Historia
Grupy krwi odkrył austriacki lekarz Karl Landsteiner. Dokonał tego w 1901 roku. Zauważył on, że na krwinkach czerwonych występują dwa antygeny, które warunkują zjawisko aglutynacji, czyli zlepiania się ze sobą poszczególnych krwinek. Korzystając z dorobku swojego poprzednika dwóch innych uczonych: Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzyli podstawy nauki o grupach krwi. To właśnie oni wprowadzili oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0. Takie to właśnie oznaczenie zostało w 1928 roku przyjęte przez państwa na całym świecie.
Układ AB0
Jak już wspomniałem podział na grupy krwi związany jest z występowaniem na krwinkach czerwonych pewnych charakterystycznych białek, które określane są mianem antygenów grup krwi. Na erytrocytach występuje wiele swoistych antygenów przez co istnieje wiele układów grup krwi. U człowieka dotychczas opisano 32 takie układy. Jednak nie będziemy się nimi zajmować. Najważniejszym dla nas jest układ grup głównych (AB0) i układ Rh. Obecność antygenu A lub B decyduje o przynależności do jednej z 4 podstawowych grup (A, B, AB, i 0). Przynależność do określonej grupy krwi jest dla człowieka cechą stalą i niezmienną przez całe życie. Zmiana grupy krwi może nastąpić ale nie musi po przeszczepieniu szpiku kostnego (od rodzeństwa lub dawcy niespokrewnionego), ponieważ nowy szpik wytwarza krwinki czerwone z antygenami dawcy.
Podstawowe grupy krwi to:
- grupa O – brak antygenu na krwinkach
- grupa A – ma na krwinkach antygen A
- grupa B – ma na krwinkach antygen B
- grupa AB – ma na krwinkach zarówno antygen A i B
Natomiast w surowicy krwi (w uproszczeniu osocza) znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnemu antygenowi w krwinkach np.
- grupa O – przeciwciała anty-A i anty-B
- grupa A – przeciwciała anty-B
- grupa B – przeciwciała anty-A
- grupa AB – nie posiada przeciwciał
W przypadku przetoczenia krwi z antygenami, których pacjent nie ma występuje groźna reakcja poprzetoczeniowa. Dlatego należy przetaczać krew tej samej grupy w zakresie ABO.
Układ Rh
Oprócz antygenów A i B dość duże znaczenie ma również antygen D. Jeżeli ktoś ma w swojej krwi antygen D określany jest jako Rh-dodatni. Przeciwnie, u osoby Rh-ujemnej, antygen D nie występuje. Aż u 85% ludzi występuje czynnik D. Natomiast u pozostałych 15% czynnik ten nie występuje. Jego obecność lub brak nie jest w żaden sposób uzależniona od antygenów A i B, a więc każda z grup A, B, AB , 0 może wystąpić jako Rh + lub jako Rh -. Na przykład krwinka czerwona u osób z grupą AB Rh + będzie zawierała i antygeny A, i antygeny B, i antygeny D. Przeciwciała do antygenów Rh powstają przez kontakt z obcymi krwinkami. Gdy osobie, która ma krew Rh minus poda się krew dawcy Rh dodatniego w osoczu pojawią się przeciwciała anty-Rh. Do układu Rh należy więcej antygenów: C, c, E, e i Cw.
Znajomość czynnika Rh jest niezbędna przy przetaczaniu krwi, przeszczepianiu narządów oraz w sytuacji kiedy para planuje zajście w ciążę i jest w tzw. konflikcie serologicznym. Konflikt serologiczny ma miejsce, gdy matka dziecka ma grupę Rh-, a dziecko Rh+. Dziecko w tym przypadku odziedziczyło krew po tacie. Konflikt wystąpi jeżeli to drugie dziecko gdyż pierwsze dziecko takiej pary rodzi się zdrowe. Dzieje się tak gdyż w trakcie pierwszego porodu do krwiobiegu matki dostaje się obcy dla jej organizmu antygen D. Organizm kobiety zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane przeciw antygenowi D. W trakcie drugiej ciąży te przeciwciała przedostają się przez łożysko i zaczynają niszczyć krwinki dziecka. W szpitalu matce takiej zaraz po pierwszym porodzie podawany jest odpowiedni preparat, który niszczy krwinki Rh+ zanim układ odpornościowy kobiety zdąży zareagować. Jest to immunoglobulina.
Układ Kell
Antygen K jest silnie immunogenny co oznacza, że silnie aktywuje układ odpornościowy. Przeciwciała anty-K to drugi najczęściej występujące przeciwciała u ludzi, zaraz po anty-Rh. U kobiet ciężarnych mogą być przyczyną choroby hemolitycznej noworodków, gdy płód jest K-dodatni. Przeciwciała anty-K powstają często w trakcie masywnych transfuzji, gdy K-ujemny biorca otrzyma krew K-dodatnią. Dlatego powinno się osobom z krwią K-ujemną przetaczać tylko krew K-ujemną.
Podsumowanie:
Oznaczenie grup krwi ma podstawowe znaczenie przy doborze krwi do przetoczeń wymaganych np. w trakcie wielu zabiegów operacyjnych (np. przeszczepianie narządów), podczas leczenia chorób krwi lub w czasie ciąży. W razie potrzeby podawać trzeba krew identyczną w zakresie przynajmniej tych dwóch układów, a więc osobie z grupą krwi A Rh+ należy podać krew A Rh+. W wyjątkowych okolicznościach chory może otrzymać krew grupy O Rh-. Jest to ważne gdyż organizm ludzki wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom z układu ABO, których sam nie posiada i dlatego przetaczać można tylko krew ściśle określonej grupy.
Krew i jej składniki powinno przetaczać się zgodnie przynajmniej z układem AB0 i Rh. Tylko w nagłych przypadkach jest dopuszczone przetaczanie krwi innej grupy np. tzw. uniwersalnej 0 Rh-. Rozważając jednak teoretycznie jeżeli masz krew grupy zaznaczonej w pierwszym pionowym rzędzie tabeli to przy transfuzji możesz otrzymać następujące grupy krwi.
| Grupy krwi | 0- | 0+ | B- | B+ | A- | A+ | AB- | AB+ |
| AB+ |  |
|
|
|
|
|
|
|
| AB- | |
 |
|
|
|
|
|
|
| A+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| A- | |
|
|
|
|
|
|
|
| B+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| B- | |
|
|
|
|
|
|
|
| 0+ | |
|
|
|
|
|
|
|
| 0- | |
|
|
|
|
|
|
|
Częstość występowania grup krwi w układach AB 0 oraz Rh
Dziedziczenie grupy krwi
Część cech ludzkich człowiek dziedziczy po rodzicach. Robi to poprzez geny. Grupę krwi u człowieka warunkuje gen, który występuje w kilku odmianach (allelach). Dokładniej mówiąc występuje on w trzech allelach: IA, IB, i0. Dwa pierwsze jak widać po sposobie zapisu (wielka litera I) są allelami dominującymi, a trzeci allelem recesywnym. Trzeba jednak zaznaczyć, że mimo iż są trzy allele warunkujące grupę krwi u ludzi to człowiek dziedziczy tylko dwa z nich: jeden po ojcu a drugi po matce. Dodatkowo jak same nazwy wskazują allel dominujący to taki allel, który dominuje nad drugim w parze. Natomiast allel recesywny to taki, który ustępuje dominującemu. Oznacza to, że allel IA dominuje nad allelem i0 oraz allel IB dominuje nad i0. W jakim zatem stosunku wobec siebie są dwa allele dominujące IA oraz IB ? Allele dominujące są w stosunku do siebie równorzędne, co oznacza, że jeden nie dominuje nad drugim. Podsumowując trzy allele mogą stworzyć następujące 6 par (genotypów):
IA IA, IA i0, IB IB, IB i0, IA IB, i0 i0
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące grupy krwi (fenotyp):
IA IA = A
IA i0 = A
IB IB = B
IB i0 = B
IA IB = AB
i0 i0 = 0
| Rodzic | 0 | A | B | AB |
|---|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 lub A | 0 lub B | A lub B |
| A | 0 lub A | 0 lub A | 0, A, B lub AB | A, B lub AB |
| B | 0 lub B | 0, A, B lub AB | 0 lub B | A, B lub AB |
| AB | A lub B | A, B lub AB | A, B lub AB | A, B lub AB |
Dziedziczenie w obrębie układu Rh
To czy dana osoba ma grupę krwi “ujemną Rh-” czy “dodatnią Rh+” zależy od tego czy na krwinkach czerwonych występuje antygen D. Jeżeli ktoś ma ten antygen ma grupę krwi “dodatnią” jeżeli nie ma go ma grupę krwi “ujemną”. Jak wygląda dziedziczenie w przypadku tego antygenu. Podobnie jak w układzie AB0 w układzie Rh występuje allel domunujący i allel recesywny. Allel D jest allelem dominującym, a allel d jest allelem recesywnym (niemym). jakie zatem mogą powstać pary (genotypy) z takich alleli?
D D, D d, d d
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące fenotypy:
D D = Rh+ (jest antygen D)
D d = Rh+ (jest antygen D)
d d = Rh- (nie ma antygenu D)
| Rodzic | DD (Rh+) | Dd (Rh+) | dd (Rh-) |
|---|---|---|---|
| DD (Rh+) | DD (Rh+) | DD lub Dd (Rh+) | Dd (Rh+) |
| Dd (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) lub dd (Rh-) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
| dd (Rh-) | Dd (Rh+) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) | dd (Rh-) |
Kiedyś ( dawno temu) oddawałam krew. W informacjach w internetowym koncie pacjenta mam taki zapis – domyślam się, że może on oznaczać jakiś kod grupy krwi.
Oznaczenie grupy krwi ABO i RhD z rewersem
Parametr
Grupa krwi ABO i RhD
Wynik : 855 – co oznacza ten wynik?
Witam serdecznie!
W pierwszej kolejności pragnę zaznaczyć, ze system jest w fazie testów i prawdopodobnie ta część o którą Pani pyta również takim testom podlega.
Po drugie “rewers” to swego rodzaju wynik potwierdzony. Wynik z Rewersem mówi że jest to pełne badanie a nie skrócone. Natomiast “Wybij 855” to może być numerem badania. Więc na razie proszę nie przykładać wagi do informacji w IKP. Moduł “Krwiodawstwo” powinien funkcjonować poprawnie w całej Polsce do końca grudnia 2026 roku.
mam grupę Rh- A1B nie widziałem co ta jedynka poA oznacza
Witam serdecznie!
Antygen A może występować w “odmianach”. Te odmiany spowodowały, ze wyodrębniono podgrupy: A1 oraz A2. Czy ma to znaczenie? W rezultacie u osób z podgrupą A2 może dojść do występowania naturalnych przeciwciał anty-A1. Odmiana A1 występuje u 80%, a A2 u 20% ludzi mających krew grupy A i AB.
Mam grupę krwi ab i Rh jako dawca i jako biorca ale nigdy nie wiem czy rh- czy rh+
Witam serdecznie!
RCKiK oznaczają grupę krwi zarówno w układzie ABO jak i Rh tak więc przy kolejnej donacji zapytaj się czy masz “ujemną” czy “dodatnią”. Możesz napisać maila jeżeli w najbliższym czasie nie będziesz w punkcie. Są tez przypadki, kiedy to antygen Rh jest słaby. Wtedy można mieć różne oznaczenia Rh jako biorca i dawca.
zawsze biora mnie na plytki nie mam z tym problemu ale zastanawia mnie oznaczenie krwi/plytek ARhD- K- z powyzszego artykulu nie jestem wstanie tego rozszyfrowac jakby to “K-” jest rzadziej spotykane niz arhd- czy oco chodzi? Mama ma krew arh+ ojciec mial 0- wiec z tych tabelek tez nic nie wynika w moim przypadku
Witam serdecznie!
Tych dwóch grup krwi, które Pan podał nie da się porównać pod względem częstotliwości występowania bezpośrednio gdyż mają inną “dokładność” oznaczenia.
W grupie A RhD- K- są oznaczone 3 układy grupowe: ABO, Rh oraz Kell.
W grupie A RhD- są oznaczone tylko 2 układy grupowe: ABO oraz Rh.
Zatem porównywać się powinno pod względem częstotliwości występowania wtedy gdy w obu przypadkach jest taka sama ilość oznaczonych układów.
A ja mam pytanie czy jak mam w starym dowodzie adnotację że mam grupę krwi 0 Rh+ a uwagi 56/78 co te uwagi oznaczają wie ktoś może?
Witam serdecznie!
Przy grupie krwi powinna być data wykonania badania. Nie ma możliwości by między 5 a 6 była kropka albo kreska? https://krwiodawcy.org/wp-content/uploads/2018/03/dowod-osobisty-grupa-krwi.jpg
Ma ktoś może 0rhd- potrzebna krew proszę o kontakt pilnie
Gdzie jest potrzebna?
Posiadam krew 0rhd- ale mam niedoczynność tarczycy
W tym roku zmieniły się przepisy odnoście krwiodawstwa osób z niedoczynnością. Proszę popytać w Centrum Krwiodawstwa;)
unapaloma1@wp.pl
Ja mam grupę BRhD+
I nie mam odporności.
Ja mam 0rh- jak coś pomogę..
Poszukuję Brh-, więc 0rh- pasuje. Województwo świętokrzyskie. Chodzi o mojego tatę, który ma bardzo duży ubytek po operacji.
Posiadam grupę 0rh- ,z wielką przyjemnością podzielę się nią z Pana tatat
Co to znaczy że w teście na grupę krwi napisane mam AB0
Krew uniwersalna tak się mówi o grupie krwi 0 Rh-
Witam serdecznie!
Zgadza się. Należy przy tym zaznaczyć, że ta uniwersalność dotyczy dawstwa krwinek czerwonych dla osocza uniwersalną grupą jest AB.
Czy naukowo jest już potwierdzony wiek/pierwsze pojawienie się grupy 0rhD(-)?
dziękuję, pozdrawiam
Witam serdecznie!
Nie. Pojawienie się i ewolucja grup krwi u ludzi nadal nie jest jasne. Są teorie ale nie są one poparte dowodami. Jedna mówi o tym, że najstarsza jest wspomniana grupa 0 inna, że wręcz przeciwnie pierwszą grupą jaką ludzie mieli była AB.
Uprzejmie proszę o odpowiedź, czy osobie z grupą krwi ORh+, można przetoczyć osocze i płytki krwi z grupy A, bez względu na czynnik Rh i K?
Włodzimierz
Witam serdecznie!
Pierwsza zasada mówi, że zarówno koncentraty krwinek płytkowych jak i osocze świeżo mrożone należy przetaczać na podstawie zgodności w antygenach układu ABO.
A więc w tzw. pierwszym wyborze biorcy 0 Rh+ powinno się przetaczać koncentrat krwinek płytowych od dawcy 0 Rh+. Jeżeli nie ma koncentratu krwinek płytkowych 0 Rh+ to można użyć koncentratu krwinek płytkowych 0 Rh-. Jeżeli nie ma takiej możliwości to dopuszcza się zastosowanie koncentratu krwinek płytkowych 0 w osoczu A lub AB albo w roztworze wzbogacającym. Jeżeli jest wymagana pilna transfuzja płytek krwi a grupa krwi jest nieznana lub lub wynik grupy krwi niepotwierdzony to stosuje się KKP rekonstytuowany grupy 0 zawieszony w osoczu AB lub w roztworze wzbogacającym.
W przypadku osocza świeżo mrożonego dla biorcy 0 stosuje się w pierwszym wyborze oczywiście osocze grupy 0. Jeżeli nie ma takiej możliwości to w kolejnych opcjach osocze grupy A, B lub AB. Jeżeli grupa krwi jest nieznana to stosujemy osocze AB.
Jeśli więc mam grupę oznaczoną w książeczce A Rh- K- to czy należę do posiadaczy grup krwi rzadkich?
Oddaję honorowo już 15 lat i się zastanawiam, czy na studiach mogłem oddawać częściej 🙂
Szanowny Panie,
Nie da się stwierdzić rzadkiej grupy krwi (w rozumieniu przepisów https://krwiodawcy.org/akty_prawne/D2017000023501.pdf) tylko na podstawie układów AB0, Rh i Kell. Natomiast jest ona dość rzadka w rozumieniu ogólnym.
Dziękuję za odpowiedź.
Jak zatem wygląda procedura stwierdzania rzadkiej grupy krwi – oddaje od 15 lat, mam za sobą z 16 L. Zastanawiam się też czy jeśli bym miał wiedzę o rzadkiej grupie to czy procedura pobrania i składowania jest inna – np że moja krew byłaby specjalnie dla ciężarnych kobiet na preparaty oddawana.
Jednocześnie czy powinienem szukać dodatkowej immunizacji itp.
Mam silną potrzebę pomagania i wyjątkowości
W najnowszym rozporządzeniu, nie tym zamieszczonym przez Państwa z 2017 a z z dnia 14 listopada 2023 r. jest wskazane co następuje:
Rzadką grupą krwi jest krew spełniająca jeden z poniższych warunków:
1) brak antygenu albo antygenów o wysokiej częstości występowania na krwinkach czerwonych, w tym antygenów k ujemny (KK), Kp(b-), Co(a-), Lan ujemny, Vel ujemny i Yt(a-), oraz innych antygenów, które są
stwierdzane u więcej niż 99% populacji ludzkiej i zostały opisane w piśmiennictwie naukowym;
2) fenotyp występujący w jednym układzie grupowym z częstością poniżej 1% w populacji ludzkiej;
3) kombinacja fenotypów homozygotycznych w kilku antygenach z różnych układów grupowych występująca
z częstością poniżej 1% w populacji ludzkiej;
(https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230002497/O/D20232497.pdf)
Z tego by wynikało, że K- wskazuje na wypełnienie warunków rozporządzenia. Czy dobrze rozumiem “antygenów k ujemny (KK) ?
Rzadka grupa krwi to jest małe kk ujemny. Pozdrawiam
Co dokładnie oznacza grupa krwi AB RhD- (ujemne)?
Na krwinkach czerwonych masz antygeny A i B z układu ABO oraz nie masz antygenu D z układu Rh.
Co dokładnie oznacza grupa krwi 0RhD-(ujemne)? To znaczy, że jest to nadal Rh- czy Rh+?
Witam serdecznie!
Oznacza Rh-
Tak jak w układzie ABO występowanie antygenu A lub B decyduje o tym jaką ma się grupę krwi. Tak w przypadku układu Rh o tym jaki ma się Rh decyduje występowanie antygenu D. Dlatego zapis 0RhD- (ujemne) oznacza, że nie masz antygenu D a więc masz grupę Rh-.
Proszę o wyjaśnienie grupy krwi 0 Rh- K+,co to jest te K+,wyjaśnij jak rolnik rolnikowi,pozdrawiam chłop
Szanowny Panie,
Ze względu na występowanie na krwinkach czerwonych antygenów wyróżnia się kilka układów grupowych. Najbardziej popularne to układ ABO oraz Rh. Są jednak inne. Jednym z takich mniej znanych jest układ Kell. K+ oznacza, że masz ten antygen. Posiadanie, lub nie, antygenów K ma dla nas znaczenie jedynie w przypadku ciąży (1 przypadek na 1000 ciąż) i przy transfuzji krwi.
Jakie są numery grup krwi? Krew 0RH-
Szanowna Pani,
Nie bardzo wiemy o jakie numery Pani pyta?
Może chodziło o cyfrowe oznaczenie. Pamiętam że 30 lat temu jak oddawałem krew powiedziano mi że mam A2RH+
Kiedyś rzeczywiście oznaczano dokładniej grupę krwi. Grupa A2 w odróżnieniu od grupy A1 charakteryzuje się mniejszą liczbą antygenu A na powierzchni krwinek. W skrócie jest to odmiana grupy krwi A istotna klinicznie, ponieważ reaguje słabiej z surowicą anty-A. Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych użytkowników.