Czym jest osocze lipemiczne i dlaczego ma znaczenie dla krwiodawstwa?
Oddając krew czy jej składniki, chcemy, by mogła komuś realnie pomóc. Jednak czasem nawet przy najlepszych intencjach, krew a dokładniej jego część może nie nadawać się do wykorzystania – właśnie przez tzw. osocze lipemiczne.
Osocze lipemiczne to osocze (płynna część krwi) zawierające nadmierną ilość tłuszczów, głównie trójglicerydów. Ma ono charakterystyczny mleczny, mętny wygląd – zamiast być jasnożółte i przezroczyste, przypomina rozwodnione mleko. Taki stan utrudnia wykonanie badań i może sprawić, że krew nie zostanie zakwalifikowana do przetoczenia.
Czy to oznacza, że mamy przychodzić na czczo? Nie. Bez względu na porę dnia, na oddanie krwi nie należy przychodzić na czczo (w przeciwieństwie do wielu rutynowych badań krwi w diagnostyce medycznej). Przed donacją należy zjeść lekkostrawny posiłek, zwracając szczególną uwagę na ograniczenie tłuszczów. Duża ilość spożytego tłuszczu negatywnie wpływa na parametry krwi,
skutkując lipemicznym, czyli tłustym osoczem. W przetłuszczonej krwi kwasy tłuszczowe mogą uniemożliwiać wykonanie badań pod kątem chorób zakaźnych. W takim przypadku krew nie może być wykorzystana do celów leczniczych i w konsekwencji przekazywana jest do utylizacji. Co wywołuje lipemię?
Najczęstsze przyczyny lipemii:
- Spożycie tłustego posiłku przed oddaniem krwi (np. fast food, smażone potrawy, majonez).
- Picie alkoholu dzień przed donacją.
- Zaburzenia metaboliczne (np. podwyższony poziom trójglicerydów, cukrzyca).
- Niektóre leki i schorzenia przewlekłe.
Jak temu zapobiec?
Aby Twoje osocze było jak najwyższej jakości:
- Unikaj tłustych potraw co najmniej 12 godzin i alkoholu co najmniej 24 godziny (zalecamy 48 godzin) przed oddaniem krwi
- Postaw na lekkostrawne posiłki. Jakie? Zobacz na stronę prezentacji na temat diety Krwiodawcy oraz do artykułu Dieta Krwiodawcy
- Pij dużo wody.
Jak wygląda procedura potwierdzenia wystąpienia lipemii w przypadku poszczególnych donacji?
Krew pełna:
w trakcie pobierania krwi pełnej nie jesteśmy w stanie określić czy osocze jest lipemiczne. Pojemnik z krwią „leżakuje” przez dwie godziny w Pracowni Pobierania Krwi i Jej Składników zanim zostanie przekazany do dalszej preparatyki i już wtedy można zaobserwować zmianę koloru zawartości pojemnika. W Pracowni Preparatyki pojemnik z krwią jest wirowany i wtedy jednoznacznie jesteśmy ocenić czy osocze jest lipemiczne. W takiej sytuacji cała zawartość pojemnika idzie do utylizacji. W nielicznych przypadkach, jeśli lipemia jest niewielka, osocze i kożuszki leukocytarno-płytkowe są utylizowane a koncentrat krwinek czerwonych jest przekazywany do lecznictwa.
Osocze uzyskane metodą plazmaferezy automatycznej:
Jeżeli w trakcie pobierania osocza metodą plazmaferezy personel zauważy, że kolor osocza jest zmieniony co może wskazywać na lipemie, procedura jest przerywana, zestaw jest odłączany a uzyskane osocze przekazywane do utylizacji. Są też centra np. RCKiK w Warszawie, które już przed samą kwalifikacją na oddanie osocza pobierają probówki krwi i sprawdzają czy osocze od danego dawcy jest prawidłowe. Jeżeli nie spełniają norm to osocze od tych dawców nie jest pobierane.
Płytki krwi uzyskiwane metodą trombaferezy z osoczem:
Podobne postępowanie jak przy plazmaferezie. Wstrzymujemy pobieranie, odłączamy zestaw a to co uzyskaliśmy jest niszczone.
Dlatego prosimy dawców o spożycie rano lekkiego posiłku. Prosimy też, żeby w przeddzień nie spożywać tłustych pokarmów, np. mięso z grilla (realia poniedziałkowych donacji po niedzielnych spotkania przy grillu).
lek. Magdalena Pawliszak (RCKiK w Gdańśku)
Dlaczego to ważne?
Osocze to nie tylko „woda z krwi” – zawiera cenne białka, przeciwciała i składniki niezbędne w leczeniu pacjentów. Dbając o jego jakość, zwiększasz szansę, że Twoja donacja uratuje życie.
Podobne tematy:
Discover more from Honorowe krwiodawstwo i krwiolecznictwo
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Do portalu .
A proszę na ten temat napisać coś więcej 🙂
Rozumiem, że to czy osocze jest lipemiczne- widać od razu gdy ktoś decyduje się oddać np osocze lub osocze + płytki?
I co wtedy? Donacja jest przerywana? Można oddać pełną krew w to miejsce? Czy mimo tego jest dokańczana? Czy owe osocze lipemiczne jest niszczone? Czy pomimo obniżonej jakości do czegoś jest używane?
Z tego co wiem (no taki mam charakter, że jestem ciekawy wszystkiego i moja kontaktowość ułatwia poszerzenie wiadomości)
po rozmowach z pracownikami RCKiK , gdy oddaje się krew pełną – to jest ona rozdzielana na poszczególne składniki. I co wtedy?
Przecież w trakcie donacji krwi pełnej – tego nie widać, więc nie przerywa się donacji (krew nadal jest czerwona a nie żółta, czy mleczna, choć oddając po raz pierwszy- wielu z nas dopatrywało się czy jest „błękitna” ) Czy przy oddaniu pełnej krwi , gdy (no po fakcie , czyli po rozdziale na poszczególne składniki) jest taka krew w całości kwestionowana, czy tylko owe osocze lipemiczne? A czerwone, białe krwinki i płytki są uznane za wpełni przydatne
No lawina wyjaśnień…. 🙁
Kiedyś zespół „KOMBI” w utworze „Słodkiego miłego życia” śpiewał:
„Rada głuchych nagrodzi cię, bez zbędnych słów….”
I tu rada głuchych wypowiedziała się bezszelestnie na nurtujące mnie pytania …….
🙁
Odpowiem Ci w temacie dotyczącym poboru osocza. Próbka krwi pobierana podczas kwalifikacji jest odwirowywana w celu separacji osocza. W związku z tym osocze lipemiczne ujawnia się już przed wizytą u lekarza. Więc do donacji nie dojdzie i nie trzeba jej przerywać.
Dzięki za odpowiedź .
Zawsze oddawałem krew pełną (z uwagi na czas donacji) i nigdy mi nie zwrócono uwagi, że mam osocze lipemiczne.
Zdarzyło się, że mimo dobrego samopoczucia i braku jakichkolwiek objawów przeziębienia z uwagi jednak na przekroczoną normę (na minimalnie podwyższone któreś z białych krwinek) dostawałem 2 tyg wstrzymanie od donacji. Dlatego wolę prosić o morfologię niż miałbym komuś zaszkodzić – zawsze jest to też dodatkowe poznanie swojego organizmu.
Teraz kusi mnie (chciałem przekonać się) oddanie osocza + płytki , choć zostałem uprzedzony, że trwa ponad godzinę.
Dobrze zrozumiałem- czyli nie ważne czy jak oddaje się: krew pełną , lub osocze, bądź osocze+płytki , to jak po odwirowaniu (separacji) osocza wyjdzie wzrokowo że jest ono lipemiczne, to do donacji nie dochodzi?
Dzień dobry,
postaram się po kolei odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Krew pełna:
w trakcie pobierania krwi pełnej nie jesteśmy w stanie określić czy osocze jest lipemiczne.
Pojemnik z krwią „leżakuje” przez dwie godziny w Pracowni Pobierania Krwi i Jej Składników zanim zostanie przekazany do dalszej preparatyki i już wtedy można zaobserwować zmianę koloru zawartości pojemnika.
W Pracowni Preparatyki pojemnik z krwią jest wirowany i wtedy jednoznacznie jesteśmy ocenić czy osocze jest lipemiczne. W takiej sytuacji cała zawartość pojemnika idzie do utylizacji.
W nielicznych przypadkach, jeśli lipemia jest niewielka, osocze i kożuszki leukocytarno-płytkowe są utylizowane a koncentrat krwinek czerwonych jest przekazywany do lecznictwa.
Osocze uzyskane metodą plazmaferezy automatycznej:
Jeżeli w trakcie pobierania osocza metodą plazmaferezy personel zauważy, że kolor osocza jest zmieniony co może wskazywać na lipemie, procedura jest przerywana, zestaw jest odłączany a uzyskane osocze przekazywane do utylizacji.
Płytki krwi uzyskiwane metodą trombaferezy z osoczem:
Podobne postępowanie jak przy plazmaferezie. Wstrzymujemy pobieranie, odłączamy zestaw a to co uzyskaliśmy jest niszczone.
Dlatego prosimy dawców o spożycie rano lekkiego posiłku. Prosimy też, żeby w przeddzień nie spożywać tłustych pokarmów, np. mięso z grilla (realia poniedziałkowych donacji po niedzielnych spotkania przy grillu).
Z poważaniem
lek M.Pawliszak
O, dziękuję bardzo za wyczerpującą odpowiedź.
Lubię widzieć sens w tym co robię.
Długo zbierałem się, zanim zdecydowałem się oddawać krew. Nie miałem żadnych obaw, znałem te hasła (ale to były dla mnie takie „slogany”, ważne ale….- po prostu tego w pełni wcześniej nie czułem)…, czegoś brakowało , takiego impulsu, iskry – co hasłom nada sens.
Taka iskra przyszła dobrych kilka lat temu, trochę nieoczekiwanie- to przypadkowa wizyta na dziecięcym oddziale onkologicznym. Rozmowa i poznanie marzeń tych dzieci.
Mocne niezapomniane wrażenia, tego nie można „odzobaczyć”. To było dla mnie tą iskrą nadającą sens hasłom na temat krwiodawstwa. Dla mnie jest prościej jak widzę namierzalną logikę. Wiem jak ważne , aby przede wszystkim nie zaszkodzić…, a że przy okazji mogę pomóc… to niewielka moja zasługa, decyduje genetyka na którą ja wpływu nie miałem.
Jeszcze raz dziękuję za wyczerpujące informacje.