Historia
Grupy krwi odkrył austriacki lekarz Karl Landsteiner. Dokonał tego w 1901 roku. Zauważył on, że na krwinkach czerwonych występują dwa antygeny, które warunkują zjawisko aglutynacji, czyli zlepiania się ze sobą poszczególnych krwinek. Korzystając z dorobku swojego poprzednika dwóch innych uczonych: Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzyli podstawy nauki o grupach krwi. To właśnie oni wprowadzili oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0. Takie to właśnie oznaczenie zostało w 1928 roku przyjęte przez państwa na całym świecie.
Układ AB0
Jak już wspomniałem podział na grupy krwi związany jest z występowaniem na krwinkach czerwonych pewnych charakterystycznych białek, które określane są mianem antygenów grup krwi. Na erytrocytach występuje wiele swoistych antygenów przez co istnieje wiele układów grup krwi. U człowieka dotychczas opisano 32 takie układy. Jednak nie będziemy się nimi zajmować. Najważniejszym dla nas jest układ grup głównych (AB0) i układ Rh. Obecność antygenu A lub B decyduje o przynależności do jednej z 4 podstawowych grup (A, B, AB, i 0). Przynależność do określonej grupy krwi jest dla człowieka cechą stalą i niezmienną przez całe życie. Zmiana grupy krwi może nastąpić ale nie musi po przeszczepieniu szpiku kostnego (od rodzeństwa lub dawcy niespokrewnionego), ponieważ nowy szpik wytwarza krwinki czerwone z antygenami dawcy.
Podstawowe grupy krwi to:
- grupa O – brak antygenu na krwinkach
- grupa A – ma na krwinkach antygen A
- grupa B – ma na krwinkach antygen B
- grupa AB – ma na krwinkach zarówno antygen A i B
Natomiast w surowicy krwi (w uproszczeniu osocza) znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnemu antygenowi w krwinkach np.
- grupa O – przeciwciała anty-A i anty-B
- grupa A – przeciwciała anty-B
- grupa B – przeciwciała anty-A
- grupa AB – nie posiada przeciwciał
W przypadku przetoczenia krwi z antygenami, których pacjent nie ma występuje groźna reakcja poprzetoczeniowa. Dlatego należy przetaczać krew tej samej grupy w zakresie ABO.
Układ Rh
Oprócz antygenów A i B dość duże znaczenie ma również antygen D. Jeżeli ktoś ma w swojej krwi antygen D określany jest jako Rh-dodatni. Przeciwnie, u osoby Rh-ujemnej, antygen D nie występuje. Aż u 85% ludzi występuje czynnik D. Natomiast u pozostałych 15% czynnik ten nie występuje. Jego obecność lub brak nie jest w żaden sposób uzależniona od antygenów A i B, a więc każda z grup A, B, AB , 0 może wystąpić jako Rh + lub jako Rh -. Na przykład krwinka czerwona u osób z grupą AB Rh + będzie zawierała i antygeny A, i antygeny B, i antygeny D. Przeciwciała do antygenów Rh powstają przez kontakt z obcymi krwinkami. Gdy osobie, która ma krew Rh minus poda się krew dawcy Rh dodatniego w osoczu pojawią się przeciwciała anty-Rh. Do układu Rh należy więcej antygenów: C, c, E, e i Cw.
Znajomość czynnika Rh jest niezbędna przy przetaczaniu krwi, przeszczepianiu narządów oraz w sytuacji kiedy para planuje zajście w ciążę i jest w tzw. konflikcie serologicznym. Konflikt serologiczny ma miejsce, gdy matka dziecka ma grupę Rh-, a dziecko Rh+. Dziecko w tym przypadku odziedziczyło krew po tacie. Konflikt wystąpi jeżeli to drugie dziecko gdyż pierwsze dziecko takiej pary rodzi się zdrowe. Dzieje się tak gdyż w trakcie pierwszego porodu do krwiobiegu matki dostaje się obcy dla jej organizmu antygen D. Organizm kobiety zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane przeciw antygenowi D. W trakcie drugiej ciąży te przeciwciała przedostają się przez łożysko i zaczynają niszczyć krwinki dziecka. W szpitalu matce takiej zaraz po pierwszym porodzie podawany jest odpowiedni preparat, który niszczy krwinki Rh+ zanim układ odpornościowy kobiety zdąży zareagować. Jest to immunoglobulina.
Układ Kell
Antygen K jest silnie immunogenny co oznacza, że silnie aktywuje układ odpornościowy. Przeciwciała anty-K to drugi najczęściej występujące przeciwciała u ludzi, zaraz po anty-Rh. U kobiet ciężarnych mogą być przyczyną choroby hemolitycznej noworodków, gdy płód jest K-dodatni. Przeciwciała anty-K powstają często w trakcie masywnych transfuzji, gdy K-ujemny biorca otrzyma krew K-dodatnią. Dlatego powinno się osobom z krwią K-ujemną przetaczać tylko krew K-ujemną.
Podsumowanie:
Oznaczenie grup krwi ma podstawowe znaczenie przy doborze krwi do przetoczeń wymaganych np. w trakcie wielu zabiegów operacyjnych (np. przeszczepianie narządów), podczas leczenia chorób krwi lub w czasie ciąży. W razie potrzeby podawać trzeba krew identyczną w zakresie przynajmniej tych dwóch układów, a więc osobie z grupą krwi A Rh+ należy podać krew A Rh+. W wyjątkowych okolicznościach chory może otrzymać krew grupy O Rh-. Jest to ważne gdyż organizm ludzki wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom z układu ABO, których sam nie posiada i dlatego przetaczać można tylko krew ściśle określonej grupy.
Krew i jej składniki powinno przetaczać się zgodnie przynajmniej z układem AB0 i Rh. Tylko w nagłych przypadkach jest dopuszczone przetaczanie krwi innej grupy np. tzw. uniwersalnej 0 Rh-. Rozważając jednak teoretycznie jeżeli masz krew grupy zaznaczonej w pierwszym pionowym rzędzie tabeli to przy transfuzji możesz otrzymać następujące grupy krwi.
Grupy krwi | 0- | 0+ | B- | B+ | A- | A+ | AB- | AB+ |
AB+ | ||||||||
AB- | ||||||||
A+ | ||||||||
A- | ||||||||
B+ | ||||||||
B- | ||||||||
0+ | ||||||||
0- |
Częstość występowania grup krwi w układach AB 0 oraz Rh
Dziedziczenie grupy krwi
Część cech ludzkich człowiek dziedziczy po rodzicach. Robi to poprzez geny. Grupę krwi u człowieka warunkuje gen, który występuje w kilku odmianach (allelach). Dokładniej mówiąc występuje on w trzech allelach: IA, IB, i0. Dwa pierwsze jak widać po sposobie zapisu (wielka litera I) są allelami dominującymi, a trzeci allelem recesywnym. Trzeba jednak zaznaczyć, że mimo iż są trzy allele warunkujące grupę krwi u ludzi to człowiek dziedziczy tylko dwa z nich: jeden po ojcu a drugi po matce. Dodatkowo jak same nazwy wskazują allel dominujący to taki allel, który dominuje nad drugim w parze. Natomiast allel recesywny to taki, który ustępuje dominującemu. Oznacza to, że allel IA dominuje nad allelem i0 oraz allel IB dominuje nad i0. W jakim zatem stosunku wobec siebie są dwa allele dominujące IA oraz IB ? Allele dominujące są w stosunku do siebie równorzędne, co oznacza, że jeden nie dominuje nad drugim. Podsumowując trzy allele mogą stworzyć następujące 6 par (genotypów):
IA IA, IA i0, IB IB, IB i0, IA IB, i0 i0
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące grupy krwi (fenotyp):
IA IA = A
IA i0 = A
IB IB = B
IB i0 = B
IA IB = AB
i0 i0 = 0
Rodzic | 0 | A | B | AB |
---|---|---|---|---|
0 | 0 | 0 lub A | 0 lub B | A lub B |
A | 0 lub A | 0 lub A | 0, A, B lub AB | A, B lub AB |
B | 0 lub B | 0, A, B lub AB | 0 lub B | A, B lub AB |
AB | A lub B | A, B lub AB | A, B lub AB | A, B lub AB |
Dziedziczenie w obrębie układu Rh
To czy dana osoba ma grupę krwi “ujemną Rh-” czy “dodatnią Rh+” zależy od tego czy na krwinkach czerwonych występuje antygen D. Jeżeli ktoś ma ten antygen ma grupę krwi “dodatnią” jeżeli nie ma go ma grupę krwi “ujemną”. Jak wygląda dziedziczenie w przypadku tego antygenu. Podobnie jak w układzie AB0 w układzie Rh występuje allel domunujący i allel recesywny. Allel D jest allelem dominującym, a allel d jest allelem recesywnym (niemym). jakie zatem mogą powstać pary (genotypy) z takich alleli?
D D, D d, d d
Uwzględniając dominującą i ustępującą cechę poszczególnych alleli odpowiadają im następujące fenotypy:
D D = Rh+ (jest antygen D)
D d = Rh+ (jest antygen D)
d d = Rh- (nie ma antygenu D)
Rodzic | DD (Rh+) | Dd (Rh+) | dd (Rh-) |
---|---|---|---|
DD (Rh+) | DD (Rh+) | DD lub Dd (Rh+) | Dd (Rh+) |
Dd (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) | Dd lub DD (Rh+) lub dd (Rh-) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
dd (Rh-) | Dd (Rh+) | Dd (Rh+) lub dd (Rh-) | dd (Rh-) |
Kiedyś ( dawno temu) oddawałam krew. W informacjach w internetowym koncie pacjenta mam taki zapis – domyślam się, że może on oznaczać jakiś kod grupy krwi.
Oznaczenie grupy krwi ABO i RhD z rewersem
Parametr
Grupa krwi ABO i RhD
Wynik : 855 – co oznacza ten wynik?
Witam serdecznie!
W pierwszej kolejności pragnę zaznaczyć, ze system jest w fazie testów i prawdopodobnie ta część o którą Pani pyta również takim testom podlega.
Po drugie “rewers” to swego rodzaju wynik potwierdzony. Wynik z Rewersem mówi że jest to pełne badanie a nie skrócone. Natomiast “Wybij 855” to może być numerem badania. Więc na razie proszę nie przykładać wagi do informacji w IKP. Moduł “Krwiodawstwo” powinien funkcjonować poprawnie w całej Polsce do końca grudnia 2026 roku.
mam grupę Rh- A1B nie widziałem co ta jedynka poA oznacza
Witam serdecznie!
Antygen A może występować w “odmianach”. Te odmiany spowodowały, ze wyodrębniono podgrupy: A1 oraz A2. Czy ma to znaczenie? W rezultacie u osób z podgrupą A2 może dojść do występowania naturalnych przeciwciał anty-A1. Odmiana A1 występuje u 80%, a A2 u 20% ludzi mających krew grupy A i AB.
Mam grupę krwi ab i Rh jako dawca i jako biorca ale nigdy nie wiem czy rh- czy rh+
Witam serdecznie!
RCKiK oznaczają grupę krwi zarówno w układzie ABO jak i Rh tak więc przy kolejnej donacji zapytaj się czy masz “ujemną” czy “dodatnią”. Możesz napisać maila jeżeli w najbliższym czasie nie będziesz w punkcie. Są tez przypadki, kiedy to antygen Rh jest słaby. Wtedy można mieć różne oznaczenia Rh jako biorca i dawca.
zawsze biora mnie na plytki nie mam z tym problemu ale zastanawia mnie oznaczenie krwi/plytek ARhD- K- z powyzszego artykulu nie jestem wstanie tego rozszyfrowac jakby to “K-” jest rzadziej spotykane niz arhd- czy oco chodzi? Mama ma krew arh+ ojciec mial 0- wiec z tych tabelek tez nic nie wynika w moim przypadku
Witam serdecznie!
Tych dwóch grup krwi, które Pan podał nie da się porównać pod względem częstotliwości występowania bezpośrednio gdyż mają inną “dokładność” oznaczenia.
W grupie A RhD- K- są oznaczone 3 układy grupowe: ABO, Rh oraz Kell.
W grupie A RhD- są oznaczone tylko 2 układy grupowe: ABO oraz Rh.
Zatem porównywać się powinno pod względem częstotliwości występowania wtedy gdy w obu przypadkach jest taka sama ilość oznaczonych układów.
A ja mam pytanie czy jak mam w starym dowodzie adnotację że mam grupę krwi 0 Rh+ a uwagi 56/78 co te uwagi oznaczają wie ktoś może?
Witam serdecznie!
Przy grupie krwi powinna być data wykonania badania. Nie ma możliwości by między 5 a 6 była kropka albo kreska? https://krwiodawcy.org/wp-content/uploads/2018/03/dowod-osobisty-grupa-krwi.jpg
Ma ktoś może 0rhd- potrzebna krew proszę o kontakt pilnie
Gdzie jest potrzebna?
Posiadam krew 0rhd- ale mam niedoczynność tarczycy
unapaloma1@wp.pl
Ja mam grupę BRhD+
I nie mam odporności.
Ja mam 0rh- jak coś pomogę..
Poszukuję Brh-, więc 0rh- pasuje. Województwo świętokrzyskie. Chodzi o mojego tatę, który ma bardzo duży ubytek po operacji.
Posiadam grupę 0rh- ,z wielką przyjemnością podzielę się nią z Pana tatat
Co to znaczy że w teście na grupę krwi napisane mam AB0
Krew uniwersalna tak się mówi o grupie krwi 0 Rh-
Witam serdecznie!
Zgadza się. Należy przy tym zaznaczyć, że ta uniwersalność dotyczy dawstwa krwinek czerwonych dla osocza uniwersalną grupą jest AB.