Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2021-2026

Nowy rok nowe wyzwania. Również dla publicznej służby krwi. Program polityki zdrowotnej „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki na lata 2015-2020” wraz z końcem roku zakończył się. W związku z tym Minister Zdrowia zatwierdził nowy program na kolejne 5 lat. Poniżej znajdziecie szczegóły dotyczące jego założeń, celów oraz poszczególnych kroków realizowania prac.

Cele programu polityki zdrowotnej i mierniki efektywności jego realizacji

1. Cel główny:

Zapewnienie samowystarczalności (rozumianej jako dostępność) RP w krew i jej składniki.

2. Cele szczegółowe:

Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników.
Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa.
Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców.
Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi i jej składników.
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA:
5.1 Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej,
5.2 Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA.

3. Mierniki efektywności realizacji programu polityki zdrowotnej

Mierniki efektywności realizacji działań programu polityki zdrowotnej, z uwagi na jego ogólnopolski charakter, holistycznie odniesiono do systemu krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Polsce. Mierniki efektywności w ujęciu globalnym przedstawiono w tabeli 2.

Tabela 2. Mierniki efektywności realizacji działań programu

Cel główny		Miernik
Zapewnienie samowystarczalności RP w krew i jej składniki		– liczba donacji krwi i jej składników na poziomie 1,3 mln w skali roku (+/-5%)
Cele szczegółowe		Mierniki
Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników		– liczba dawców krwi na poziomie 590 tys. w skali roku (+/-5%)
Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa		– odsetek osób, u których wzrósł poziom świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa (+ 10%)
Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców		– odsetek osób, u których wzrósł poziom świadomości zdrowotnego odżywiania wśród krwiodawców (+ 10%)
Wzrost dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi i jej składników		– liczba zakupionych mobilnych punktów pobierania krwi (wzrost o 21); – liczba RCKiK wyposażonych w mobilne punkty pobierania krwi (wzrost o 21); – liczba donacji KPK pobranych w mobilnych punktach pobierania krwi na poziomie 97 000 (+/-5%).
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA	Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej	– oznaczenie fenotypów metodami serologicznymi w RCKiK rocznie u 10 000 (+/-10%) dawców krwi wielokrotnych, głównie grupy O RhD- i O RhD+; w tym uzupełnienie niepełnego fenotypowania w grupie dawców homozygot Rh i Kell już częściowo oznaczonych.
	Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA i antygenach płytkowych HPA.	– oznaczenie w trakcie trwania programu min. 35 klinicznie istotnych antygenów czerwonokrwinkowych, w tym min. 8 antygenów HFA oraz antygenów HPA-1 metodami genetycznymi u 20 000 dawców (+/-10%) oraz oznaczenie u ok. 5 tys. dawców KKP antygenów HLA klasy I locus A i B i min. 4 antygenów HPA (+/- 10%).

Charakterystyka populacji docelowej oraz charakterystyka interwencji, jakie są planowane w ramach programu polityki zdrowotnej

1. Populacja docelowa

Populację docelową programu zdrowotnego określono w tabeli 3. w rozbiciu na poszczególne cele szczegółowe.

Tabela 3. Grupy docelowe programu

Cel szczegółowy	Grupy docelowe – dawcy	Grupy docelowe – biorcy
– Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników – Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa – Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców	– Zdrowe osoby w przedziale wiekowym od 18. do 65. roku życia, ze szczególnym uwzględnieniem grupy 18-45, które ważą co najmniej 50 kilogramów i nie posiadają stałych przeciwwskazań do oddawania krwi. – Osoby, które z przyczyn niezależnych, zdrowotnych nie mogą oddawać krwi, ale mogą dołączyć do promowania honorowego krwiodawstwa poprzez angażowanie się w różnorodne formy wsparcia np. wolontariat, akcje społeczne, inicjatywy w social mediach, etc. – Dzieci i młodzież szkolna, studenci, którzy aby w przyszłości stali się wielokrotnymi honorowymi krwiodawcami powinni być wyedukowani w tym zakresie. – Pracodawcy i przedsiębiorcy w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu. – Podmioty lecznicze i laboratoria diagnostyczne. – Kluby i stowarzyszenia działające na rzecz honorowego krwiodawstwa.	Wszyscy pacjenci wymagający leczenia krwią i jej składnikami.
Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi i jej składników.	– Zdrowe osoby w przedziale wiekowym od 18. do 65. roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów i nie posiadają stałych przeciwwskazań do oddawania krwi. – Pośrednio każda osoba w Polsce, która zakwalifikuje się do oddania krwi podczas zorganizowanej akcji wyjazdowej przy użyciu mobilnego punktu pobierania krwi.	Wszyscy pacjenci wymagający leczenia krwią i jej składnikami.
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej	Wielokrotni, aktywni dawcy krwi, głównie grupy O RhD- i O RhD+	Osoby (pacjenci), w tym kobiety w ciąży i ich płody/noworodki; z przeciwciałami do pojedynczych lub kilku antygenów (wieloswoiste).
Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B, oraz antygenach płytkowych HPA.	Wielokrotni, aktywni dawcy krwi, głównie grupy O RhD- i O RhD+	Osoby (pacjenci), w tym kobiety w ciąży i ich płody/noworodki; z przeciwciałami do antygen ów powszechnie występujących na krwinkach czerwonych (HFA) oraz pacjenci z przeciwciałami do antygenów HLA i HPA płytek krwi.

2. Kryteria kwalifikacji do udziału w programie polityki zdrowotnej oraz kryteria wyłączenia z programu polityki zdrowotnej:

Kryteria kwalifikacji dot. grupy dawców:

Przepisy prawa powszechnie obowiązującego określają warunki i kryteria kwalifikacji do oddawania krwi oraz kryteria dyskwalifikacji stałej i czasowej (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi).

Kryteria kwalifikacji dot. grupy biorców:

Osoby, u których występują braki krwi i jej składników.

O przetoczeniu krwi i jej składników decyduje lekarz prowadzący leczenie pacjenta. Klasyfikację zaleceń do stosowania krwi i jej składników przedstawiono w tabeli 4.

3. Planowane interwencje

W ramach niniejszego programu przewidywane są niżej wymienione interwencje.

1. W ramach celów szczegółowych „Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników”, „Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa”, „Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców”:

1.1. przeprowadzenie działań podnoszących wiedzę społeczeństwa polskiego
w zakresie krwiodawstwa i przełamywanie negatywnych stereotypów poprzez pozytywny przekaz kampanii,

1.1.2. przeprowadzenie działań zwiększających świadomość krwiodawców dotyczących zdrowego sposobu odżywiania i stosowania produktów bogatych w witaminy i żelazo.

1.1.3. opracowanie materiałów niezbędnych do edukacji społeczeństwa np. dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych przyszłych dawców krwi na temat honorowego oddawania krwi oraz roli poszczególnych składników krwi,

1.1.4. realizacja działań edukujących społeczeństwo w zakresie ryzykownych zachowań,

1.1.5. podniesienie kompetencji pracowników publicznej służby krwi w zakresie propagowania honorowego krwiodawstwa.

Powyższe interwencje będą realizowane na szczeblu ogólnopolskim oraz regionalnym. Ogólnopolskie zadania będą koordynowane przez NCK, a regionalne działania zostaną przeprowadzone przez RCKiK. W przypadku akcji podnoszących świadomość i wiedzę zostanie przeprowadzone badanie ankietowe przed i po działaniach edukacyjnych. Materiały niezbędne do przeprowadzenia ww. interwencji zostaną wykonane i zakupione w ramach postępowań o udzielenie zamówień publicznych przez ZZP przy MZ.

1.2. Sposób realizacji zadań:

1.2.1. w trakcie funkcjonowania programu, realizowanego w latach 2021-2026, zostanie powołany, na podstawie zarządzenia Dyrektora NCK, zespół ds. opracowania szczegółowych opisów przedmiotów zamówienia, umożliwiających wszczęcie postępowań o udzielenie zamówień publicznych.

1.2.2. w celu zachowania przejrzystości w procedurze zakupów wybór wykonawcy na realizację i dostawę materiałów służących do promocji honorowego krwiodawstwa zostanie dokonany na podstawie zakupów przeprowadzonych przez ZZP przy MZ.

1.2.3. RCKiK zostaną wyposażone w szczegółowe materiały i narzędzia służące do realizacji celu szczegółowego, tj.:

a) materiały wizerunkowe, np. plakaty, bannery internetowe,

b) spoty promujące honorowe krwiodawstwo, np. telewizyjne, radiowe, spot okolicznościowy niezbędny do emisji w okresie, kiedy występują np. braki krwi, spot z nakładanymi tablicami informacyjnymi zamiast dźwięku i głosu lektora, spoty/filmy edukacyjne wspierające kampanie edukacyjne np. na temat ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo, zwiększających świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego sposobu odżywiania i stosowania produktów bogatych w witaminy i żelazo mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,

c) materiały edukacyjne do promowania honorowego krwiodawstwa wśród poszczególnych grup docelowych, np. film edukacyjny, broszury, plakaty, grafiki, prezentacje,

d) szczegółowe opisy służące do przeprowadzenia regionalnych akcji promujących honorowe krwiodawstwo, np. akcje eventowe, konkursy, prezentacje edukacyjne

e) dostęp do strony internetowej/portalu internetowego, zawierającego materiały edukacyjne na temat honorowego krwiodawstwa, ciekawostki,

f) materiały poligraficzne i gadżety do programu lojalnościowego dla krwiodawców,

g) materiały promocyjne – gadżety niezbędne do promowania honorowego krwiodawstwa.

1.2.4. Z RCKiK zostaną podpisane umowy na przeprowadzenie regionalnych działań promocyjnych, spójnych z ogólnopolską kampanią społeczną promującą honorowe krwiodawstwo.

2. W ramach celu szczegółowego „Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi” planowane są interwencje polegające na organizacji zakupu i wykorzystaniu mobilnych punktów pobierania krwi na bazie autobusów lub mini autobusów. Mobilne punkty pobierania krwi będą wyposażone w cztery lub dwa stanowiska do pobierania krwi, w zależności od potrzeb RCKiK. Po dokonaniu zakupu, każde RCKiK będzie zobowiązane do systematycznego wykorzystania pojazdu. Działania związane z finansowaniem zakupu mobilnych punktów pobierania krwi, są skierowane do wszystkich RCKiK. Ze względu na rosnące wymagania sanitarne i techniczne oraz koszty związane z zatrudnieniem personelu, inwestowanie w organizację nowych Oddziałów Terenowych RCKiK nie ma uzasadnienia ekonomicznego. Program zakłada zakup 21 pojazdów, po jednym dla każdego RCKiK.

2.1 Wykaz interwencji w ramach celu szczegółowego:

2.1.1 Ustalenie harmonogramu doposażenia poszczególnych RCKiK w mobilne punkty pobierania krwi. Harmonogram zostanie ustalony w oparciu o m.in.: liczbę posiadanych mobilnych punktów pobierania krwi, rok produkcji i przebieg (konieczność wycofania z użytkowania).

2.1.2 Prowadzenie postępowań o udzielenie zamówień publicznych przez ZZP przy MZ, zgodnie z harmonogramem oraz zawieranie umów na realizację zadania pomiędzy Ministrem Zdrowia a poszczególnymi RCKiK. Treść umów przygotuje NCK.

2.1.3 Systematyczne wykorzystanie mobilnego punktu pobierania krwi oraz zamieszczanie w widocznym miejscu na stronie internetowej RCKiK oraz w siedzibie RCKiK kalendarza ekip wyjazdowych z wykorzystaniem autobusu.

2.1.4 Monitorowanie przez realizatora i NCK wykorzystania przez RCKiK mobilnego punktu pobierania krwi.

3. W ramach celu szczegółowego Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA wyróżnia się nw. cele cząstkowe:

3.1 Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej.

3.1.1 Działania merytoryczne w ramach celu cząstkowego: Analiza wstępna zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach Rh(C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS (S,s,M,N) wraz z analizą zapotrzebowania na zgodne antygenowo KKCz dla pacjentów immunizowanych wobec tych antygenów na przestrzeni 2 lat (2019 r. i 2020 r.), poprzedzających program.

3.1.2 Badanie metodami serologicznymi u wielokrotnych dawców krwi fenotypu w zakresie antygenów RhD (C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS (S,s,M,N): uzupełnienie niepełnych fenotypów u aktywnych dawców z homozygotycznymi fenotypami Rh i Kell oraz typowanie nowych dawców, głównie grupy O RhD- i O RhD+.

3.1.3 Analiza końcowa zwiększenia zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach Rh(C,c,E,e), Kell(K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS(S,s,M,N) wraz z analizą poprawy zabezpieczenia pacjentów zimmunizowanych w zgodne antygenowo KKCz na przestrzeni końcowych 2 lat projektu (2025 r. i 2026 r.).

3.1.4 Zasilenie wynikami badań, w tym o rzadkich grupach krwi systemu e-krew.

3.2 Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA. Działania merytoryczne w ramach celu cząstkowego:

3.2.1 Analiza wstępna zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów powszechnych (HFA) na przestrzeni 2 lat (2019 i 2020) poprzedzających program.

3.2.2 Analiza wstępna zasobów dawców wielokrotnych o oznaczonych antygenach HPA i/lub HLA klasy I wraz z analizą zapotrzebowania na zgodne KKP dla pacjentów immunizowanych wobec antygenów HPA i/lub HLA klasy I na przestrzeni 2 lat (2019 i 2020) poprzedzających program.

3.2.3 Badanie metodami genetycznymi min. 35 klinicznie istotnych antygenów czerwonokrwinkowych, z rozszerzonego fenotypu (C,c,E,e, w tym Cw/Cw, D–; K/k; Jka/b; Fya/b, w tym Fyx, Fynull; MNS) oraz min. 8 antygenów HFA u wyselekcjonowanej grupy dawców z oznaczonymi fenotypami (ok. 20 000 dawców):

1) u wieloukładowych homozygot z pełnym fenotypem Rh, Kell, Jk, z preferencją dodatkowej homozygotyczności w antygenach Fy, Ss,

2) u rzadkich homozygot w zakresie Rh i Kell niezależnie od fenotypu w pozostałych układach: RhD- (C+c-E-e+; C-c+E+e-, C+c-E+e) z weryfikacją obecności genu RHD, RhD+ (C+Cw+c-, C-c+E+e-, C-c+E-e+, C+c-E+e-) oraz u homozygot K+k-,

3) u dawców o rzadkich fenotypach bez antygenów HFA np. Kp(b-), Di(b-), Lan(-), Jr(a-), Lu(b-),

4) u dawców z fenotypami null (m.in. O_h, A_h/B_h, Rh_null, K₀, Jk_null, Fy_null),

5) weryfikacja braku antygenu HFA z 2-go pobrania metodą serologiczną lub gdy niedostępna, alternatywną metodą genetyczną u ok. 250-280 dawców.

3.2.4 Badanie metodami genetycznymi antygenów HLA klasy I locus A i B oraz antygenów HPA klinicznie istotnych (min. HPA-1,2,3,5) u ok. 5 000 dawców płytek krwi grupy O oddających KKP metodą trombaferezy (z rekomendacją oznaczania antygenów HPA u dawców posiadających wyniki oznaczania antygenów HLA zdeponowane w Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej prowadzonym przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji „Poltransplant” oraz antygenów HPA-1, u dawców KKCz ww. Weryfikacja genotypu HPA-1a(-) u ok 600 dawców z 2-go pobrania.

3.2.5 Umieszczenie w ramach systemu e-krew danych dotyczących dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów powszechnych (HFA) oraz o oznaczonych antygenach HLA i HPA o ograniczonym dostępie.

3.2.6 Analiza końcowa zwiększenia zasobów dawców o rzadkich grupach krwi wraz
z analizą poprawy zabezpieczenia pacjentów zimmunizowanych wobec antygenów powszechnych (HFA) w zgodne antygenowo KKCz na przestrzeni końcowych 2 lat projektu (2025 r. i 2026 r.).

3.2.7 Analiza końcowa zwiększenia zasobów dawców wielokrotnych o oznaczonych antygenach HPA wraz z analizą poprawy zabezpieczenia pacjentów immunizowanych wobec antygenów HPA i/lub HLA klasy I w zgodne antygenowo KKP na przestrzeni końcowych 2 lat projektu (2025 r. i 2026 r.).

3.3 Działania organizacyjne w ramach celu szczegółowego:

3.3.1 W ramach celu szczegółowego zostaną wyłonieni realizatorzy dwóch ww. celów cząstkowych.

3.3.2 Realizatorzy celu cząstkowego 1. „Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej” (tzw. realizatorzy I stopnia) przekażą realizatorowi celu cząstkowego 2. „Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA” (tzw. realizatorzy II stopnia) dane dotyczące dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach Rh(C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS (S,s,M,N). Przekazane dane posłużą realizatorom II stopnia do holistycznej analizy wstępnej zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach Rh(C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS (S,s,M,N) wraz z analizą zapotrzebowania na zgodne antygenowo KKCz dla pacjentów immunizowanych wobec tych antygenów na przestrzeni 2 lat (2019 r. i 2020 r.) poprzedzających program.

3.3.3 Realizatorzy I stopnia przeprowadzą badania metodami serologicznymi u wielokrotnych dawców krwi fenotypu w zakresie antygenów Rh(C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS (S,s,M,N): uzupełnienie niepełnych fenotypów
u aktywnych dawców z homozygotycznymi fenotypami Rh i Kell oraz typowanie nowych dawców, głównie grupy O RhD- i O RhD+ i zasilą system e-krew wynikami badań, w tym o rzadkich grupach krwi.

3.3.4 Realizatorzy II stopnia przeprowadzą analizę końcową zwiększenia zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach Rh(C,c,E,e), Kell (K,k), Jk(a,b), Fy(a,b), MNS(S,s,M,N) wraz z analizą poprawy zabezpieczenia pacjentów zimmunizowanych w zgodne antygenowo KKCz
na przestrzeni końcowych 2 lat projektu (2025 i 2026).

3.3.5 Realizatorzy II stopnia przeprowadzą całość działań w ramach celu cząstkowego „Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA”. Badania serologicznie będą uzupełniać niepełne fenotypy Kidd (Jka,Jkb), Duffy (Fya,Fyb) i MNS (M,N,S,s) u już wytypowanych dawców homozygot Rh i Kell oraz poszerzą badania o grupę ok. 60 000 nowych dawców grup O RhD- i O RhD+.

Badania genetyczne będą prowadzone, w ciągu całej edycji programu, u wyselekcjonowanej grupy ok. 20 000 dawców wielokrotnych z pełnym fenotypem Rh (C,c,E,e) i Kell (K,k), z preferencją wieloukładowych homozygot w zakresie fenotypów Rh (C,c,E,e), Kell (K,k), Kidd (Jka,Jkb), Duffy (Fya,Fyb), MNS (S,s), przede wszystkim grup O RhD- K- i O RhD+ K-. Genotypowanie będzie też wykonane u dawców o rzadkich homozygotycznych fenotypach w zakresie antygenów Rh i Kell (D-C+c-E-e+; D-C-c+E+e-, D-C+c-E+e-; D+C-c+E+e-, D+C-c+E-e+, D+C+c-E+e- oraz K+k-), niezależnie od fenotypu w pozostałych układach. Cennymi dawcami wartymi włączenia do badań, u których kompleksowe badania genetyczne uzupełnią niepełne typowanie serologiczne, będą dawcy o rzadkich fenotypach bez antygenów HFA oraz dawcy z fenotypami null (m.in. O_h, A_h/B_h, Rh_null, K₀,_,Jk_null, Fy_null). W przypadku dawców RhD- z fenotypem C+ i/lub E+, wykonywana będzie weryfikacja obecności genu RHD, jako działanie zmierzające do wykrywania dawców z wariantami antygenu RhD, które mogą być niewykryte metodami serologicznymi. Podobna weryfikacja genetyczna będzie wykonywana dla antygenów Fy i S, których słabe odmiany też nie zawsze są wykrywane podczas fenotypowania. Osobną grupę dawców do oznaczenia stanowią dawcy RhD+ o fenotypie C+Cw+c-, gdyż tylko metodami genetycznymi można znaleźć wśród nich osoby homozygoty Cw/Cw dla pacjentów z przeciwciałami anty-MAR-like (badania u ok. 2000 dawców o fenotypie C+Cw+c-). Uzyskane dane wzbogacą zasób dawców ujemnych w zakresie antygenów z tzw. rozszerzonego fenotypu oraz pozwolą zidentyfikować ok. 250 – 280 dawców rzadkich grup krwi [17][18], które zostaną wprowadzone do centralnego rejestru dawców rzadkich grup krwi w systemie e-krew, a do czasu uruchomienia systemu będą w bazach rozproszonych.

Współprowadzenie jednocześnie projektu na genotypowanie rzadkich grup krwi i oznaczanie antygenów HPA-1, pozwoli wykorzystać do badań genetycznych to samo DNA i tym samym obniżyć koszty badań. Uzyskane dane wg wskazanego schematu pozwolą zidentyfikować ok. 600 dawców HPA-1a(-), w tym ok 530 HPA-1a(-)/5b(-), koniecznych do leczenia noworodków z małopłytkowością wymagającą przetoczeń KKP, jeszcze przed otrzymaniem wyników diagnostyki w kierunku AIMPN, którzy zasilą rejestr dawców o oznaczonych antygenach HPA w systemie e-krew. Wykonanie badań HLA klasy I locus A i B oraz min. 4 istotnych klinicznie antygenów HPA(-1,-2,-3,-5) u ok. 5 000 dawców oddających KKP metodą trombaferezy zabezpieczy służbę krwi w stały dostęp do ok. 1300 dawców wieloukładowych homozygot w zakresie innych antygenów HPA (HPA-1a, 2a, 2b, 3a, 3b, 5a, 5b). Oznaczenie antygenów HLA klasy I locus A i B, zapoczątkuje zasób dawców KKP z oznaczonymi antygenami HPA i jednocześnie HLA, dla leczenia pacjentów z opornością na przetaczane płytki.

4. Sposób udzielania świadczeń zdrowotnych w ramach programu polityki zdrowotnej.

Jakość, bezpieczeństwo, a także zapewnienie odpowiedniej ilości krwi i jej składników do lecznictwa ma podstawowy wpływ na poziom udzielanych świadczeń wymagających przetoczenia krwi. RCKiK wykonują czynności, które pośrednio służą udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez inne podmioty lecznicze. Efektywność i jakość realizowanych zadań przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi przekłada się na sposób udzielanych świadczeń zdrowotnych. Wszelkie działania podejmowane w ramach niniejszego programu związane z pobieraniem, badaniem, preparatyką, przechowywaniem, wydawaniem i transportem prowadzone będzie zgodnie z obowiązującymi normatywnymi aktami prawnymi – w szczególności z obwieszczeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 marca 2019 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu dla jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi (Dz.Urz.MZ.2019.25).

Obwieszczenie określa:

rejestrację kandydata na dawcę,
zasady kwalifikowania kandydata na dawcę,
zasady pobierania krwi i zabiegów aferezy,
zasady preparatyki krwi i jej składników,
badania czynników zakaźnych przenoszonych przez krew,
zwolnienia i oznakowanie krwi i jej składników,
przechowywanie i transport krwi i jej składników,
sprawozdawczość.

Z kolei, aktem wykonawczym warunkującym możliwość podania krwi uczestnikowi programu jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2017 r. w sprawie leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (Dz.U. 2017 poz. 2051 z późn. zm.).

Rozporządzenie określa:

sposób i organizację leczenia krwią w podmiotach leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, w których przebywają pacjenci ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami, zwanych dalej „podmiotami leczniczymi”, w tym zadania kierownika podmiotu leczniczego, ordynatora albo lekarza kierującego oddziałem oraz lekarzy, pielęgniarek i położnych;
organizację banku krwi oraz pracowni serologii lub pracowni immunologii transfuzjologicznej podmiotu leczniczego, a także sposób sprawowania nadzoru nad działaniem banku krwi oraz pracowni serologii lub pracowni immunologii transfuzjologicznej w tym podmiocie leczniczym, w tym wymagane kwalifikacje i doświadczenie kierownika banku krwi lub pracowni serologii lub pracowni immunologii transfuzjologicznej oraz jego zadania;
sposób prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia krwią i jej składnikami;
sposób zapewnienia dostępu do badań z zakresu immunologii transfuzjologicznej.

5. Sposób zakończenia udziału w programie polityki zdrowotnej

Z uwagi na charakter programu – problem zdrowotny, który obejmuje, jego cele oraz podejmowane interwencje nie ma potrzeby określenia sposobu zakończenia udziału w programie polityki zdrowotnej.

Organizacja programu polityki zdrowotnej.

1. Etapy programu polityki zdrowotnej i działania podejmowane w ramach etapów:

W zakresie wyżej wymienionych celów szczegółowych, Program będzie realizowany
w następujących etapach:

W ramach realizacji celu szczegółowego „Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników”, „Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa”, „Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców” wyróżnia się następujące etapy:1.1 Etap I do realizacji w 2021 roku:a) opracowanie planu kampanii na lata 2021-2026: odświeżenie kampanii (2015-2020), odświeżenie wizualizacji materiałów promujących honorowe krwiodawstwo, hasła przewodniego i wspomagającego (uwzględnienie w kreacji motywu Czerwonej Nitki z zachowaniem dotychczasowego logotypu kampanii),b) opracowanie materiałów wizerunkowych, które zostaną wykorzystane m. in. w kampanii wizerunkowej, w tym plakaty, bannery internetowe,c) opracowanie i wyprodukowanie spotów, w tym telewizyjnych, radiowych, spotu okolicznościowego niezbędnego do emisji w okresie, kiedy występują m.in. braki krwi, spotu z nakładanymi tablicami informacyjnymi zamiast dźwięku i głosu lektora, spotu i filmu wspierającego kampanie edukacyjne, w tym na temat ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo, zwiększających świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego sposobu odżywiania i stosowania produktów bogatych w witaminy i żelazo mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,d) przekazanie licencji do wszystkich opracowanych utworów i projektów na lata 2021-2026,e) odświeżenie regulaminu i założeń do programu lojalnościowego, w ramach którego dawca za oddane donacje będzie mógł otrzymać drobny upominek lub np. punkty, które finalnie będą mogły zostać zamienione na nagrody rzeczowe. Opracowanie wzorów nagród rzeczowych wraz z pełną specyfikacją do programu lojalnościowego,f) opracowanie propozycji działań skierowanych do poszczególnych grup docelowych, które będą realizowane w ramach promocji honorowego krwiodawstwa, tj. dzieci, młodzieży, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych,g) opracowanie działań edukacyjnych z zakresu honorowego krwiodawstwa ze szczególnym uwzględnieniem ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,h) opracowanie działań edukacyjnych z zakresu honorowego krwiodawstwa ze szczególnym uwzględnieniem promocji nawyków zdrowego odżywiania mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,i) opracowanie scenariuszy ogólnopolskich i regionalnych działań eventowych,j) opracowanie konkursów promujących krwiodawstwo,
k) opracowanie i wykonanie nowej strony internetowej ogólnopolskiej kampanii społecznej oraz opracowanie opisu przedmiotu zamówienia na prowadzenie strony internetowej i konta kampanii w serwisie Facebook (FB) ze szczególnym uwzględnieniem atrakcyjnych dla internautów działań,

l) aktualizacja regulaminu i założeń do programu lojalnościowego dla krwiodawców ze szczegółowymi opisami materiałów poligraficznych i upominków dla dawców, wraz z ich wizualizacją i obrandowaniem,

m) opracowanie propozycji gadżetów wręczanych podczas akcji krwiodawstwa wraz ze szczegółową specyfikacją i wizualizacją,

n) przekazanie autorskich praw majątkowych do wszystkich stworzonych utworów i projektów, obejmujących, m.in.: strategię, kreację, materiały reklamowe i wizerunkowe, scenariusze eventów, konkursy, opisy przedmiotu zamówienia do wykonanych projektów,

o) przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii wizerunkowej,

p) zakup gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

q) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

r) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.

1.2 Etap II do realizacji w 2022 roku:

a) przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii wizerunkowej,

b) przeprowadzenie działań edukacyjnych wśród dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, przyszłych dawców krwi na temat honorowego oddawania krwi oraz roli poszczególnych składników krwi,

c) prowadzenie działań skierowanych do pracodawców i przedsiębiorców,

d) prowadzenie działań skierowanych do podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych,

e) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

f) zakup materiałów promujących honorowe krwiodawstwo dla dawców,

g) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

h) przeprowadzenie szkolenia z zakresu promocji honorowego krwiodawstwa dla pracowników publicznej służby krwi,

i) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.

1.3 Etap III do realizacji w 2023 roku:

a) przeprowadzenie ogólnopolskiego konkursu edukacyjnego z zakresu wiedzy o honorowym krwiodawstwie. Eliminacje regionalne prowadzone będą w ramach struktur RCKiK, a ogólnopolski finał konkursu odbędzie się w formie uroczystego wydarzenia lub eventu. Zakup i wyprodukowanie materiałów niezbędnych do przeprowadzenia przedmiotowego konkursu, np. materiały poligraficzne, gadżety, inne działania promocyjne,

b) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do kontynuacji działań edukacyjnych wśród dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych,

c) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

d) zakup materiałów promujących honorowe krwiodawstwo dla dawców,

e) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

f) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.
1.4 Etap IV do realizacji w 2024 roku:

a) przeprowadzenie działań promocyjnych w zakresie edukacji społeczeństwa na temat ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo, zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do realizacji zadania,

b) zakup materiałów do kontynuacji działań edukacyjnych wśród dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych,

c) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

d) zakup materiałów promujących honorowe krwiodawstwo dla dawców,

e) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

f) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.

1.5 Etap V do realizacji w 2025 roku:

a) przeprowadzenie działań promocyjnych zwiększających świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego sposobu odżywiania i stosowania produktów bogatych w witaminy i żelazo mających wpływ na honorowe krwiodawstwo, zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do realizacji zadania,

b) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do kontynuacji działań edukacyjnych wśród dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych oraz do projektu na temat ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,

c) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

d) zakup materiałów promujących honorowe krwiodawstwo dla dawców,

e) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

f) przeprowadzenie szkolenia z zakresu promocji honorowego krwiodawstwa dla pracowników publicznej służby krwi,

g) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.

1.6 Etap VI do realizacji w 2026 roku:

a) przeprowadzenie ogólnopolskiego eventu podsumowującego kampanię promującą honorowe krwiodawstwo,

b) zakup materiałów niezbędnych do kontynuacji działań edukacyjnych wśród dzieci, młodzieży szkół podstawowych i średnich, studentów, pracodawców i przedsiębiorców, podmiotów leczniczych i laboratoriów diagnostycznych oraz do projektu na temat ryzykownych zachowań mających wpływ na honorowe krwiodawstwo i zwiększających świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego sposobu odżywiania i stosowania produktów bogatych w witaminy i żelazo mających wpływ na honorowe krwiodawstwo,

c) zakup materiałów poligraficznych i gadżetów do programu lojalnościowego dla dawców,

d) zakup materiałów promujących honorowe krwiodawstwo dla dawców,

e) emisja spotów promujących honorowe krwiodawstwo,

f) prowadzenie ogólnopolskich działań promujących honorowe krwiodawstwo poprzez stronę internetową i FB.
W ramach realizacji celu szczegółowego „Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi” wyróżnia się następujące etapy:2.1 Etap I – po zatwierdzeniu programu do realizacji – ustalenie harmonogramu doposażenia RCKiK w mobilne punkty pobierania krwi.2.2 Etap II – do realizacji od 2021 roku – przygotowanie opisu przedmiotu zamówienia
do postępowań o udzielenie zamówień publicznych na dostawy mobilnych punktów pobierania krwi. Przewiduje się zakup 5 mobilnych punktów pobierania krwi w 2022 roku i po 4 mobilnych punktów pobierania krwi w każdym kolejnym roku realizacji programu;2.3 Etap III – do realizacji od 2021 roku – przeprowadzanie postępowań o udzielenie zamówień publicznych zgodnie z harmonogramem (lata 2022-2026).2.4 Etap IV – do realizacji od 2022 roku – dostawa pojazdów i zawarcie umów na realizację programu z RCKiK (lata 2022-2026).2.5 Etap V – do realizacji od 2022 roku – rozliczanie i monitorowanie wykorzystania pojazdów, (lata 2022-2026).
W ramach realizacji celu szczegółowego Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA, wyróżnia się następujące etapy:3.1 Etap I do realizacji od 2021 roku:a) Przeprowadzenie analizy wstępnej zasobów wielokrotnych dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach w tym rzadkich grup krwi oraz dawców płytek krwi oddających metodą trombaferezy o oznaczonych antygenach HPA i/lub HLA klasy I wraz z analizą zapotrzebowania na zgodne składniki krwi dla pacjentów (2021 rok).b) Dokonanie uzupełniających oraz nowych oznaczeń fenotypów metodami serologicznymi w CKiK w celu powiększenia zasobu dawców i dokonania kwalifikacji do badań genetycznych (2021 – 2026).c) Dokonanie oznaczeń genotypów antygenów krwinki czerwonej u wyselekcjonowanej grupy dawców z oznaczonymi fenotypami oraz u dawców zakwalifikowanych do genotypowania antygenów HPA i HLA klasy I locus A i B (2021 – 2026).d) Wprowadzanie fenotypów, genotypów dawców rzadkich grup oraz genotypów HLA klasy I i HPA do rozproszonych rejestrów jednostek wykonujących badania (do połowy 2022 roku).3.2 Etap II do realizacji od połowy 2022 roku – kontynuacja oznaczeń fenotypów i genotypów; migracja wyników badań do systemu e-krew (każdy z realizatorów).3.3 Etap III (2026 rok) Analiza końcowa zwiększenia zasobów dawców wielokrotnych o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I oraz HPA wraz z analizą poprawy zabezpieczenia pacjentów immunizowanych.

2. Warunki realizacji programu polityki zdrowotnej dotyczące personelu, wyposażenia i warunków lokalowych

Realizacja programu, będzie służyła zapewnieniu samowystarczalności RP w krew i jej składniki w latach 2021-2026. Realizatorami programu będą: NCK, jednostki organizacyjne publicznej służby krwi – RCKiK, jednostka/jednostki wybrane w konkursie oraz podmioty lecznicze zgłaszające zapotrzebowanie na krew i jej składniki.

Jednostki organizacyjne publicznej służby krwi powinny być w stanie zapewnić bieżący i całodobowy dostęp do krwi i jej składników. W RCKiK są wdrożone standardowe procedury operacyjne (SOP) związane z organizacją pobierania, przetwarzania, przechowywania i wydawania krwi i jej składników zgodnie z zaleceniami obwieszczenia, rozporządzenia.

Podmioty lecznicze powinny zapewnić właściwe wykorzystanie krwi i jej składników, a w szczególności zapewnić odpowiednie warunki leczenia krwią i jej składnikami. W podmiotach są wdrożone standardowe procedury operacyjne (SOP) związane z przetaczaniem krwi i jej składników zgodne z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.

Przetoczenia mogą wykonać uprawnione do niego osoby, tj.: pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny, z tym, że za całość interwencji odpowiedzialny jest lekarz. Aby w sposób bezpieczny dokonać przetoczenia, należy ściśle przestrzegać wymogów postępowania transfuzyjnego.

Tabela 5. Warunki realizacji i kryteria wyboru realizatorów

Cel programu		Realizator programu	Podstawa wyboru realizatora	Kryteria wyboru ofert w konkursie
– Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników – Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa – Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców.		NCK – szczebel ogólnopolski RCKiK – szczebel regionalny.	Na podstawie art. 48b ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.	Nie dotyczy.
Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi.		RCKiK	Na podstawie art. 48b ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.	Nie dotyczy.
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA	Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej.	RCKiK	Na podstawie art. 48b ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.	Nie dotyczy.
	Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA.	konkurs	1) potwierdzenie posiadania automatyzacji izolacji DNA, 2) posiadanie metod genotypowania antygenów grup krwi, HLA i HPA, 3) posiadanie alternatywnych metod genotypowania antygenów HFA i HPA do badań weryfikacyjnych	1) ocena posiadanej automatyzacji izolacji DNA, 2) liczba posiadanej aparatury i dostępnych metod 3) liczba przeszkolonych pracowników mogących wykonać te badania, 4) kilkuletnie doświadczenie w genotypowaniu antygenów grup krwi, HPA i HLA, potwierdzone certyfikatami uczestnictwa w dedykowanych programach EQA z co najmniej 3 lat 5) liczba badanych antygenów krwinki czerwonej, w tym liczba antygenów HFA

Sposób monitorowania i ewaluacji programu polityki zdrowotnej.

Monitorowanie i ewaluacja będzie prowadzona przez NCK.

1. Monitorowanie:

Monitorowanie będzie prowadzone z wykorzystaniem systemu informatycznego e-krew, z chwilą jego uruchomienia. Ponadto, monitorowanie będzie prowadzone poprzez tworzenie zestawień okresowych jak również całorocznych. Monitorowanie programu polityki zdrowotnej zakończy się z końcem realizacji programu. Monitorowanie programu w praktyce będzie polegać na analizie mierników efektywności określonych w punkcie II.3. niniejszego programu. Elementy oceny przedstawiono w tabeli 6

Tabela 6. Sprawozdanie realizacji działań programu

Cel szczegółowy	Sprawozdanie
Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa. Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców.	– liczba dawców krwi; – liczba dawców pierwszorazowych; – liczba dawców wielokrotnych; – liczba donacji krwi i jej składników; – liczba donacji na 1000 mieszkańców.
Zapewnienie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi.	– liczba zakupionych mobilnych punktów pobierania krwi; – liczba donacji pobranych w mobilnych punktach pobierania krwi; – liczba RCKiK wyposażonych w mobilne punkty pobierania krwi; – liczba ekip wyjazdowych organizowanych z wykorzystaniem mobilnych punktów pobierania krwi.
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA	– liczba wytypowanych dawców (badania uzupełniające i nowe); porównanie zasobu dawców z analizy wstępnej (2021 r.) i końcowej (2026 r.), – liczba wykonanych badań fenotypowania; – liczba dawców zakwalifikowanych przez realizatora do badań genetycznych z zasobów przekazanych przez RCKiK; – liczba wykonanych badań w zakresie antygenów z tzw. rozszerzonego fenotypu, HFA oraz HLA i HPA; – liczba zapisanych dawców w systemie e-krew; – liczba dawców z rzadkimi grupami krwi oraz homozygot w antygenach HPA, szczególnie o fenotypie HPA-1a(-)/HPA5b(-); – liczba dawców przebadanych i wprowadzonych do rejestru w okresach rocznych w odniesieniu do założeń; – liczba wyselekcjonowanych dawców rzadkich grup spośród wszystkich przebadanych w odniesieniu do założeń w okresach rocznych.

2. Ewaluacja:

Ewaluacja opiera się na porównaniu stanu sprzed wprowadzenia działań w ramach programu polityki zdrowotnej i stanu po jego zakończeniu. Ewaluacja zostanie oparta o analizę mierników efektywności, określonych w punkcie II.3.

liczba donacji krwi i jej składników,
liczba dawców krwi,
odsetek osób, u których wzrósł poziom świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa,
odsetek osób, u których wzrósł poziom świadomości zdrowotnego odżywiania wśród krwiodawców,
liczba zakupionych mobilnych punktów pobierania krwi,
liczba RCKiK wyposażonych w mobilne punkty pobierania krwi,
Liczba dawców o oznaczonych antygenach czerwonokrwinkowych i oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach HPA w poszczególnych latach, w tym o rzadkich grupach krwi i o fenotypie HPA-1a(-), w tym HPA-1a(-)/HPA5b(-).

Ponadto, ewaluacja będzie obejmowała liczbę składników krwi przetoczonych w podmiotach leczniczych.

Budżet programu polityki zdrowotnej

1. Koszty jednostkowe.

Z uwagi na charakter programu – problem zdrowotny, który obejmuje, jego cele oraz podejmowane interwencje odstępuje się od przedstawienia kosztów jednostkowych.

2. Koszty całkowite

Na etapie planowania programu w ramach ogólnopolskiej promocji honorowego krwiodawstwa zaplanowano następujące środki finansowe:

8 000 000 zł
(4 autobusy x 2 mln zł)

Tabela 7. Koszty realizacji programu
CEL SZCZEGÓŁOWY	RODZAJ WYDATKÓW	FINANSOWANE DZIAŁANIE	2021	2022	2023	2024	2025	2026
Utrzymanie stałej liczby świadomych dawców krwi i jej składników Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie honorowego krwiodawstwa Zwiększenie świadomości zdrowego odżywiania wśród krwiodawców.	Bieżące	Opracowanie planu kampanii, wizualizacji (uwzględnienie w kreacji motywu Czerwonej Nitki z zachowaniem dotychczasowego logotypu kampanii). Aktualizacja strony internetowej. Zakup gadżetów do programu lojalnościowego, dla krwiodawców. Działania internetowe. Działania lokalne RCKiK Emisja spotów promujących krwiodawstwo. Działania edukacyjne Projektowanie i produkcja materiałów promocyjnych dla np. szkół, pracodawców, podmiotów leczniczych oraz grup docelowych Przeprowadzenie eventów ogólnopolskich i lokalnych w tym podsumowującego kampanię.	6 200 000 zł	10 050 000 zł	8 450 000 zł	8 000 000 zł	8 100 000 zł	8 000 000 zł
	Majątkowe	Zakup licencji, praw autorskich, praw zależnych etc.	2 300 000 zł
Zwiększenie dostępności do odpowiednich warunków technicznych i organizacyjnych pobierania krwi	Majątkowe	Zakup 21 mobilnych punktów pobierania krwi	0 zł	10 000 000 zł (5 autobusów x 2 mln zł)	8 000 000 zł (4 autobusy x 2 mln zł)	8 000 000 zł (4 autobusy x 2 mln zł)	8 000 000 zł (4 autobusy x 2 mln zł)
Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w klinicznie istotnych antygenach czerwonokrwinkowych, w tym o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA.	Bieżące	Zwiększenie dostępności do dawców o ujemnych fenotypach w zakresie antygenów rozszerzonego fenotypu krwinki czerwonej	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)	500 000 zł (10000 dawców x 50 zł)
	Bieżące	Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach HLA klasy I locus A i B oraz antygenach płytkowych HPA.	1 000 000 zł (2000 dawców KKCz oraz 500 dawców KKP) 400zł*	2 000 000 zł (4000 dawców KKCz oraz 1000 dawców KKP) 400zł*	2 000 000 zł (4000 dawców KKCz oraz 1000 dawców KKP) 400zł*	2 000 000 zł (4000 dawców KKCz oraz 1000 dawców KKP) 400zł*	2 000 000 zł (4000 dawców KKCz oraz 1000 dawców KKP) 400zł*	1 000 000 zł (2000 dawców KKCz oraz 500 dawców KKP) 400zł*
	Bieżące	Analizy wstępne i końcowe	40 000 zł					40 000 zł
	Majątkowe	Zwiększenie dostępności do dawców o rzadkich grupach krwi oraz o oznaczonych antygenach płytkowych HPA – zakup aparatury	1 500 000 zł koszty inwestycyjne
Łącznie			11 540 000 zł	22 550 000 zł	18 950 000 zł	18 500 000 zł	18 600 000 zł	17 540 000 zł

3. Źródła finansowania

Program, w zakresie wskazanych celów i interwencji zostanie sfinansowany ze środków finansowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia, w ramach części 46 – Zdrowie, dział 851 – Ochrona zdrowia, rozdział 85149 – Programy polityki zdrowotnej.

Nie przewiduje się innych niż powyższe źródeł finansowania.

Autorzy programu:

Jolanta Antoniewicz-Papis – Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie,
Krystyna Bylicka – Narodowe Centrum Krwi,
Krzysztof Dworak – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa im. prof. dr hab. Tadeusza Dorobisza we Wrocławiu,
Monika Fabisz-Kołodzińska – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Zielonej Górze,
Katarzyna Guz – Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie,
Ryszard Jakubowski – Narodowe Centrum Krwi,
Magdalena Kaputa – Narodowe Centrum Krwi,
Roman Klupieć – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu,
Jolanta Korsak – Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie,
Małgorzata Lorek – Narodowe Centrum Krwi,
Dariusz Piotrowski – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie,
Piotr Radziwon – Konsultant Krajowy w dziedzinie transfuzjologii klinicznej, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku,
Iwona Rajca-Biernacka – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu,
Monika Rutkowska – Narodowe Centrum Krwi,
Sebastian Twaróg – Narodowe Centrum Krwi,

Marcin Urban – Departament Oceny Inwestycji w Ministerstwie Zdrowia