Droga dawcy – krok po kroku

Przed oddaniem krwi

Zanim udasz się do punktu krwiodawstwa sprawdź czy możesz zostać dawcą. Zrobisz to sprawdzając podstawowe wytyczne medyczne, które mówią, kto może a kto nie może oddawać krwi. W tym celu przejrzyj przeciwwskazania do oddawania oraz przykładowe ankiety dla kandydatów na dawców. Jeżeli stwierdzisz, że możesz oddać krew, zaplanuj dzień w którym to zrobisz.

1. Sprawdź, w jakie dni i w jakich godzinach jest czynny punkt, w którym chcesz oddać krew: adresy Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, oddziałów terenowych oraz stałych punktów poboru krwi Pamiętaj, że możesz również oddać krew również w czasie akcji wyjazdowych mobilnych punktów poboru krwi w tzw. krwiobusach.

2. Wybierz dzień, przed którym będziesz mógł wypocząć, wyspać się. Nie zalecane jest aby oddawać krew po „nocce” (pracy w nocy). Zarezerwuj sobie około 2 godzin czasu.

3. Koniecznie zjedz lekkostrawny posiłek przed oddaniem krwi (unikaj pokarmów zawierających dużą ilość tłuszczu);

4. Pij dużo soków owocowych i wody.

5. Unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku przed oddaniem krwi.

6. Jeżeli wybierasz się po raz pierwszy zabierz ze sobą kogoś do towarzystwa, poczujesz się pewniej a przede wszystkim bezpieczniej.

7. Weź dowód tożsamości (lub inny dokument) i jeżeli posiadasz legitymację honorowego dawcy krwi.

Oddawanie krwi krok po kroku

1. Skorzystaj z szatni. Do punktu krwiodawstwa najlepiej przyjść w „luźnym” ubraniu, które pozwoli na łatwe odsłonięcie ramienia. Kurtkę, płaszcz zostaw w szatni lub w wyodrębnionym miejscu na wieszaku.

2. Rejestracja – Każda osoba zgłaszająca się do punktu musi zostać zarejestrowana. Tak więc w pierwszym kroku zgłoś się do rejestracji dawców. Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi musi przedstawić dokument stwierdzający tożsamość (w tym za pomocą publicznej aplikacji mobilnej), zawierający zdjęcie oraz numer PESEL. W przypadku cudzoziemców, którzy nie mają nadanego numeru PESEL należy przedstawić dokument stwierdzający tożsamość zawierający: zdjęcie, serię, numer oraz rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość. Warto tu wspomnieć, że dawca powinien posługiwać się językiem polskim w stopniu biegłym. Rejestracja kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi odbywa się z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Podczas procesu rejestracji pielęgniarka sprawdzi czy kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi nie figuruje w Krajowym Rejestrze Dawców Krwi (KRDK), jako osoba zdyskwalifikowana tymczasowo lub stale oraz datę ostatniej donacji w celu wykluczenia przedterminowych oddań oraz jaki jest status dawcy (pierwszorazowy, wielokrotny). Po sprawdzeniu czy dawca może oddać krew nadawany jest numer donacji. Numer ten drukowany jest na zestawie etykiet oraz jednorazowym identyfikatorze w postaci opaski, którą pielęgniarka zakłada dawcy na nadgarstek. Ważne jest również, aby podczas rejestracji podać aktualny adres do korespondencji oraz numer telefonu. Po zarejestrowaniu, kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi otrzymuje do wypełnienia kwestionariusz opatrzony wspomnianym numerem donacji. Znaczna część punktów wyposażona jest w ekrany dotykowe i to na nich dawca uzupełnia kwestionariusz elektroniczny. Przy takim rozwiązaniu kwestionariusz dawcy jest drukowany przez lekarza w trakcie procedury kwalifikowania kandydata na dawcę lub dawcy krwi do oddania krwi lub jej składników (patrz pkt 4). Przykładową ankietę możesz zobaczyć na naszej stronie Ankiety dla kandydatów na dawców. Powyższy dokument należy dokładnie wypełnić.

3. Badanie poziomu hemoglobiny – Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi musi spełniać wymagania zdrowotne pozwalające na ustalenie, że każdorazowe pobranie krwi nie spowoduje ujemnych skutków dla ich stanu zdrowia lub stanu zdrowia biorców krwi. Pierwszym kryterium czy osoba zgłaszająca się do punktu może oddać w danym dniu krew lub jej składnik jest oznaczenie poziomu hemoglobiny oraz ewentualne pobranie próbek do badań. Normy dla poszczególnych płci wynoszą:
– dla dawców krwi pełnej lub jej składników: kobiety > 125 g/l, mężczyźni > 135 g/l
– dla dawców oddających 2 jednostki Koncentratu Krwinek Czerwonych metodą erytroaferezy: > 140 g/l
Wyniki badania zostaną naniesione na formularz.

4. Gabinet lekarski – Jeżeli poziom hemoglobiny znajduje się w normie po kilku minutach zostaniesz wezwany do gabinetu lekarskiego, gdzie lekarz przeprowadzi badanie lekarskie. Badanie to obejmuje: wywiad medyczny oraz badanie kwalifikacyjne. Patrz: Badania u dawcy krwi. Lekarz po ich przeprowadzeniu zakwalifikuje Cię do oddawania krwi lub jej składników, albo wyjaśni dlaczego dziś nie możesz oddać krwi. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zawsze pytaj lekarza lub pielęgniarkę w centrum: to najlepszy i najpewniejszy sposób uzyskania fachowych i wyczerpujących informacji na dany temat.

5. Sala pobrań:

Przygotowanie do pobrania krwi – Po wyjściu od lekarza w zależności od punktu krwiodawstwa oraz liczby dawców oczekujesz w poczekalni na wezwanie do sali pobrań albo udajesz się do niej bezpośrednio. W pomieszczeniu powinien być kran, dozownik z mydłem oraz dozownik z płynem dezynfekującym. W łatwo dostępnym dla dawców miejscu jest również umieszczona informacja o sposobie umycia zgięć łokciowych. Przed donacją dawca wyjmuje z pojemnika i zakłada obuwie jednorazowe.

Pobranie krwi –  Usiądź wygodnie na fotelu. Pielęgniarka w tym czasie wybierze odpowiedni zestaw pojemników oraz przeprowadzi wizualną kontrolę każdego z nich, (ze szczególnym uwzględnieniem oceny objętości, przezroczystości płynu konserwującego i roztworu wzbogacającego). Na wszystkich pustych pojemnikach z zestawu do pobierania krwi umieści etykietki z numerem donacji jakie zostały wydrukowane podczas rejestracji. Jednocześnie w taki sam sposób oznakuje probówki, przeznaczone do pobrania próbek krwi dawcy na badania laboratoryjne. Bezpośrednio przed rozpoczęciem pobierania sprawdzi dodatkowo tożsamość dawcy w sposób wykluczający możliwość pomyłki. Polega to na porównanie numeru donacji umieszczonym na opasce (na nadgarstku) z numerem donacji umieszczonym na pojemniku. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie dezynfekcji miejsca wkłucia. Dezynfekcja miejsca wkłucia musi być przeprowadzana przy zastosowaniu przynajmniej dwóch środków dezynfekcyjnych, każdy o szerokim spektrum działania (metoda dwustopniowa). Pamiętaj by nie dotykać już odkażonego miejsca. Po wyschnięciu przemytej okolicy skóry zostanie założone wkłucie. Krew samoczynnie zacznie napełniać pojemnik. Pamięta, że oddawanie krwi jest bezpieczne – podczas donacji używany jest tylko sprzęt jednorazowego użytku a pielęgniarka po każdym dawcy zmienia rękawiczki oraz bezbolesne – większość ludzi czuje jedynie lekkie ukłucie igłą. W początkowej fazie poboru krwi pielęgniarka napełni kilka probówek Twoją krwią. W późniejszym czasie zostaną na niej przeprowadzone badania wirusologiczne oraz morfologia. Zanim minie 10 minut oddasz jedną jednostkę krwi (450ml). Oddawanie składników krwi różni się czasem i technicznym sposobem pobierania. Patrz: Metody pobierania krwi

6. Poczekalnia – Po oddaniu krwi należy odczekać 15 minut. W rejestracji odbierz czekolady, które mają uzupełnić ubytek energetyczny. Możesz też otrzymać zaświadczenie zwalniające w dniu oddania krwi z pracy lub szkoły, a także zwrot kosztów podróży. Cały proces oddawania krwi pełnej trwa zwykle mniej niż jedną godzinę.

Po oddaniu krwi

1. Po oddaniu krwi zastosuj się do poleceń personelu. Tak jak wspomniałem wyżej odpocznij kilkanaście minut w punkcie, zjedz czekoladę, wypij sok.

2. Skorzystaj jeżeli potrzebujesz z dnia wolnego, jaki przysługuje Ci w dniu oddania krwi.

3. Unikaj nadmiernego obciążenia ręki, z której pobrano krew.

4. Jedz regularnie posiłki; pamiętaj, aby dieta była bogatsza w węglowodany tego dnia.

5. Dużo odpoczywaj: pamiętaj, że nie jesteś maszyną, oddanie krwi jest obciążeniem dla Twojego organizmu. Co prawda każdy organizm może reagować inaczej. Jedna osoba nie odczuwa zmęczenia inna odwrotnie.

6. Unikaj szybkiej zmiany pozycji z leżącej na stojącą.

7. Staraj się nie wykonywać obciążających prac domowych. Unikaj wysiłku fizycznego.