Badania u dawcy krwi

Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi musi spełniać wymagania zdrowotne pozwalające na ustalenie, że każdorazowe pobranie krwi nie spowoduje ujemnych skutków dla ich stanu zdrowia lub stanu zdrowia biorców krwi. Kandydat na dawcę krwi i dawca krwi kwalifikowany jest przez lekarza lub pielęgniarkę do oddania krwi lub jej składników na podstawie sprawdzenia wypełnionego kwestionariusza, badania lekarskiego i wyników badań laboratoryjnych. Kwestionariusz możecie zobaczyć na stronie Ankiety dla kandydatów na dawców. Natomiast badanie lekarskie poprzedzające pobranie krwi obejmuje:

– wywiad medyczny
– badanie kwalifikacyjne

Wywiad medyczny przeprowadza się w sposób zapewniający uzyskanie danych pozwalających na ustalenie braku stałych lub czasowych przeciwwskazań do pobrania krwi, określonych na podstawie kryteriów kwalifikowania kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi do pobierania krwi oraz przeciwwskazań do pobierania krwi zawartych w załączniku do Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi. Przed każdym pobraniem krwi wykonywane jest również badanie kwalifikacyjne, które obejmuje:

– ocenę wyglądu ogólnego, który może wskazywać na pozostawanie kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi pod wpływem substancji psychoaktywnych, w szczególności alkoholu lub środków odurzających, lub w stanie wskazującym na nadmierne pobudzenie psychiczne
– stwierdzenie, czy istnieje nadmierna dysproporcja pomiędzy ciężarem ciała a wzrostem;
– stwierdzenie, czy istnieją odchylenia od:

– prawidłowej temperatury ciała,
– prawidłowych wartości tętna i jego miarowości,
– prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego;

– określenie stanu skóry w okolicach miejsca wkłucia do żyły.

Przed każdorazowym oddaniem krwi należy oznaczyć stężenie hemoglobiny. Krew do badania u dawców pierwszorazowych jest z żyły przedramienia. Przed pozostałymi donacjami krew pobierana jest z palca (krew włośniczkowa). Coraz częściej można również spotkać się z nowoczesną metodą badania poziomu hgb – bez kłucia. W przypadku dawcy pierwszorazowego są pobierane dwie próbki krwi żylnej. Jedna z nich jest badana pod kątem wirusów a druga wykorzystywana jest do oznaczenia grupy krwi AB0 i Rh.

Przed zabiegiem trombaferezy (donacja krwinek płytkowych) lub leukaferezy (donacja krwinek białych) oznacza się dodatkowo:

– liczbę krwinek płytkowych
– liczbę krwinek białych

Próbki krwi każdej osoby zakwalifikowanej do pobrania krwi, osocza, trombaferezy, leukaferezy lub innego zabiegu wymagają oznaczenia:

– antygenu HBs,

– przeciwciał anty-HIV 1/2,

– przeciwciał anty-HCV,

– RNA HCV,

– DNA HBV,

– RNA HIV,

– markerów zakażenia krętkiem kiły

Próbki do badań wirusologicznych należy pobierać od dawców podczas zabiegu pobierania krwi lub jej składnika.

Natomiast od kandydata na dawcę krwi próbkę w celu oznaczenia: antygenu HBs, przeciwciał anty-HIV 1/2, przeciwciał anty-HCV oraz testów w kierunku zakażenia krętkiem kiły pobiera się podczas badań kwalifikacyjnych. U dawców oddających regularnie krew pełną lub komórkowe składniki krwi obowiązuje oznaczenie raz w roku:

– stężenie hemoglobiny i wartości hematokrytu
– liczby krwinek czerwonych
– liczby krwinek płytkowych
– liczby krwinek białych
– składu procentowego krwinek białych (neutrofile, eozynofile, bazofile, limfocyty, monocyty)

Natomiast udawców krwi oddających regularnie osocze oznacza się dodatkowo, co najmniej raz w roku, stężenie białka całkowitego i skład procentowy białek lub wskaźnik albuminowo-globulinowy.

UWAGA:
Informacja dla dawcy krwi o badaniach antygenów grup krwi i/lub HPA/HLA kl. I locus A i B

Zainteresowanym przypominamy, że przy rejestracji możemy zgłosić, że chcemy otrzymać wydruk wyników badań. Jeżeli jest to centrum krwiodawstwa otrzymamy go „od ręki”. Jeżeli oddział terenowy lub punkt, który nie wykonuje badań analitycznych wynik będziemy mogli otrzymać lub samodzielnie odebrać w wyznaczonym czasie.

W przypadku stwierdzenia istotnych odchyleń od prawidłowego stanu zdrowia kandydata na dawcę krwi lub dawcę krwi kieruje się do lekarza sprawującego nad nimi opiekę zdrowotną, wraz z wynikami badań, w celu dalszej diagnostyki lub leczenia. W szczególnych przypadkach można pobrać krew od dawców krwi i kandydatów na dawców krwi, którzy na podstawie kryteriów kwalifikowania nie spełniają wymagań do oddania krwi, pod warunkiem wyrażenia każdorazowo zgody przez lekarza upoważnionego przez kierownika jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi.

Szczegółowy opis kryterium oraz warunku kwalifikowania do pobierania krwi od kandydata na dawcę krwi lub dawcy krwi:

Wiek	18 – 65 lat
	> 17 < 18 lat	na warunkach określonych w art. 15 ust. 2 ustawy
	dawcy pierwszorazowi w wieku > 60 lat	do decyzji lekarza w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi
	> 65 lat	po corocznym uzyskaniu zgody lekarza w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi
Masa ciała	1) > 50 kg dla dawców krwi lub jej składników; 2) > 70 kg dla dawców oddających 2 jednostki koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) metodą erytroaferezy (podwójna erytroafereza)
Ciśnienie tętnicze	Wartość ciśnienia tętniczego nie powinna przekraczać: 1) 160 mm Hg dla ciśnienia skurczowego; 2) 100 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowe
Tętno	Tętno miarowe, o częstości od 50 do 100 uderzeń na minutę; niższe wartości tętna są dopuszczalne u osób wysportowanych, z dobrą tolerancją wysiłku
Hemoglobina	kobiety > 125 g/l mężczyźni > 135 g/l	Dotyczy dawców krwi pełnej allogenicznej lub jej składników
	> 140 g/l	Dotyczy dawców oddających 2 jednostki KKCz metodą erytroaferezy

Przykładowy wydruk badań wykonywanych u honorowego dawcy krwi.

Opis wydruku:
– Hb – hemoglobina
– Ht – hematokryt
– RBC (Red Blood Cell) – krwinki czerwone
– WBC (White Blood Cell) – krwinki białe
– PLT (Platelets) – krwinki płytkowe (trombocyty)
– MCH – średnia zawartość hemoglobiny
– MCHC – średnie stężenie hemoglobiny
– MCV – średnia objętość krwinek czerwonych
– NE% – neutrofile
– EO% – eozynofile
– BA% – bazofile
– LY% – limfocyty
– MO% – monocyty