Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego, określonego w art. 16 ust. 7 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2014 r. poz. 332 oraz z 2016 r. poz. 823), zwanej dalej „ustawą”. Zgodnie z tym przepisem projektowane rozporządzenie określa:
1) kryteria dopuszczenia dawców krwi do oddawania krwi i jej składników;
2) kryteria dyskwalifikacji stosowane wobec kandydatów na dawców krwi i dawców krwi;
3) sposób informowania kandydata na dawcę krwi i dawcy krwi o dyskwalifikacji i jej przyczynie;
4) wykaz badań kwalifikacyjnych i badań diagnostycznych, jakim poddaje się kandydata na dawcę krwi i dawcę krwi;
5) przeciwwskazania do pobrania krwi i jej składników;
6) dopuszczalną ilość oddawanej krwi i jej składników oraz częstotliwość ich oddawania;
7) szczegółowe warunki dopuszczenia do zabiegu uodpornienia lub innych zabiegów w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych;
8) zakres informacji, które powinny być przekazane kandydatowi na dawcę krwi i dawcy krwi przed jej oddaniem, w szczególności dotyczących roli krwi w organizmie i jej znaczenia dla pacjenta, procedury pobrania krwi, konieczności przeprowadzenia badań kwalifikacyjnych i wywiadu medycznego, przebiegu pobrania krwi lub jej składników, możliwych następstw dla stanu zdrowia dawcy krwi, możliwości rezygnacji przez dawcę z oddania krwi lub jej składników, możliwym sposobie wykorzystania krwi i jej składników, w tym o możliwości ich przetworzenia, umożliwiających wyrażenie zgody na oddanie krwi lub jej składników.
Projektowane rozporządzenie dostosowuje kryteria dopuszczalnego wieku dla kandydata na dawcę krwi i dawcy krwi zgodnie z wymogiem art. 18 dyrektywy 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą normy jakości i bezpieczeństwa pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi oraz zmieniająca dyrektywę 2001/83/WE (Dz. Urz. UE L 33 z 8.02.2003, str. 30; Dz. Urz. UE, Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 346), art. 4 i załącznika III do dyrektywy Komisji 2004/33/WE z dnia 22 marca 2004 r. wykonującej dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie niektórych wymagań technicznych dotyczących krwi i składników krwi (Dz. Urz. UE L 91 z 30.3.2004, str. 272; Dz. Urz. UE, Polskie Wydanie Specjalne, rozdz. 15, t. 8, str. 272), tzn. dopuszcza w przypadku szczególnych okoliczności pobieranie krwi i jej składników od osób powyżej siedemnastego roku życia.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy rozporządzenie uszczegóławia kryteria dla kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi dotyczące spełnia wymagań zdrowotnych oraz odnosi się do tego czy pobranie krwi lub jej składników nie spowoduje ujemnych skutków dla stanu zdrowia tego kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi.
Dawcą krwi, zgodnie z definicją zawartą w ustawie jest osoba, która oddała krew lub jej składnik, a więc nawet już wcześniej (co najmniej jeden raz w życiu), a kandydat na dawcę krwi to osoba, która zgłosiła się do centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa, pierwszy raz, z zamiarem oddania krwi lub jej składników, czyli nigdy wcześniej nie oddała krwi. W załączniku nr 2 do rozporządzenia zawarte są kryteria dyskwalifikacji czasowej i stałej, zatem kandydat na dawcę krwi nie odda krwi lub jej składników jeśli nie spełni wymagań i zostanie czasowo lub stale zdyskwalifikowany.
W dotychczas obowiązujących przepisach były wskazane szczegółowe warunki dopuszczalności zabiegu uodpornienia w celu uzyskania surowic. Jednak w związku z tym, że nie szczepi się dawców na surowice od kiedy wprowadzono przeciwciała monoklonalne anty-D do badania RhD, dokonana została stosowna korekta.
Projekt rozporządzenia posługuje się, uwzględniając dynamikę procesu chorobowego, pojęciami ostrej i przewlekłej choroby. Przyjmuje się, że choroby ostre trwają zwykle krótko – na ogół do 3 miesięcy – i w większości przypadków są wyleczalne. Nie stanowią więc podstawy do stałej dyskwalifikacji krwiodawcy w przeciwieństwie do chorób przewlekłych, spowodowanych na ogół nieodwracalnymi zmianami patologicznymi i stanowiących przeważnie podstawę dyskwalifikacji stałej.
Ponadto, zgodnie z 17 wydaniem „Zaleceń w zakresie preparatyki, stosowania i zapewnienia jakości składników krwi” Rady Europy, doprecyzowano przepisy odnoszące się do osób, które ze względu na swoje zachowania, czy działalność są szczególnie narażone na zakażenie chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi. Jednoznacznie wskazano, iż osoby utrzymujące kontakty seksualne z partnerami, u których testy w kierunku AIDS (HIV) wypadły dodatnio – po zaprzestaniu kontaktów obowiązuje dyskwalifikacja na okres 12 miesięcy.
W projekcie rozporządzenia uwzględniono rekomendację Krajowej Rady do Spraw Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa z dnia 20 lutego 2012 r. dotyczącą wprowadzenia czasowej dyskwalifikacji do oddania krwi i jej składników dla osób przebywających w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich z uwagi na zwiększone narażenie na niebezpieczeństwo zakażenia chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi. Osoby przebywające w zakładach poprawczych lub schroniskach dla nieletnich, mogą oddawać krew 6 miesięcy po opuszczeniu placówek penitencjarnych lub po 4 miesiącach, jeżeli zostaną wykonane badania kwalifikujące dawcę. Kwestię charakteru prawnego środka poprawczego w postaci umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym rozstrzygnął Sąd Najwyższy, stojąc na stanowisku, iż umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym nie jest pozbawieniem wolności w myśl art. 256 §1 Kodeksu karnego (obecnie art. 242 §1 Kodeksu karnego) – uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1985, VI KZP 8/85 (uchwała mająca moc zasady prawnej). Sąd Najwyższy wyraził również pogląd, iż umieszczenie w zakładzie poprawczym nie jest w istocie karą, skoro nieletniemu nie można przypisać winy. Z powyższego wynika, iż umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym nie powinno być rozpatrywane w kategoriach kary pozbawienia wolności. Nie ulega jednak wątpliwości, iż umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym jest środkiem zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich o charakterze izolacyjnym. Środek ten stosuje się w celu zapobieżenia dalszej demoralizacji (w wysokim stopniu) nieletniego. Z przepisów ustawy wynika, iż środki wychowawcze oraz środek poprawczy, stosuje się wobec młodzieży, która narusza zasady współżycia społecznego, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia w stan odurzenia, uprawia nierząd, włóczęgostwo, jest członkiem grup przestępczych, dopuszcza się czynów karalnych. Pomimo tego, iż środek poprawczy nie jest karą pozbawienia wolności, to nie ulega wątpliwości, iż możliwość występowania ryzykownych zachowań jest taka sama, jak w przypadku osób, które karę pozbawienia wolności odbywają. Taka sama możliwość ryzykownych zachowań występuje również w wypadku osób aresztowanych. Areszt jest środkiem zapobiegawczym mającym określone cele, a nie karą pozbawienia wolności, ale trudno byłoby się zgodzić z twierdzeniem, iż możliwość występowania ryzykownych zachowań występuje wyłącznie wśród osób pozbawionych wolności, a już wśród osób aresztowanych nie. Podobnie ma się rzecz w przypadku zastosowania środka poprawczego poprzez umieszczenie w zakładzie poprawczym.
Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Pobierz projekt rozporządzenia: Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi
Obecnie obowiązujące rozporządzenie: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi
1 komentarz do “Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi”