Jak każdy lub prawie każdy wie krew mogą oddawać osoby zdrowe. Przed oddaniem krwi każdorazowo należy wypełnić ankietę (kwestionariusz), który zawiera szereg pytań dotyczących głównie naszego obecnego stanu zdrowia jak też przebytych chorób w przeszłości. Jedno z takich pytań brzmi następująco:
Czy choruje Pan/Pani bądź chorowała na jedno z niżej wymienionych schorzeń, ewentualnie odczuwa lub odczuwał/a niżej wymienione dolegliwości?
…
b) choroby skóry i układu oddechowego: łuszczyca, wypryski/wysypka, uczulenia, katar sienny, astma.
Zgodnie z medycznymi zasadami pobierania krwi alergicy nie powinni być dawcami. Jak wiecie przeciwwskazaniem do oddawania krwi i jej składników są choroby i schorzenia, które stanowią zagrożenie podczas donacji dla dawcy lub biorcy. Dyskwalifikacja alergików jest podyktowana akurat dbaniem o zdrowie biorcy. Osoby walczące z uczuleniami są najczęściej dyskwalifikowane tylko czasowo. Dawca taki nie powinien w związku z tym oddawać krwi w czasie, gdy występują objawy alergii, ani też gdy jest w czasie odczulania (immunoterapii). Nie każdy krwiodawca jednak chce pogodzić się z takim podejściem ze strony lekarzy kwalifikujących. Często dawcy Ci zadają pytanie: dlaczego ich krew jest zła z medycznego punktu widzenia. Jedną z odpowiedzi jaką otrzymaliśmy z regionalnych centrów krwiodawstwa na tak postawione pytanie jest:
Istnieje ryzyko wywołania alergii u pacjenta, który otrzyma taką krew.
Postanowiłem poszukać więcej informacji na ten temat. Podczas przeglądania różnych artykułów natrafiłem na dość “świeży” tekst na temat przeniesienia alergii z dawcy na biorcę. Opisane zdarzenie miało miejsce w Toronto i dotyczyło alergii pokarmowej przeniesionej wraz z transfuzją osocza. Pochodzenie tego typu alergii pozostaje tajemnicą. Jednak nie dla 8-letniego chłopca, który otrzymując transfuzję osocza nieoczekiwanie otrzymał również pełen zestaw przeciwciał reagujących na dwa rodzaje żywności: łososia i orzeszki ziemne, które notabene regularnie spożywał bez problemu w przeszłości. Kilka tygodni po otrzymaniu transfuzji w ciągu 10 minut od zjedzenia łososia oraz masła orzechowego, wystąpiła poważna reakcja alergiczną. Lekarze szybko zidentyfikowali źródło problemu: była to krew a w zasadzie osocze dawcy. Przeniesienie alergii przez krew w czasie transfuzji na szczęście występuje rzadko.
“Alergie występują tak powszechnie w populacji więc wydawało by się, że stopa takich zdarzeń powinna być większa, a jednak nie udokumentowano ich w literaturze wielu, bo tylko kilka przypadków”, mówi Julia Upton, alergolog z Hospital for Sick Children w Toronto, która napisała o tym wydarzeniu w Canadian Medical Association Journal.
W poprzednich przypadkach również powiązano pojawienie się alergii u pacjentów z dawcami krwi. U pacjentów tych po transfuzji krwi od dawcy, który miał alergie wystąpiły podobne uczulenia np. na pokarmy, leki lub inne alergeny, takie jak trawa. Na szczęście, za każdym razem, alergie te były krótkotrwałe. Tak szybkie ustępowanie wynika z tego, że pacjenci nie produkują sami przeciwciał alergenów a mają tylko te, które otrzymali wraz z donacją. Z tego właśnie powodu u pacjenta alergie te znikały w ciągu kilku miesięcy.
“Mieliśmy zaledwie dwa takie przypadki zgłoszone do kanadyjskiej służb krwi w ciągu ostatniej dekady, a rozprowadzamy ponad milion składników krwi do transfuzji rocznie”, mówi Robert Skeate, dyrektor medyczny kanadyjskich służb krwi.
Mimo, że przeniesienie przeciwciał alergenów poprzez transfuzję jest najwyraźniej rzadki, to jednak jest to prawdopodobne. Jak wiadomo jednak nieraz przenoszenie przeciwciał jest pozytywne. Lekarze czy pielęgniarki na przykład celowo wstrzykują w czasie szczepionek przeciwciała pacjentom aby dać ochronę przed różnymi infekcjami. Nie dziwi więc fakt, że inne przeciwciała również mogą być przenoszone przez krew z tym, że mogą powodować tym razem negatywne skutki. Duże ilości przeciwciał immunoglobuliny-E (IgE) pozostają w produktach krwi nawet po miesiącu przechowywania. Zazwyczaj największą ilość przeciwciał zawiera świeżo mrożone osocze, a następnie płytki krwi i krwinki czerwone. Jest tak dlatego gdyż wszystkie trzy wymienione składniki krwi zawierają osocze, które to może właśnie zawierać przeciwciała. Jednak aby reakcja alergiczna u biorcy wystąpiła musi jednocześnie zaistnieć kilka czynników. Po pierwsze dawca krwi musi mieć wysoki poziom przeciwciał IgE, które reagują przeciwko alergenom. Po drugie, musi być podana pacjentowi znaczna ilość składnika krwi lub produktu krwiopochodnego. Następnie, aby wystąpiła reakcja alergiczna pacjent musiałby zostać narażony na działanie określonego alergenu tak aby przeciwciała mogły “zaatakować”. Takie wystąpienie wszystkich trzech czynników jednak jest rzadkie, bo biernie nabyte przeciwciała naturalnie znikają jak już pisałem po kilku miesiącach. Szacuje się, że okres półtrwania przeciwciał IgE to zaledwie kilka godzin lub dni, ale gdy dojdzie do związania się z komórkami organizmu mogą być wykrywalne jeszcze przez tygodnie lub miesiące i mogą spowodować wystąpienie reakcji alergicznej.
Dawcy krwi w Stanach Zjednoczonych oraz Kandzie nie są badani pod kątem wykrycia alergii są jednak czasowo dyskwalifikowani jeżeli mieli wcześniej jakiekolwiek epizody związane z uczuleniami. Dawca, który oddawał krew dla chłopca z historii powyżej został zdyskwalifikowany z oddawania krwi na określony czas. Ten incydent stał się wystarczającym powodem do przemyśleń na temat alergii u dawców i tego co może się zdarzyć w przyszłości, w razie podobnej sytuacji. Dlatego też kanadyjskie służby krwi powzięły właśnie decyzję o dyskwalifikacji czasowej dawców jeżeli mieli w ostatnim czasie objawy alergii. Zostało to zastosowane jako środek zapobiegawczy.
Zazwyczaj dawcy krwi są zapraszani do oddawania tylko wtedy, gdy obecnie nie mają żadnych objawów alergii. Zadawane jest im podobnie brzmiące pytanie jak to przytoczone powyżej w Polsce. Dyskwalifikowani są jeśli odpowiedzą na nie twierdząco w ankiecie. Protokół ten ma sens, mówi doktor Upton. Nawet jeśli byłyby wykonywane badania wśród darczyńców pod kątem alergii, to wyniki które wykazałyby wysoki poziom przeciwciał IgE, nie oznaczałyby jednocześnie, że u biorcy takiej krwi wystąpią rzeczywiście reakcje na alergeny w codziennym życiu. Mając to na uwadze, doktor Upton i jej współpracownicy nie domagają się żadnych zmian w polityce pobierania krwi.
“Zmniejszenie ryzyka pojawienia się tak rzadko występującej reakcji było by bardzo trudne do osiągnięcia bez znacznej utraty dawców. To jest właśnie jeden z powodów, dlaczego polityka wobec alergików jest taka, jaka jest, czyli jeżeli występują charakterystyczne objawy alergii należy zastosować czasową dyskwalifikację.”
Podsumowując zwracam się z prośbą do osób mających jakiekolwiek alergie aby szli oddawać krew tylko w czasie gdy nie mają objawów oraz w czasie gdy nie są w trakcie odczulania. Dodatkowo warto zaznaczyć by mimo tych ogólnych zasad w czasie wywiadu lekarskiego lub przy rejestracji zapytali się czy to, że są uczuleni na dane alergeny nie stanowi przeszkody do oddania krwi czy jej składników.
O ostatecznym dopuszczeniu do oddania krwi decyduje lekarz kwalifikujący w punkcie krwiodawstwa w którym chcemy oddać krew. To on na podstawie wypełnionego kwestionariusza oraz wywiadu lekarskiego podejmie decyzję czy możemy czy też nie oddać krew lub jej składniki.
Z góry przepraszam, że tak długo. Oddaję krew od 10 lat z przerwą na odczulanie. Zawsze czekałam do ustania objawów, ostatnio zaskoczył mnie lekki katar już na miejscu i przyznałam, że mam alergię na trawy, ale pod kontrolą. Równie dobrze mogła mi dokuczać skrzywiona przegroda nosowa, ale to pomijam – byłam uczciwa, powiedziałam, że alergię mam, ale ostatnio jest ok. Lekarz zalecił przyjście zaraz po ustaniu objawów. Oczywiście następnego dnia i potem było już ok bez żadnych objawów, leków itp., ale odczekałam 3 tyg i poszłam. Okazało się, że lekarz wpisał mi dyskwalifikację czasową na miesiąc, więc do jej zakończenia został mi tydzień. Poprosiłam w rejestracji o kontakt z lekarzem. Trafiłam na młodą Panią doktor, która po wysłuchaniu mojej historii powiedziała, że w sumie z moją alergią na trawę to i tak mogę oddawać krew tylko między październikiem a marcem, bo potem nawet jak mnie lekarz puści to ta krew się nie nadaje i ją palą! Nigdy nie dostałam informacji, że moja krew się nie nadaje, nie oddaję dla honorów, odznaczeń czy czekolady tylko jak widzę stany krwi w wakacje to nie mogę sobie darować, że wtedy nie oddałam zwłaszcza, że oddawałam nie raz w wakacje w różnych RCiK w zależności od tego gdzie byłam. Pomóżcie proszę czy faktycznie może tak być, że ta krew alergików jest palona? Nie nadaje się do niczego? Jest faktycznie jakiś przepis, który tego zakazuje? Zastanawiam się czy na urlopie nie iść do innego RCiK – blokada powinna minąć, drugiej nie powinno być, bo nie przeszłam przez rejestrację, a ciekawa jestem co powiedzą mi w innym RCiK. Ktoś jest w stanie poradzić :)? Pozdrawiam serdecznie, Ewelina
Witam. Dziękuję za odpowiedź. W zasadzie zaraz po napisaniu tutaj napisałam do RCKIK we Wrocku ale nadal brak odpowiedzi. 🙁
Witam. Zostałam zdyskwalifikowana do oddawania krwi przez RCKIK Wrocław na stałe ponieważ w tamtym czasie stosowałam inhalator. Jednak po wykonaniu spirometrii przestałam go używać- minął ponad rok. Niestety nadal mam blokadę na oddawanie krwi. Co powinnam dostarczyć do RCKIK aby odblokowali mi możliwość oddawania krwi ? Bardzo proszę o odpowiedź.
Witam serdecznie!
Nie ma odgórnie ustalonej przepisami procedury zdjęcia dyskwalifikacji. Robi to lekarz kwalifikujący z punktu, który nałożył ją lub dyrektor ds medycznych z tego RCKiK. Dlatego w pierwszej kolejności napisz maila do siedziby centrum we Wrocławiu i poproś ich o podanie dokumentu jaki musisz przynieść. Reszta już zależy od lekarza.
Dzień dobry,
czy mogę oddać krew mając wyprysk na udzie?
Witam serdecznie!
Wyprysk jako taki nie jest ujęty w wykazie przeciwwskazań. Jednak warto skonsultować to z lekarzem kwalifikującym, gdyż to co dla nas jest wypryskiem może wynikać z czegoś innego.
Witam,
w dzieciństwie zdiagnozowano u mnie atopowe zapalenie skóry, na dzień dzisiejszy nie mam objawów ani nie biorę żadnych leków (nie ma takiej potrzeby). Krew oddawałam już 3 razy za każdym razem informując o tym fakcie, ostatnim razem lekarz nie dopuścił mnie do oddawania krwi i powiedział mi, że bezwzględnie nie mogę oddawać krwi bo jest ona niebezpieczna dla biorcy. Zostałam wykluczona z oddawania krwi aż potwierdzę że nie mam zapalenia. Niestety paru lekarzy, których o to pytałam (poza centrum krwiodawstwa) dali mi bardzo sprzeczne komunikaty. Badania krwi nic nie wykazują (jedną z “wytycznych” czy mam atz czy nie miał być podwyższony poziom IgE). W jaki sposób mogę sprawdzić czy w końcu mogę oddawać krew? Czy można w ogóle stwierdzić jednoznacznie je? Czy decyzja zależy za każdym razem indywidualnie od lekarza na jakiego trafię?
Witam serdecznie!
Tak, decyzja zawsze jest indywidualna. Musi tak być ze względu na to, że same przepisy prawne odwołują się jeżeli chodzi o dyskwalifikacje tylko do ogólnego oznaczenia grupy chorób powodujących tą że dyskwalifikacje np. choroby układu endokrynnego, oddechowego, skóry https://krwiodawcy.org/akty_prawne/D2017000174101.pdf . Czy dana choroba zalicza się do wymienionej przepisami grupy decyduje indywidualnie lekarz w punkcie krwiodawstwa w którym chce się oddać krew.
Witam serdecznie,
Czy można oddać krew jak jestem uczulona na własne osocze krwi? Oraz jestem uczulona na psa i kota(zażywam lekarstwa wziewne =
Witam serdecznie!
To co mogę napisać od ręki to to, że nie możesz oddawać krwi podczas odczulania. Jeżeli chcesz dokładnej odpowiedzi napisz pod który RCKiK podlegasz. Skontaktujemy się z lekarzem.
Na miejscu biorcy wolałabym dostać organ w transakcji wiązanej z alergią niż nie dostać nic:( Z alergią przecież da się żyć, czasem nawet bez brania proszków antyhistaminowych.
witam, jeżeli mam atopowe zapalenie skóry na tle alergicznym, alergie pokarmowe (w tym kazeina i orzechy) oraz alergie na pyłki, kurz itd. nie mogę oddać krwi? jestem w stanie nie przyjmować leków przez okres 2 tygodni.
Witam serdecznie!
Najlepiej w sprawach indywidualnych zapytać się lekarza kwalifikującego w punkcie w którym chce się oddać krew. Są różne podejścia lekarzy kwalifikujących do atopowego zapalenia skóry. Pierwsza grupa lekarzy pozwala oddawać krew tylko gdy schorzenie ma łagodny przebieg w innym nie dopuszczają. Druga grupa nie dopuszcza do oddawania gdy kandydat na dawcę jest w okresie występowania objawów a poza tym okresem nie ma żadnego problemu z dopuszczeniem do oddania. Trzecia grupa niestety dyskwalifikuje na stałe bez względu na przebieg choroby i okres w jakim dawca przebywa. Przykładowy mail od dawcy, który własnie z tego powodu został zdyskwalifikowany “Właśnie dzwoniłam do Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Zabrzu, gdzie poinformowano mnie, że AZS na stałe dyskwalifikuje z możliwości bycia dawcą. Czy jest możliwe, że w innym miejscu oddanie krwi byłoby możliwe? ” Jak widzisz jest różne podejście do tej choroby. Same przepisy mówią tylko o dyskwalifikacji potencjalnych dawców z poważną chorobą skóry aktywną, przewlekłą lub nawracającą. Wszystko więc zależy od indywidualnego podejścia personelu medycznego. Jeżeli podasz nam centrum w którym chcesz oddać krew zapytamy się bezpośrednio danego lekarza kwalifikującego.
Czy biorąc leki na alergie ale nie odczuwając jej objawów mozna oddać krew, czy np jeśli przestane je spożywać dwa tygodnie przed planowanym oddaniem i będę się czuła dobrze to wtedy dopiero będę mogła?
Witam serdecznie!
Nie możesz oddawać krwi biorąc leki na alergię. Musisz odczekać odpowiedni okres (2 tygodnie). Zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami przez cały okres stosowania leków (oprócz witamin, doustnych środków antykoncepcyjnych, leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy, leków przeciwnadciśnieniowych) oraz przez pewien okres po zaprzestaniu ich stosowania nie należy oddawać krwi.
Witam serdecznie,
Mam alergię na atropinę (wykrytą jak byłem dzieckiem ok. 6-letnim i wkroplono mi do oczu z atropiną). Dziś się dowiedziałem, ze dyskwalifikuje mnie to jako dawce DOŻYWOTNIO. Czy to stanowi ustawa, czy tylko widzi-mi-się lekarza? Do tej pory nigdy nie mialem problemów z oddawaniem krwi.
Witam serdecznie!
Są przepisy, które regulują warunki, które kandydat na dawcę lub dawca krwi musi spełnić aby być dopuszczonym do oddania https://krwiodawcy.org/akty_prawne/D2017000174101.pdf Są one wypisane w grupach, bardzo ogólnie. Za każdym razem jak Narodowe Centrum Krwi lub Instytut Hematologii i Transfuzjologii nam odpowiada to informują nas, że nie da się ściśle, punktowo wymienić wszystkich chorób. Lekarz ma obowiązek na podstawie tych przepisów, doświadczenia i wiedzy podjąć decyzję czy dopuszczenie do donacji danej osoby stanowi dla niej lub biorcy zagrożenie. Jeżeli nie zgadzasz się z decyzją lekarza kwalifikującego napisz do siedziby centrum do dyrektora ds medycznych. Oczywiście możesz zasięgnąc informacji również we wspomnianym IHiT.