Nie będzie doprecyzowania w przepisach dotyczących obsługi ZHDK poza kolejnością

W dniu 9 września kolejna petycja została negatywnie rozpatrzona przez Komisję do Spraw Petycji. Petycja ?Niby poza kolejnością, ale jednak z kolejką? dotyczyła dwóch kwestii:
– rozszerzenia wykazu leków refundowanych oraz
– uszczegółowienia przepisów dotyczących obsługi poza kolejnością w „kolejce przed gabinetem”.

Oto odpowiedź przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia.

Zastępca dyrektora Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia Magdalena Kramska:

Dziękuję bardzo. Szanowna pani przewodnicząca, szanowni państwo, Magdalena Kramska, zastępca dyrektora w Departamencie Lecznictwa.

Zacznę może od tego, że kwestie dotyczące uprawnienia krwiodawców rozpatrujemy dosyć często i regularnie, dlatego że do nas też wpływa ta korespondencja z różnego rodzaju propozycjami, jeżeli chodzi o zwiększenie zakresu uprawnień. Na pewno słusznym argumentem jest wskazanie, że dawstwo nie dotyczy wyłącznie krwi. W systemie mamy również dawców przeszczepu, czyli osoby, które oddały regenerujące się komórki tkanki, najczęściej są to dawcy szpiku. Mamy też taką grupę jak zasłużeni dawcy przeszczepu. To są osoby, które dwukrotnie oddawały komórki krwiotwórcze albo które oddały część narządu. Ewentualne regulacje musiałyby dotyczyć tych dwóch grup, to na pewno.

Natomiast myślę, że zastanowienia wymaga z jednej strony uzasadnienie do przyznawania pewnych dodatkowych uprawnień w systemie ochrony zdrowia dla pewnych grup, o których tutaj w petycji była mowa, czyli dla dzieci poniżej 18. roku życia czy seniorów, kobiet w ciąży, kombatantów, w kontekście przyznania tych uprawnień grupie honorowych dawców krwi. Musimy pamiętać, że to, co nam przyświeca, do czego jesteśmy zobowiązani, jeżeli chodzi o kształtowanie tych regulacji, to jest zasada honorowego, dobrowolnego, altruistycznego dawstwa w odniesieniu do wszystkiego, co człowiek jest w stanie ze swojego organizmu podarować drugiemu człowiekowi. To jest punkt pierwszy.

Jeżeli chodzi o leki, to krwiodawcy mają możliwość korzystania właśnie do wysokości limitu finansowania z leków, ale jest też stworzony dla krwiodawców osobny wykaz leków związanych konkretnie z dawstwem krwi. Czyli na przykład to są preparaty żelazowe, witaminowe, które mają niwelować skutki związane z donacją, wspomagać organizm dawcy w regeneracji. Musimy pamiętać, że te regulacje międzynarodowe, ale też europejskie, z którymi absolutnie powinniśmy się zgadzać, czyli ta zasada nieodpłatnego, honorowego dawstwa zobowiązuje nas do wyznaczania uprawnień w takim zakresie, w jakim one się wiążą bezpośrednio z donacją, tak aby nie powstawała żadna wątpliwość co do tego, co jest motywacją dawcy w momencie, w którym decyduje się oddać krew. Jeżeli ten katalog uprawnień wychodzi poza to, co z donacją się wiąże, to mamy już tutaj pewnego rodzaju obawy dotyczące właśnie tych zasad, a te zasady to nie są tylko takie abstrakcyjne czy górnolotne słowa, one w konsekwencji mają też bardzo konkretne przełożenie na bezpieczeństwo dawców i biorców krwi.

Musimy wiedzieć, że jeżeli ten katalog uprawnień będzie zbyt szeroki i te pobudki dotyczące czy związane z donacją nie będą altruistyczne, nie będą honorowe, to będziemy mieć ryzyko, że ta krew, która jest oddawana na rzecz potrzebujących biorców, może nie spełniać warunków związanych z bezpieczeństwem, z jakością, które są absolutnie kluczowe. Ponieważ ta donacja czemuś służy. To jest ratowanie życia ludzi w krytycznych sytuacjach, więc my, jako system, musimy zabezpieczyć i zapewnić, że krew, która jest oddawana, jest odpowiedniej jakości. Myślę, że tutaj tym przykładem, którym jesteśmy w stanie ocenić, czy to uprawnienie jest adekwatne i związane z donacją, jest właśnie kwestia leków. To znaczy, jeżeli te leki się wiążą z dawstwem, to one przysługują dawcy na podstawie osobnego rozporządzenia. Natomiast ten katalog nie powinien wychodzić za szeroko.

Jeżeli chodzi o uprawnienie do wizyt poza kolejnością, to jeżeli chodzi o ambulatoryjną opiekę specjalistyczną, świadczeniodawca powinien wyznaczyć termin wizyty jak najszybciej, nie później niż w terminie siedmiu dni od zgłoszenia się dawcy. Należy też pamiętać, że po tej pierwszej wizycie – bo my z takimi propozycjami czy żądaniami też się spotykamy, żeby każda kolejna wizyta również była objęta tym prawem do wizyt poza kolejnością – późniejszy plan leczenia określa lekarz. Jeżeli lekarz wyznaczy krwiodawcy termin za sześć miesięcy, to ten termin wypada w takim właśnie czasie. I tutaj już to prawo do korzystania poza kolejnością nie powinno obowiązywać, bo górę bierze właśnie plan leczenia.

Tak samo nie może krwiodawca uzyskiwać tego pierwszeństwa na przykład na szpitalnych oddziałach ratunkowych, gdzie o kolejności przyjęć decyduje triaż. Oznaczenia terminu do przyjęcia w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej nie uwzględniają godziny. Stąd nie jest też możliwe ze strony systemu zapewnienie krwiodawcy wizyty przed wszystkimi innymi umówionymi na dany dzień, bo to oznaczenie zawęża się najbardziej szczegółowo do dnia. Bardzo głęboko i regularnie analizujemy możliwości rozszerzenia tych uprawnień.

Należy też pamiętać o tym, że w 2027 r., od czerwca, będzie w Polsce obowiązywać wprost rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie substancji pochodzenia ludzkiego, gdzie ta zasada nieodpłatnej, dobrowolnej donacji bardzo mocno wybrzmiewa. I ten katalog uprawnień – tam jest wprost powiedziane – ograniczać się może wyłącznie do tego, co jest bezpośrednio związane z dawstwem. Stąd na ten moment, także w kontekście przyszłych zmian legislacyjnych, rekomendacja ze strony resortu zdrowia jest negatywna. Dziękuję bardzo.