroju, w celu zapobiegania możliwości wystąpienia niedokrwistości z niedoboru żelaza w tej grupie dawców.
 

   W ramach programu przeprowadzone będą badania pilotażowe oznaczenia stężenia ferrytyny w grupie 10 500 wielokrotnych dawców krwi (po 500 badań w 21 RCKiK). Badaniem zostaną objęci dawcy, u których wartości stężenia hemoglobiny pozwalają zakwalifikować dawcę do oddania krwi i jej składników. Badani będą dawcy, którzy oddali co najmniej: 3 donacje krwi pełnej w przypadku mężczyzn oraz co najmniej 2 donacje krwi pełnej w przypadku kobiet, w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz w okresie między 12 a 24 miesiącem oddali co najmniej 1 donację krwi pełnej. Zostanie opracowana specjalna ankieta, w której gromadzone będą wszystkie istotne dane dotyczące dawcy, w tym uwzględniające nawyki żywieniowe. Sposób gromadzenia danych zostanie opracowany przed rozpoczęciem pilotażu, aby umożliwić opracowanie statystyczne. Badania pilotażowe poszerzone będą o dodatkowe informacje zebrane od dawcy w formie ankiety dotyczące sposobu odżywania, suplementacji żelazem i samopoczucia dawcy podczas suplementacji. Niezbędne dane wykorzystywane w analizie (dla donacji w której będzie wykonywane oznaczenie stężenia ferrytyny) to m.in.: numery donacji, daty donacji, data pobrania próbki do badań, wiek dawcy, płeć dawcy, stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów, wartość hematokrytu, MCV, MCH, MCHC, RDW, stężenie ferrytyny.
 

   Ponadto będzie zbierana informacja o:
1) stężeniu hemoglobiny w donacji poprzedzającej oznaczenie ferrytyny;
2) dacie donacji poprzedzającej oznaczenie ferrytyny;
3) liczbie donacji w okresie 12 miesięcy (licząc donację towarzyszącą oznaczeniu ferrytyny jako ?0?);
4) liczbie donacji w okresie 24 miesięcy (licząc donację towarzyszącą oznaczeniu ferrytyny jako ?0?);
5) sposobie odżywania się dawcy ze zwróceniem uwagi na dietę bogatą w produkty zawierające żelazo, suplementację preparatami zawierającymi żelazo, wegetarianizm, weganizm;
6) ewentualnych objawach wynikających z niedoboru żelaza.
 

   W oparciu o wykonane badania i zebrane dane zostanie stworzone opracowanie statystyczne i analiza tych danych. Opracowanie będzie obejmowało ustalenie:
1) przedziału wiekowego najliczniejszej grupy dawców wśród dawców objętych badaniem pilotażowym w podziale na płeć,
2) liczby dawców mężczyzn, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy oddali krew w liczbie: 4, 5, 6 donacji krwi pełnej oraz wskaźnik procentowy,
3) liczby dawców kobiet, które w ciągu 12 miesięcy oddały krew w liczbie: 3, 4 donacje krwi pełnej oraz wskaźnik procentowy,
4) liczby dawców mężczyzn, którzy w okresie powyżej 12 miesięcy do 24 miesięcy oddali krew w liczbie : 1, 2, 3, 4, 5, 6 donacji krwi pełnej,
5) liczby dawców kobiet, które w okresie powyżej 12 miesięcy do 24 miesięcy oddały krew w liczbie: 1, 2, 3, 4 donacji krwi pełnej,
6) w grupie dawców z prawidłowym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali substytucję preparatami żelaza,
7) w grupie dawców z obniżonym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali substytucję preparatami żelaza,
8) w grupie dawców z prawidłowym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali dietę bogatą w produkty zawierające żelazo,
9) w grupie dawców z obniżonym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali dietę bogatą w produkty zawierające żelazo,
10) w grupie dawców z prawidłowym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali dietę wegetariańską,
11) w grupie dawców z obniżonym stężeniem ferrytyny, odsetka dawców ogólnie i w podziale na płeć, którzy w okresie ostatnich 12 miesięcy stosowali dietę wegetariańską,
12) liczby i odsetka grupy dawców z prawidłową wartością referencyjną stężenia ferrytyny, i stężeniem hemoglobiny pozwalającym na zakwalifikowanie dawcy do oddania krwi.
13) ilości i odsetka grupy dawców z nieprawidłową wartością referencyjną stężenia ferrytyny ogólnie i w podziale na płeć, przy stężeniu hemoglobiny pozwalającym na zakwalifikowanie dawcy do oddania krwi.
14) w grupie dawców z nieprawidłowymi wartościami referencyjnymi stężenia ferrytyny ilości i odsetka dawców z obniżonym i podwyższonym stężeniem ferrytyny, ogólnie i w podziale na płeć.
15) dla poszczególnych 21 RCKiK w grupach dawców objętych pilotażem, wskaźników obniżonych wartości ferrytyny przy prawidłowych wartościach hemoglobiny ogólnie i w podziale na płeć i wiek.
16) w grupie dawców z obniżonymi wartościami referencyjnymi stężenia ferrytyny ilości i odsetka dawców ze stężeniem hemoglobiny:
a) w grupie kobiet
– w przedziale 12,5-13,5 g/dl
– w przedziale powyżej 13,5 g/dl
b) w grupie mężczyzn
– w przedziale 13,5-14,5 g/dl
– w przedziale powyżej 14,5 g/dl
17) w grupie dawców z obniżonymi wartościami referencyjnymi stężenia ferrytyny ilości i odsetka dawców z prawidłowymi i nieprawidłowymi tj. obniżonymi wskaźnikami czerwonokrwinkowymi MCV, MCHC, MCH
18) w grupie dawców z obniżonymi wartościami referencyjnymi stężenia ferrytyny ilości i odsetka dawców z nieprawidłowymi tj. podwyższonymi wartościami wskaźnika RDW.
19) w grupie mężczyzn ze stężeniem hemoglobiny w przedziale 13,5-14,5g/dl , liczby i odsetka dawców u których nastąpiło:
a) obniżenie hemoglobiny pomiędzy aktualną donacją a badaniem poprzedzającym o wartość od 0 do 1 g/dl.
b) obniżenie hemoglobiny pomiędzy aktualną donacją a badaniem poprzedzającym o wartość powyżej 1 g/dl.
20) w grupie kobiet z obniżonymi wartościami referencyjnymi stężenia ferrytyny oraz ze stężeniem hemoglobiny w przedziale 12,5-13,5g/dl liczby i odsetka dawców u których :
a) obniżenie hemoglobiny pomiędzy aktualną donacją a badaniem poprzedzającym o wartość od 0 do 1 g/dl.
b) obniżenie hemoglobiny pomiędzy aktualną donacją a badaniem poprzedzającym o wartość powyżej 1 g/dl.
 

   Pilotażowe badania stanu zapasów żelaza, poprzez oznaczanie stężenia ferrytyny, pozwolą ocenić ewentualną skalę problemu oraz w sytuacji tego wymagającej przyczynią się do podjęcia na szczeblu ogólnokrajowym ujednoliconych działań prewencyjnych, ukierunkowanych na zapobieganie obniżeniu zapasów żelaza w grupie wielokrotnych dawców krwi, głównej przyczyny występowania niedokrwistości. Na podstawie uzyskanych wyników zostanie określona grupa dawców najbardziej narażona na ryzyko wystąpienia sideropenii (spadek stężenia żelaza w surowicy krwi poniżej ustalonych norm) i niedokrwistości. Pozwoli to na opracowanie wstępnego zalecanego algorytmu postępowania w odniesieniu do zapobiegania sideropenii u dawców. Zgromadzony materiał może posłużyć do wypracowania ewentualnych zaleceń dotyczących wczesnej substytucji żelazem lub zmiany dopuszczalnej liczby donacji i/lub minimalnych odstępów pomiędzy donacjami, co może mieć wpływ na utrzymanie grupy stałych, regularnych dawców krwi, a co za tym idzie odpowiedniego zabezpieczenia potrzeb lecznictwa w składniki krwi.
 

   Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi
 

2018 r.
1) przeprowadzenie konkursu na wybór realizatorów zadania ? „Pilotaż badań oznaczenia stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi”,
2) przeprowadzenie 10 500 badań stanu zapasów żelaza w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi poprzez oznaczenie stężenia ferrytyny w surowicy.
 

2019 r.
ewaluacja pilotażu badań oznaczenia stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi,
 

   Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi
1) liczba wykonanych badań stężenia ferrytyny.
2) liczba dawców wielokrotnych, u których wykryto obniżone stężenie ferrytyny, a u których nie wystąpiły jeszcze objawy niedokrwistości, w związku z czym są kwalifikowani do oddania krwi.

Koszty
 

2017 – Przeprowadzenie konkursu ofert na realizację „Kandydata na dawcę” ? unieważnienie konkursu – 0 zł;
 
2018 – Przeprowadzenie konkursu w zakresie wyboru realizatorów na wykonanie badań stanu zapasów żelaza, poprzez oznaczenie stężenia ferrytyny, w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi – 0 zł, przeprowadzenie przedmiotowych badań: 420 000 zł (wydatki bieżące);
 
2019 – Przeprowadzenie ewaluacji zadania pn. „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi” – 85 000 zł (wydatki bieżące);
 

   Zadanie „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi” będzie realizowane przez jedno z RCKiK, którego zadaniem będzie:
1) Zawarcie umów z pozostałymi RCKiK w celu pozyskania próbek do badań stężenia ferrytyny. Każda umowa będzie obejmowała zwrot kosztów obsługi dawcy, pobrania próbek krwi, ich przechowywania oraz przygotowania do wysyłki.
2) Odbiór próbek krwi do badań zarówno od własnych dawców, jak również z pozostałych Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
3) Pozyskanie z każdego Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa po 500 próbek krwi do badań stężenia ferrytyny (w tym 500 próbek od własnych dawców).
4) Wykonanie badań oznaczenia stężenia ferrytyny z pozyskanych próbek.
5) Pozyskanie danych, ewaluacja i opracowanie statystyczne wyników badań.
 

   Wynagrodzenie realizatora zadania „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi” obejmuje:
1) koszty zakwalifikowania dawcy do pilotażu,
2) koszty przygotowania dokumentacji wraz z ankietą obejmującą zebranie informacji od dawcy,
3) pobranie i przygotowanie próbek do badania,
4) przechowywanie próbek,
5) transport próbek,
6) koszt wykonania badania stężenia ferrytyny,
7) zebranie i opracowanie statystyczne wyników badań.
 

   Które Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa przeprowadzi pilotażowe badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi?
 

25.05.2018 – Lista ofert spełniających warunki formalne
 

   Komisja Konkursowa, powołana do rozpatrzenia ofert konkursowych na wybór realizatora programu polityki zdrowotnej pn. „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, zadania pn. „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi”, na podstawie § 7 ust. 3 pkt 6, Regulaminu pracy Komisji Konkursowej, stanowiącego załącznik nr 2 do zarządzenia Ministra z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie prowadzenia prac nad opracowaniem i realizacją programów polityki zdrowotnej (Dz. Urz. MZ poz. 84 z późn. zm.), zawiadamia, że w przedmiotowym postępowaniu konkursowym wpłynęła jedna oferta, w terminie, o którym mowa w ogłoszeniu, tj. do 24 maja 2018 roku.
 

   Po dokonaniu rozpatrzenia oferty, zawiadamia się, jak niżej:
a) Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, 60-354 Poznań, ul. Marcelińska 44;
 

13 czerwca 2018 – Wybór realizatora
 

   Ogłoszenie o wyborze realizatora programu polityki zdrowotnej pn.: „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020” w zakresie zadania „Przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi? w ramach celu szczegółowego pn. „Zwiększenie bezpieczeństwa pobieranej krwi poprzez przeprowadzenie pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi” oraz podział środków finansowych, zarezerwowanych na ww. zadanie. Zgodnie z § 8 Zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie prowadzenia prac nad opracowaniem i realizacją programów polityki zdrowotnej (Dz. Urz. Min. Zdrow. poz. 84, z późn. zm.), Decyzją Komisji Konkursowej zaakceptowaną przez Ministra Zdrowia, do realizacji programu „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020 w zakresie zadania dotyczącego „Przeprowadzenia pilotażowego badania stężenia ferrytyny w grupie wielokrotnych honorowych dawców krwi”, wybrano następującego oferenta i przyznano środki finansowe w wysokości:
 

Lp. / Nazwa jednostki / Kwota przyznana (w zł)
1. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu, ul. Marcelińska 44, 60-354 Poznań
2018 – 409 500,00 zł
2019 – 80 000,00 zł
RAZEM – 489 500,00 zł

Źródło: Program zdrowotny „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020”.

Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg „PKP”

Rzecznik Praw Pacjenta zauważa problem niedoborów krwi w regionalnych centrach krwiodawstwa na terenie całego kraju. W celu wsparcia dobrowolnego krwiodawstwa Bartłomiej Chmielowiec, wystąpił do Ministra Infrastruktury w sprawie przyznania ulg kolejowych Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi. Rzecznik proponuje podjęcie prac nad nowelizacją ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi do grona osób, którym przysługuje prawo do przejazdu koleją w klasie 2 z ulgą na poziomie minimum 39% podstawowej ceny biletu.

   W dniu 14 czerwca 2018 roku przypada 150 rocznica urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera, a także obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawstwa ustanowiony w tym właśnie dniu w dowód uznania dla naukowego dorobku Austriaka, który za odkrycie trzech grup krwi otrzymał w 1930 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
 

   Idea krwiodawstwa – „Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”
 

Idea honorowego krwiodawstwa jest jedną z najpiękniejszych form dzielenia się tym, co najwartościowsze dla każdego człowieka – cząstką swojego życia. Nieprzecenioną rolę krwiodawstwa podkreśla Organizacja Narodów Zjednoczonych, Światowa Organizacja Zdrowia , a także nasz wielki rodak Papież Jan Paweł II, który w swoim orędziu z 1994 roku tak pisał : „Oddanie własnej krwi , dobrowolnie i bezinteresownie, to gest wysokiej wartości moralnej i obywatelskiej . To dar życia. Niech dawcy krwi , którym należy się wdzięczność wszystkich , będą coraz liczniejsi we wszystkich krajach świata”. Tegoroczny Światowy Dzień Krwiodawstwa obchodzony jest pod hasłem ?Bądź tam dla kogoś innego. Oddaj krew. Podziel się życiem”.
 

Obowiązek wspierania dobrowolnego krwiodawstwa i stan faktyczny
 

   Prawodawstwo podkreśla dobrowolność nieodpłatność idei honorowego krwiodawstwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 1 997 r. Nr 1 06, poz. 681, z późn. zm.) krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi.
 

   Jednocześnie, zgodnie z dyrektywą 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r., ustanawiającą normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi (Dziennik Urzędowy L 033 , 08/02/2003 P. 0030 – 0040): „Państwa Członkowskie powinny podejmować środki wspomagające samowystarczalność Wspólnoty pod względem zaopatrzenia w ludzką krew lub części składowe krwi i propagujące dobrowolne nieodpłatne oddawanie krwi i jej składników”. Zapotrzebowanie na nią jest bowiem stałe, wymagające nieustannego uzupełniania w poszczególnych województwach. Z danych na dzień 8 czerwca br. (https://krew.info/zapasy/ – dane z godziny 14.20 w dniu 8 czerwca) dotyczących zaopatrzenia w krew według podziału na 8 grup w 21 regionalnych centrach krwiodawstwa wynika, że:
 

1. w żadnej ze 168 grup nie stwierdzono nadmiaru krwi,
2. w 57 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako optymalny,
3. w 59 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako średni,
4. w aż 52 przypadkach stan zaopatrzenia określono jako „krew pilnie potrzebna”.
 

   Wskazać więc należy, że jedynie w ok. 30% stan zapasów krwi był optymalny, zaś w ok. 70% utrzymywał się na poziomie średnim lub pilnie potrzebnym. Jedynie w sześciu spośród dwudziestu jeden centrów, tj. w Katowicach, Krakowie, Olsztynie, Szczecinie, Wałbrzychu i Wrocławiu dominował stan zaopatrzenia na poziomie optymalnym. W jedenastu centrach przeważającym był stan średni, zaś w aż czterech w przeważającej liczbie grup, krew była pilnie potrzebna.
 

Działania na rzecz popularyzacji honorowego krwiodawstwa
 

   Od 2016 roku realizowana jest akcja „Każda kropla jest cenna” jako element programu polityki zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia „Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, w zakresie zadania pod nazwą „Promocja i edukacja w zakresie honorowego krwiodawstwa” . Dawca krwi i jej składników za odbyte donacje będzie mógł otrzymać drobny upominek lub punkty, które finalnie będą mogły zostać zamienione na nagrody rzeczowe. Jako Rzecznik Praw Pacjenta przyjmuję tę inicjatywę z dużym zadowoleniem. Stoję jednocześnie na stanowisku, że wobec przedstawionych powyżej, niewystarczających zasobów krwi w poszczególnych regionach Polski, należałoby podjąć szersze działania mające zachęcić do oddawania krwi. Dlatego też działając na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318 ze zm.), zwracam się do Pana Ministra o rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i włączenia Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi (15 litrów oddanej krwi w przypadku kobiet, 18 litrów w przypadku mężczyzn) do grona osób którym przysługuje prawo do przejazdów komunikacją kolejową w klasie 2. z ulgą na poziomie co najmniej 39% podstawowej ceny biletu.
 

   Dobrowolność i nieodpłatność honorowego krwiodawstwa nie wyklucza możliwości uzyskiwania różnorakich przywilejów i ulg przez osoby oddające krew systematycznie i przez wiele lat. Śledząc dyskusje na forach i grupach społecznościowych poświęconych honorowemu krwiodawstwu, daje się zauważyć jednoznaczną tendencję, że zdecydowana większość osób deklaruje oddawanie krwi w pierwszej kolejności mając na względzie szlachetność tej idei. Jest to postawa wymagająca największego uznania. Jednakże wzmocnienie tych szlachetnych pobudek, możliwością uzyskania proponowanej przeze mnie ulgi w przejazdach koleją, bez wątpienia mogłoby przyczynić się do wzrostu liczby osób zainteresowanych oddawaniem krwi. Szanując decyzję każdego z krwiodawców o choćby jednorazowym oddaniu krwi, proponuję jednakże , aby przyznaniem ulg kolejowych objąć Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi. Sprawi to, że ewentualne uzyskanie stosownych uprawnień będzie wymagać systematycznego oddawania krwi. Wskazać jednocześnie należy, że do początku lat 90 – tych ubiegłego stulecia istniał „Bilet bezpłatny bezterminowy, klasa dowolna , na przejazd w obrębie wszystkich dokp dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi PKP I stopnia”.
 

   Uznając aktualność maksymy, że człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest i nie przez to, co ma, lecz przez to, czym dzieli się z innymi, wyrażam nadzieję, że przedstawiony przeze mnie powyżej postulat spotka się z pozytywnym odbiorem Pana Ministra. Krew jest bowiem darem bezcennym, a każdy z nas może w każdej chwili stać się zarówno jej dawcą, jak i biorcą. Będę zobowiązany za poinformowanie mnie o podjętych decyzjach.
 

RZECZNIK PRAW PACJENTA
Bartłomiej Chmielowiec
 

Do wiadomości:
1. Pan Profesor Łukasz Szumowski, Minister Zdrowia, ul. Miodowa 15, OO-952 Warszawa;
2. Pan Stanisław Kracik, Prezes Zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża, ul. Mokotowska 14, 00-561 Warszawa.

Pobierz Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Infrastruktury w sprawie ulg „PKP”

Światowy Dzień Krwiodawcy 2018

   Co roku 14 czerwca na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Krwiodawcy. Wydarzenie to jest okazją do podziękowania honorowym krwiodawcom – oddającym bezpłatnie krew – za ratujący życie dar krwi i zwiększenia świadomości potrzeby regularnego oddawania krwi w celu zapewnienia potrzebującym pacjentom dostępu do wysokiej jakości, bezpiecznej krwi i preparatów krwiopochodnych.
 

   Transfuzje krwi i produkty krwiopochodne co roku ratują życie milionom ludzi. Pomagają pacjentom cierpiącym na choroby stanowiące zagrożenie dla życia, przedłużając i zapewniając im wyższą jakość życia, a także stanowią zabezpieczenie złożonych procedur medycznych i chirurgicznych. Krew odgrywa również istotną rolę w kontekście opieki i ratowania życia matek i dzieci oraz w czasie operacji ratunkowych podejmowanych w związku z katastrofami naturalnymi i spowodowanymi przez człowieka.
 

   Służba krwi, która zapewnia pacjentom dostęp do bezpiecznej krwi i produktów krwiopochodnych w wystarczającej ilości, jest kluczowym elementem skutecznego systemu opieki zdrowotnej. Odpowiednia ilość krwi i jej składników może być zapewniona jedynie poprzez regularne donacje dokonywane przez dobrowolnych, honorowych dawców krwi. Jednak w wielu krajach służby krwi nadal stoją przed wyzwaniem, jakim jest udostępnienie wystarczającej ilości krwi, zapewniając jednocześnie jej jakość i bezpieczeństwo.
 

Hasło przewodnie tegorocznej kampanii „Bądź tam dla kogoś innego” zachęca potencjalnych dawców do odwiedzenia punktów krwiodawstwa. To własnie w nich dawcy pomagają ratować życie i zdrowie anonimowym biorcom.
 

Serdeczne podziękowania dla Honorowych Dawców Krwi złożyli Minister Zdrowia oraz Dyrektor Narodowego Centrum Krwi:

W Polsce w 2017 r. funkcjonowały 23 regionalne centra krwiodawstwa oraz 140 oddziałów terenowych. Liczba krwiodawców wyniosła 612,8 tys. osób, w tym 612,6 tys. honorowych. Dokonano 1305,6 tys. donacji krwi i jej składników, w tym 1225,7 tys. donacji krwi pełnej. Wyprodukowano 1193,5 tys. jednostek koncentratu krwinek czerwonych i 1318,2 tys. jednostek świeżo mrożonego osocza.

W jaki sposób wykorzystywana jest krew na świecie?

Co kilkanaście sekund ktoś na świecie potrzebuje krwi lub jej składników. W każdym miejscu globu dochodzi do sytuacji, które wymagają transfuzji. Nalezą do nich operacje, urazy, ciężka niedokrwistość, powikłania w ciąży czy też inne uwarunkowania kliniczne. Jednak zapotrzebowanie na krew w poszczególnych państwach jest różne. I tak w krajach o zaawansowanych usługach medycznych, diagnostycznych i laboratoryjnych duża część krwi jest używana w skomplikowanych zabiegach wymagających wysokiego poziomu wsparcia transfuzyjnego. Należą do nich chemioterapia, operacje na otwartym sercu, przeszczepianie narządów czy też leczenie zaburzeń hematologicznych, takich jak: białaczka, talasemia i hemofilia. W pozostałych krajach, w których opcje diagnostyczne i terapeutyczne są bardziej ograniczone podział wykorzystania krwi jest odmienny. Większą część transfuzji otrzymują kobiety z naglącymi przypadkami położniczymi oraz dzieci cierpiące na ciężką niedokrwistość, często wynikające z malarii i niedożywienia.

Jednak niezależnie od stopnia rozwoju systemu opieki zdrowotnej, transfuzja krwi dla wielu pacjentów jest jedyną opcją dla przeżycia.

Transfuzja krwi dlatego jest wyjątkową metodą leczenia, ponieważ jej zbieranie, przetwarzanie i wykorzystanie jest oparte na nauce jednak dostępność do niej zależy głównie od nadzwyczajnej hojności ludzi dobrej woli, którzy przekazują ją jako najcenniejszy dar – dar życia. Na tym polega podstawowe wyzwanie współczesnych służb krwi. Bezpieczna transfuzja wymaga nie tylko zastosowania wspomnianej nowoczesnej nauki i technologii do przetwarzania i testowania krwi ale wymaga również społecznej mobilizacji w celu promowania dobrowolnego oddawania krwi przez wystarczającą dużą liczbę osób, które nie cierpią na choroby zakaźne, które mogą być przenoszone przez krew na biorców.

Wielu pacjentów w różnych zakątkach świata nie ma wystarczającego dostępu do bezpiecznej krwi, kiedy jej potrzebują. Z około 80 milionów (dane z 2006 roku) pobranych donacji na całym świecie, tylko 38% zbieranych jest w krajach rozwijających się, gdzie jednak żyje 82% światowej populacji. Niedobór ten ma szczególny wpływ na kobiety z powikłaniami ciąży, ofiarami wypadków i dzieci z ciężką anemią zagrażającą życiu. Każdego roku można by uniknąć 150 000 zgonów związanych z ciążą gdyby zapewnić matkom i przyszłym matkom dostęp do bezpiecznej krwi.

Ogólnopolskie Święto Krwiodawstwa zawitało do Kielc

   W sobotę 9 czerwca 2018 r. w Kielcach odbył się piknik rodzinny „Trasa Czerwonej Nitki”. Kielce na jeden dzień stały się stolicą honorowego krwiodawstwa. Do Amfiteatru Kadzielnia przyjechali krwiodawcy z całej Polski, aby wziąć udział w trzeciej edycji wydarzenia. Do akcji przyłączyli się również kielczanie. Zgromadzeni na pikniku oddawali krew w mobilnych punktach i brali udział w licznych atrakcjach.
 

   Przez Kielce przebiegła „Trasa Czerwonej Nitki”, promująca honorowe krwiodawstwo. Trzecia edycja wydarzenia przypomniała, jak ważne jest systematyczne oddawanie krwi, szczególnie przed okresem wakacyjnym. Podczas pikniku licznie zgromadzeni honorowi krwiodawcy z całej Polski rozmawiali z uczestnikami wydarzenia o tym, że warto oddawać krew i dzięki temu ratować życie drugiej osobie.
 

   Krwiodawcy to wyjątkowi i szlachetni ludzie. Ich zaangażowanie w ideę krwiodawstwa, pozwala codziennie ratować zdrowie i życie wielu osób. Myślę, że dla każdego z nas powinni być inspiracją do niesienia bezinteresownej pomocy, która przynosi ogromną satysfakcję ? powiedział Zbigniew Józef Król, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.
 

   Uczestnicy wydarzenia oddawali krew w mobilnych punktach i brali udział w licznych atrakcjach.
W wydarzeniu wzięły również udział pobliskie gminy, na stoiskach których można było skosztować lokalnych produktów. Do akcji przyłączyły się również służby mundurowe z Kielc. W Amfiteatrze Kadzielnia uczestnicy wydarzenia podziwiali samochody wojska, straży pożarnej oraz policji. Najmłodsi mogli również pobawić się na dmuchańcach, obejrzeć pokazy karate i wziąć udział w wielu konkursach z nagrodami. Dla dorosłych przygotowano ciekawostki w strefie bezpieczeństwa: crash test stworzony w wirtualnej rzeczywistości oraz alkogogle. Rodziny miały również okazję wykonać pamiątkowe zdjęcia z wydarzenia w jednej z fotobudek.
 

   „Łączy nas krew, która ratuje życie”, a dzisiejsze wydarzenie jest na to doskonałym dowodem. Ogromnie cieszy mnie fakt, że krwiodawcy z całej Polski tak licznie zawitali do Kielc i wsparli „Trasę Czerwonej Nitki”. To Wy ? Drodzy Krwiodawcy jesteście filarem krwiodawstwa. Dlatego z serca dziękuję za Wasze poświęcenie? powiedziała dr n. farm. Beata Rozbicka, dyrektor Narodowego Centrum Krwi.
 

   Piknik rodzinny „Trasa Czerwonej Nitki” połączono również z uroczystością wręczenia odznaczeń
dla honorowych dawców krwi. Krwiodawcy, którzy oddali co najmniej 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników otrzymali z rąk podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia, Zbigniewa Józefa Króla odznaczenie „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” oraz podziękowania za niesienie bezinteresownej pomocy drugiej osobie.Krew to najcenniejszy lek, którego nie można wyprodukować, ale można się nim podzielić. Nie ma nic wspanialszego od świadomości podarowania życia drugiej osobie. Dlatego każdego dnia staram się zachęcać do honorowego oddawania krwi. Wydarzenie „Trasa Czerwonej Nitki” jest doskonałą okazją do propagowania honorowego krwiodawstwa wśród społeczeństwa? powiedział Wojciech Krełowski, honorowy krwiodawca.
 

   Trasa Czerwonej Nitki to integralny element ogólnopolskiej kampanii społecznej „Twoja krew, moje życie” promującej honorowe krwiodawstwo, która jest realizowana w ramach programu polityki zdrowotnej „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, finansowanego przez ministra zdrowia. Realizatorami kampanii społecznej są Narodowe Centrum Krwi oraz 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. W poprzednich latach „Trasa Czerwonej Nitki” została zorganizowana w Warszawie i Szczecinie.

Źródło: Ministerstwo Zdrowia

XII Ogólnopolska Pielgrzymka Honorowych Dawców Krwi PCK

Odpowiadając na oczekiwania krwiodawców, Małopolski Oddział Okręgowy PCK po raz XII organizuje Ogólnopolską Pielgrzymkę Krwiodawców do Sanktuarium Maryjno-Pasyjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej połączoną z akcją krwiodawstwa.
 
Pielgrzymka odbędzie się w okresie wakacyjnym, 21 lipca 2018 roku, w ramach akcji „Wakacyjna kropla krwi”.
 
Zgłoszenia: grup pielgrzymkowych, obecności sztandarów, darów ofiarnych, przyjmuje Małopolski Oddział Okręgowy PCK w Krakowie: telefon 12 422 91 15 w 34 lub e-mail: krakow.hdk@pck.org.pl w terminie do 19.07.2018r. (obowiązkowo na formularzu zgłoszeniowym)
 
Program pielgrzymki:
 
8.00 – 11.00 – Rejestracja grup (przyjmowane są zgłoszenia darów ofiarnych)
9.00 – 14.00 – Pobór krwi , rejestracja Dawców Szpiku Kostnego
10.00 – 11.15 – Droga Krzyżowa z rozważaniami
11.45 – zbiórka pocztów sztandarowych przy krwiobusie
12.00 – Msza św. w intencji krwiodawców i pielgrzymów,
13.30 – posiłek, Grill
 
Po południu możliwość indywidualnego zwiedzania Sanktuarium i modlitwy, udziału w Dróżkach Maryjnych.
 
Organizatorzy:
Sanktuarium Pasyjno – Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej
Małopolski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża w Krakowie
 
Pobór krwi:
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie
 
Więcej o Sanktuarium
http://kalwaria.eu
 
Nocleg:
Osoby, które będą zainteresowane noclegiem, mogą wcześniej zarezerwować pokój w Domu Pielgrzyma przy Sanktuarium Pasyjno – Maryjnym, ul. Bernardyńska 46, 34 – 130 Kalwaria Zebrzydowska, tel./fax 33/ 876 55 39, mail: dompielgrzyma@kalwaria.eu, strona internetowa: www.dompielgrzyma.kalwaria.eu
 
Wszelkie zapytania prosimy kierować do p. Małgorzaty Pasternak, koordynator ds. krwiodawstwa w Małopolskim Oddziale Okręgowym Polskiego Czerwonego Krzyża w Krakowie, nr tel. 12/ 422 91 15 wew. 34, mail: krakow.hdk@pck.org.pl

Kolejne odznaki ZHDK trafią do zasłużonych krwiodawców

Jak wiecie krwiodawstwo w Polsce jest honorowe i dobrowolne. Dawca nie otrzymuje za oddaną zarówno krew jak i jej składniki żadnego wynagrodzenia (poza wyjątkami określonymi przepisami). Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi przewiduje dla wieloletnich dawców, którzy oddali odpowiednią ilość krwi lub równoważną ilość innego jej składnika nadawanie odznak. I tak pierwszą z nich jest brązowa odznaka Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi. Może ją otrzymać dawczyni po oddaniu 5 litrów a dawca 6 lirów krwi. Kolejną, srebrną odznakę ZHDK odpowiednio po oddaniu 10 i 12 litrów. Ostatnią odznakę ZHDK złotą kobieta otrzymuje po oddaniu 15 litrów krwi a mężczyzna po oddaniu 18 litrów tego drogocennego płynu. Od zeszłego roku również odznaka resortowa Ministerstwa Zdrowia „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” jest nadawana za ilość oddanej krwi. Aby ją uzyskać należy bez względu na płeć oddać 20 litrów krwi lub określoną ilość innego składnika. To ostatnie wyróżnienie nadaje minister do spraw zdrowia. Natomiast pierwsze trzy wydaje Polski Czerwony Krzyż. To właśnie tej organizacji ustawa powierza zadania związane z nadawaniem odznak ZHDK. Poniżej znajdziecie fragment ze wspomnianego powyżej aktu prawnego:

6. Odznakę, o której mowa w ust. 3-5, wraz z legitymacją „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”, wydaje Polski Czerwony Krzyż, na podstawie danych przekazanych przez jednostkę organizacyjną publicznej służby krwi, w której dawca krwi oddał krew lub jej składniki o objętości uprawniającej do nadania tej odznaki. O wydaniu odznaki wraz z legitymacją Polski Czerwony Krzyż zawiadamia jednostkę organizacyjną publicznej służby krwi, która przekazała dane, będące podstawą jej nadania. Przekazanie danych przez jednostkę organizacyjną publicznej służby krwi do Polskiego Czerwonego Krzyża wymaga zgody dawcy krwi wyrażonej w formie pisemnej.
7. Polski Czerwony Krzyż, w ramach realizacji zadania, o którym mowa w ust. 6, prowadzi centralną ewidencję wydanych odznak i legitymacji oraz ich duplikatów.
8. Wydatki związane z wydawaniem odznak honorowych i legitymacji, o których mowa w ust. 6, są pokrywane z budżetu państwa, z części będącej w dyspozycji ministra właściwego do spraw zdrowia, w formie dotacji celowej dla Polskiego Czerwonego Krzyża

W tym roku Polski Czerwony Krzyż zamówił w ramach przetargu 40 000 sztuk odznak ZHDK, 42 000 sztuk legitymacji potwierdzających nadanie odznaki ZHDK oraz 41 500 okładek do legitymacji. W związku z tym, ze odznaka posiada trzy stopnie również PCK musi to uwzględnić w dokumentach przetargowych. I tak Stowarzyszenie zamówiło:

Odznakę honorową „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” w ilości 40.000 szt., w trzech rodzajach:
a) brązowa odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi III stopnia” – 21 850 szt.
b) srebrna odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi II stopnia” – 10 150 szt.
c) złota odznaka honorowa ?Zasłużony Honorowy Dawca Krwi I stopnia” – 8 000 szt.

Legitymację do odznaki honorowej „ZHDK” w ilości 42 000 szt. w trzech rodzajach:
a) legitymacja do brązowej odznaki honorowej „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi III stopnia” – 22 400 szt.
b) legitymacja do srebrnej odznaki honorowej „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi II stopnia” – 10 800 szt.
c) legitymacja do złotej odznaki honorowej „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi I stopnia” – 8 800 szt.

Okładkę do legitymacji odznaki honorowej „ZHDK” w ilości 41 500 szt

Już na przełomie maja i czerwcu wszystkie legitymacje powinny trafić do 16 oddziałów okręgowych, które to z kolei prześlą część z nich do oddziałów rejonowych PCK. Możecie się również dziwić większej liczbie legitymacji i wkładek niż odznak. Jednak powód takiego działania jest prosty. To legitymacja ZHDK stanowi dokument potwierdzający uprawnienia Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi. Dlatego w razie zniszczenia lub zgubienia to dawcy w większej liczbie proszą o wydanie duplikatu jej niż odznaki.

Jeżeli jeszcze nie macie odznak ZHDK a chcielibyście takowe mieć to po pierwsze sprawdźcie czy macie odpowiedni „litraż” na koncie. Jeżeli tak to drugim krokiem jest odebranie z centrum krwiodawstwa lub oddziału terenowego danego centrum zaświadczenia o ilości krwi i jej składników. Dokument ten następnie należy zanieść do oddziału PCK. Pracownik lub wolontariusz wypełnią na jego podstawie wniosek o odznakę oraz albo wydadzą odznakę wraz z legitymację „od ręki” albo wyznaczą przybliżony termin odbioru. Zdarza się, że odznaki są wręczane na imprezach, uroczystościach czy eventach okolicznościowych organizowanych dla honorowych dawców krwi. Możecie się również spotkać z tym, że centrum po zgłoszeniu dawcy samo wysyła wniosek o odznakę do PCK.

Więcej o odznakach na: Odznaki Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi oraz Odznaki Zasłużony Honorowy Dawca Krwi ? jak je otrzymać?

Terytorialsi tłoczą krew do systemu

26 maja br. w ramach długofalowej akcji KRWIOOBIEG TERYTORIALSA na terenie pięciu województw przeprowadzone zostaną zbiórki krwi.

Główne wydarzenia odbędą się w Białymstoku, Ciechanowie, Lublinie, Olsztynie i Rzeszowie, gdzie Terytorialsi będą osobiście zachęcać do oddawania krwi. Zbiórce krwi, towarzyszyć będą mini-festyny rodzinne organizowane wspólnie z innymi służbami mundurowymi. Rozstawione zostaną tzw. „białe miasteczka”, w wyznaczonych miejscach będzie można wykonać podstawowe badania zdrowotne takiej jak EKG, badania poziomu cukru we krwi, pomiar ciśnienia tętniczego – jednym z głównych założeń KRWIOOBIEGU TERYTORIALSA jest bowiem propagowanie idei zdrowego stylu życia. Krwioobieg Terytorialsa to również propagowanie idei transplantacji w ramach kampanii „Twoje TAK ma znaczenie”.

Program wydarzeń mających miejsce w każdym mieście, obejmuje także zajęcia z nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, prezentacje uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Ponadto tego dnia będzie można spotkać się i porozmawiać z żołnierzami Wojsk Obrony Terytorialnej oraz z kombatantami Armii Krajowej.
Cel akcji jest jeden: propagować ideę krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Szczegóły wydarzeń organizowanych przez brygady OT:

1 Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej zbiórkę krwi realizować będzie w godz.: 15:00 – 18:00 na Stadionie Lekkoatletycznym BOSIR w Białymstoku i tam też odbędą się główne wydarzenia. Brygada dodatkowo będzie prowadziła zbiórkę w regionalnych RCKiKach w Białymstoku, Suwałkach, Łomży i Hajnówce. Oprócz wydarzeń zaplanowanych w ramach ogólnopolskiego programu, na uczestników tego wydarzenia czeka m.in. Bieg Krasnala – zorganizowany dla dzieci do 10 r. życia, w ramach konkursów rodzinnych.

2 Lubelska Brygada OT organizuje swe wydarzenie w godz. 14:00 – 18:00 na Placu Litewskim w Lublinie, dodatkowo krew będzie można oddać w RCKIKach w Puławach, Zamościu, Tomaszowie Lubelskim, Chełmie, Lubartowie i Białej Podlaskiej. Brygada ta, w planowanych wydarzeniach uwzględniła również element oddania czci mamą – poprzez występ dzieci z przedszkola nr 87 w Lublinie.

3 Podkarpacka Brygada OT zbiórkę krwi i główne wydarzenia organizuje na Bulwarach Rzeszowskich, swe wydarzenia zaplanowała w godz. 9:00-15:00. Krew będzie można oddać także w lokalnych RCKiKac w Rzeszowie, Stalowej Woli, Dębicy, Przemyślu i Sanoku. Również w tej brygadzie pojawi się wiele atrakcji towarzyszących temu wydarzeniu.

4 Warmińsko-Mazurska Brygada OT wydarzenia organizuje w godz.: 9:00 – 15:00 na Plaży Miejskiej nad Jeziorem Ukiel w Olsztynie i to właśnie tam odbędą się wszystkie przedsięwzięcia.

5 Mazowiecką Brygadę OT znaleźć tego dnia będzie można na Placu Jana Pawła II w Ciechanowie, w godz. 10:00 – 15:00. Oprócz zbiorki krwi i wydarzeń zawartych w programie, w wydarzeniu będzie brał udział również klub motocyklowy „Stell Rozes MC Ciechanów”.

*****
O projekcie KRWIOOBIEG TERYTORIALSA

„KRWIOoBIEG Terytorialsa” jest strategicznie ważnym projektem dla Wojsk Obrony Terytorialnej, wynika to oczywiście z misji formacji jaką jest „obrona i wspieranie lokalnych społeczności”.
Głównymi celami projektu są poprawa bezpieczeństwa mieszkańców naszego kraju, zwiększenie ilości krwi w systemie oraz ilości osób gotowych do alarmowego oddania krwi na wypadek zdarzeń kryzysowych.
Realizacja projektu wpłynie również na kształtowanie zdrowego stylu życia żołnierzy i ich rodzin, na kształtowanie postaw prospołecznych zgodnych z misją formacji, a także przyczyni się do zbudowania zależności i powiązań z instytucjami i organizacjami odpowiedzialnymi za krwiodawstwo i transplantologię.
W ramach projektu planowane jest zwiększenie liczby honorowych dawców krwi o 2 000 każdego roku, co oznacza, że do systemu krwiodawstwa i krwiolecznictwa wpłynie dodatkowe 1 000 litrów krwi rocznie. Na wypadek zdarzeń kryzysowych, w gotowości do alarmowego oddania krwi będzie pół tysiąca żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej. W zakresie transplantologii w ramach projektu planuje się dotrzeć do 100% żołnierzy WOT z informacją dotyczącą świadczeń woli dawców narządów.
Założenia organizacyjne do sprawnej realizacji projektu zakładają, że w każdej kompanii lekkiej piechoty jeden z żołnierzy jest koordynatorem HDK. Zadaniem tego żołnierza jest dbanie o utrzymanie systemu oddawania krwi, będzie on też odpowiadał za planowe akcje krwiodawstwa, a w przypadku nagłego zapotrzebowania na krew – organizację akcji alarmowych. Dodatkowo będzie on też organizował współpracę z instytucjami i organizacjami odpowiedzialnymi za idę krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

„Zawsze gotowi, zawsze blisko!”

Trasa Czerwonej Nitki w Kielcach

Czerwona nitka szuka ludzi gotowych nieść pomoc. Czy może na Ciebie liczyć?

Trzecia edycja „Trasy Czerwonej Nitki” zawita do Kielc już 9 czerwca br. Już po raz trzeci odbędzie się piknik rodzinny „Trasa Czerwonej Nitki”, który jest integralną częścią ogólnopolskiej kampanii społecznej ?Twoje krew, moje życie?, promującej honorowe krwiodawstwo. Uczestnicy będą mogli oddać krew w mobilnych punktach oraz wziąć udział w licznych atrakcjach. Jedną z nich będzie wieczorny koncert Anity Lipnickiej. Tegoroczny piknik rodzinny odbędzie się 9 czerwca 2018 roku w kieleckim Amfiteatrze Kadzielnia. Piknik potrwa do godziny 22:00. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny.

 
Honorowi krwiodawcy stanowią silną grupę wsparcia dla osób potrzebujących krwi. Dzielą się najcenniejszym darem i ratują życie drugiej osobie. Aby przypomnieć jak ważne jest honorowe oddawanie krwi i zachęcić do włączenia się w bezinteresowne pomaganie innym, Ministerstwo Zdrowia, Narodowe Centrum Krwi oraz Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa już po raz trzeci organizują ?Trasę Czerwonej Nitki?. Jej celem jest zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie leczenia krwią oraz promocja krwiodawstwa.

 
Krwiodawstwo to misja niesienia bezinteresownej pomocy. Krew jest najcenniejszym darem, a krwiodawcy to wyjątkowi i szlachetni ludzie. To dzięki ich zaangażowaniu jesteśmy w stanie ocalić ludzkie życie – podkreślił minister zdrowia, Łukasz Szumowski.

 
Podczas pikniku uczestnicy w rodzinnej atmosferze będą mieli okazję poznać honorowych dawców, a także podzielić się bezcennym darem, oddając krew w mobilnych punktach pobierania krwi. Na uczestników pikniku będą czekały również liczne atrakcje. Najmłodsi będą mogli wziąć udział w grach, pobawić się na dmuchańcach, zobaczyć szczudlarzy i występy mimów. Dla dorosłych przygotowano atrakcje w strefie bezpieczeństwa, a wśród nich: crash test w wirtualnej rzeczywistości oraz alkogogle. Wydarzenie uświetni występ Anity Lipnickiej.

 
Czerwona Nitka to symbol „krwiowięzi”, która łączy wszystkich ludzi. Dlatego już po raz trzeci wyruszamy w Polskę, aby przypomnieć, że oddawanie krwi to wielki gest, który ratuje życie. Podczas trwania pikniku będzie można oddać krew i podzielić się „życiem” z innymi ? powiedziała wiceminister, Katarzyna Głowala. Krew jest potrzebna każdego dnia, jednakże szczególnie duże zapotrzebowanie na nią jest w okresie wakacyjnym. Podczas sezonu urlopowego aktywność stałych krwiodawców jest mniejsza, a zapotrzebowanie na najcenniejszy lek utrzymuje się na stałym poziomie. Wtedy też dochodzi do większej liczby różnych wypadków komunikacyjnych. Niedobory spowodowane są również nierównomiernym rozkładem procentowym poszczególnych grup krwi. Jak wynika z danych Narodowego Centrum Krwi,
najwięcej osób ma grupę krwi A Rh+ (32%) oraz 0 Rh+ (31%).

 
Ogólnopolska kampania promująca honorowe krwiodawstwo „Twoja krew, moje życie” jest realizowana w ramach programu polityki zdrowotnej „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020” finansowanego przez Ministra Zdrowia. Realizatorami kampanii społecznej są Narodowe Centrum Krwi oraz 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.

 
***
Trasa Czerwonej Nitki to integralny element ogólnopolskiej kampanii społecznej „Twoja krew, moje życie” promującej honorowe krwiodawstwo, która jest realizowana w ramach programu polityki zdrowotnej „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020”, finansowanego przez ministra zdrowia. Realizatorami kampanii społecznej są Narodowe Centrum Krwi oraz 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. W poprzednich latach ?Trasa Czerwonej Nitki? została zorganizowana w Warszawie i Szczecinie.
Więcej informacji na: www.twojakrew.pl
Kontakt dla mediów
Olga Wójcik | olga.wojcik@goodfellasgroup.pl | 694 507 897

Transfuzja krwi dawniej

W dzisiejszych czasach krew oddana przez honorowych dawców krwi jest przechowywana w centrach krwiodawstwa. Dzieję się tak dzięki wynalezieniu metod konserwacji krwi i jej składników. Taką krew jak i jej składniki można przechowywać tak długo aż pojawi się na nie zapotrzebowanie. Po otrzymaniu zamówienia centrum przekazuje je do szpitala zgodnie z indywidualnymi potrzebami placówki. Oczywiście produkty te jak każde inne mają również swoje terminy przydatności jednak w chwili obecnej nie występuje potrzeba przetaczania ich od razu. Kiedyś jednak było inaczej. Jedną z metod transfuzji było bezpośrednie przetaczanie krwi.

Przetaczanie takie odbywało się za pomocą różnego rodzaju aparatów np. aparatów Tzanck-Brajcewa i Jube. Jak wyglądały możecie zobaczyć na poniższych fotografiach. Schematy ich działania natomiast opisaliśmy opisaliśmy poniżej fotografii.

Aparat Tzancka-Brajcewa

Aparat ten składał się ze statywu, głowicy oraz strzykawki o pojemności 10 ml. Specjalny statyw był przymocowywany do dna metalowego pojemnika. Do powyższego statywu była dołączana głowica, która złożona była z cylindra zewnętrznego mającego z przodu 3 nasadki za pomocą, których można było z kolei podłączyć gumowe przewody oraz wycięcia w tylnej części aby umożliwić ruchy strzykawki. W cylinder zewnętrzny natomiast był wstawiony cylinder wewnętrzny z wydrążonym kanałem, który przechodził w nasadkę do zamocowania wspomnianej strzykawki. Strzykawka ta mogła poruszać się w płaszczyźnie poziomej pod różnym kątem. Poniżej możecie to zobaczyć na schemacie działania.

Ustawienia strzykawki:
– po lewej stronie (1): strzykawka łączyła się przez kanał z systemem dawcy
– po środku (2): strzykawka łączyła się z układem przemywającym (4% roztwór cytrynianu sodu)
– po prawej stronie (3): strzykawka łączyła się przez kanał z systemem biorcy

Aparat Jubé

Źródło: Science Museum Group Collection
© The Board of Trustees of the Science Museum

Aparat ten był w postaci strzykawki o pojemności 5 ml. Była to jednak nietypowa strzykawka z dwoma bocznymi otworami zakończonymi nasadkami na które nakładło się przewody gumowe. Oba przewody miała na końcach nasadki do igieł. Jedna igła była podłączona do dawcy, druga igła z przewodem do biorcy. Obracając tłok strzykawki o 180 stopni uzyskuje się poprzez wycięty w tłoku podłużny rowek połączenie strzykawki z układem albo dawcy albo biorcy.

Różnice między aparatami:
Zaletą aparatu Tzancka była możliwość przemywania całego zestawu w czasie zabiegu, czyli bez odłączania strzykawek. Aparat Jubé natomiast miał problem z częstszym krzepnięciem krwi. Dodatkowo dochodziły trudności w częstszym płukaniu 4% roztworem cytrynianu sodu. Pamiętajmy, że przy tym aparacie należało przy czyszczeniu odłączać nasadkę od igły w żyle biorcy lub dawcy.

Przed dokonaniem przetoczenia aparaty wkładało się wraz z przewodami i igłami do sterylizatora z wodą destylowaną lub fizjologicznym roztworem soli kuchennej i gotowało przez 30 minut. Po przygotowaniu aparatu personel medyczny układał dawcę i biorcę blisko siebie tak aby była jak najmniejsza odległość między żyłami dawcy i biorcy.

Po przygotowaniu miejsc nakłuć (obmycie skóry np. spirytusem) zakładało się opaskę uciskową na ręce biorcy. Po nakłuciu zwalniało się opaskę. Następnie to samo wykonywało się u dawcy. Pierwsze ml krwi wypuszczało się na zewnątrz. Czyniono to w celu usunięcia powietrza z całego układu przewodów. Następnie podłączano przewód do „układu” biorcy. Następowało wtedy 3-etapowe przetoczenie krwi tzw. próba biologiczna. Po próbie dokonywano właściwego przetoczenia. Po zakończeniu przetaczania wyjmowało się igły z żył i zakładało opatrunki.

Metodę bezpośredniego przetaczania krwi stosowano do lat 30-tych.