Biało-czerwone logo portalu w postaci pojemnika na krew oraz napisu krwiodawcy.org

krwiodawstwo

osocze od ozdrowieńców

logo-osocze-od-ozdrowiencow

Kilka tygodni temu to Ty potrzebowałeś pomocy.
Teraz to Ty tą pomoc możesz nieść.
Twoje osocze może uratować komuś życie!
Jeżeli przebyłeś COVID-19 skontaktuj się z najbliższym centrum krwiodawstwa.

Udostępnij

Kto to jest ozdrowieniec?

Zgodnie z Ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 określenie ozdrowieniec zarezerwowane jest dla osoby, u której ustąpiły objawy choroby zakaźnej. A więc to osoba u której wykryto materiał genetyczny wirusa SARS-CoV-2 (zakażenie stwierdzone badaniem RT-PCR-wymaz lub test antygenowy) a obecnie nie wykrywa się już jego obecności lub osoba, która nie miała stwierdzonego zakażenia, a obecnie w jej krwi wykrywa się przeciwciała przeciwko wirusowi SARS-CoV-2. Osocze od takich osób zawiera przeciwciała, które mogą wspomagać leczenie chorych na COVID-19 z ciężkimi, zagrażającymi życiu objawami zakażenia.

Kto może oddać osocze po COVID-19?

Aktualizacja wytycznych: 08.12.2020

  1. Przechorowały COVID-19, bądź przeszły bezobjawowe zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (potwierdzone testami RT-PCR lub antygenowymi, bądź wpisem w aplikacji gabinet.gov.pl) zostały uznane za wyleczone i czują się zdrowe, czyli minęło co najmniej 14 dni od zakończenia izolacji lub od daty uzyskania dodatniego wyniku badania przeciwciał anty-SARS-CoV-2 .
  2. Są w wieku 18-65 lat,
  3. w przypadku przeprowadzonej w przeszłości transfuzji oraz kobiet po przebytej ciąży w wywiadzie wymagane będą dodatkowe badania, które wykonane zostaną przez Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
  4. Spełniają kryteria kwalifikujące dla dawców określone w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi

Ważne:
Ostateczną i wiążącą decyzje o pobraniu lub odrzuceniu dawcy podejmuje lekarz w dniu kwalifikacji lekarskiej

Jakie badania świadczą o przebytym zakażeniu?

Ważne:
Przed przyjściem do punktu koniecznie skontaktuj się ze swoim RCKiK telefonicznie lub mailowo. Poinformuj personel o tym jakie badanie miałeś wykonywane i kiedy. Pobranie osocza jest możliwe dopiero po określonym okresie od daty wykonania badania.

Jak pobiera się osocze?

Osocze pobierane jest metodą plazmaferezy. Podczas plazmaferezy pobierana jest krew, którą rozdziela się (w specjalnym urządzeniu - separatorze) na osocze i pozostałe składniki, które są przetaczane z powrotem do tej samej żyły. Pobieranie osocza nie boli, jest całkowicie bezpieczne i trwa od 30 do 40 minut. Jednorazowo pobierane jest 600 ml osocza. Jeśli z jakiegoś powodu nie można pobrać osocza w taki sposób w wyjątkowych sytuacjach pobra się 450 ml krwi pełnej, z której otrzymamy ok 220-230 ml osocza. Tą drugą metodę w przypadku ozdrowieńców stosuje się bardzo rzadko. Pobrane osocze może być już bez obecności dawcy poddawane dodatkowym procedurom (redukacja patogenów, czynników chorobotwórczych) czy też podziałom na mniejsze jednostki lecznicze (po 200 ml). Po każdej donacji badane są przeciwciała jeżeli ich ilość jest odpowiednia, dawca umawiany jest na kolejne oddania. Zauważono, że miano (liczba) przeciwciał jest tym wyższe, im gorzej dana osoba przechodziła chorobę. Zgodnie z obowiązującą procedurą osocze od ozdrowieńców można pobrać 3 razy w odstępie tygodniowym, a jeżeli dawca nadal ma wystarczające miano przeciwciał kolejne donacje może oddawać w odstępach dwutygodniowych.

Grafika przedstawia sposób pobierania osocza za pomocą separatora

Kontakt

Przed przyjściem do punktu koniecznie skontaktuj się ze swoim RCKiK telefonicznie lub mailowo

Pełny wykaz punktów krwiodawstwa wraz z godzinami rejestracji (aktualizacja 18.12.2020).

Najczęściej zadawane pytania

Ciężko chorowałem czy ktoś może sprawdzić czy to był COVID-19?
Fakt przebycia ciężkiej infekcji dróg oddechowych, bez potwierdzenia patogenu, który spowodował infekcję nie pozwala nam traktować takiej osoby jako ozdrowieńca COVID-19 / SARS-CoV-2. RCKiK nie zleca wykonywania badań przeciwciał oraz wymazów. Badania są wykonywane na zlecenie lekarzy, którzy sprawują opiekę nad pacjentem w czasie infekcji. Możesz też jako osoba prywatna zlecić wykonanie badania w laboratorium, które wykonuje testy na obecnośc przeciwciał anty-SARS-COV-2.

Czy Ministerstwo zamierza badać krew krwiodawczyń i krwiodawców, aby móc ją wykorzystać do leczenia COVID-19 i do badań nad wirusem SARS-CoV-2?
Zgodnie z wytycznymi ECDC (European Centre for Disease Preventionand Control) laboratoryjne badania przesiewowe dawców i/lub donacji krwi, osocza do wytwarzania produktów leczniczych oraz komórek i tkanek w kierunku SARS-CoV-2 nie są obecnie zalecane. Aktualnie brak jest dowodów naukowych wskazujących na możliwość przeniesienia wirusa COVID-19 na drodze krwi i jej składników. Poziomy wykrytego materiału genetycznego wirusa w osoczu pokrywające się z objawami klinicznymi są bardzo niskie i nie wdrożono polityki w zakresie badań przesiewowych innych wirusowych chorób układu oddechowego, dla których transmisja transfuzji pozostaje teoretyczna, w tym grypy. Nie bez znaczenia jest również fakt, że diagnostyka w kierunku COVID-19 oparta jest na pobieraniu wymazu, najczęściej z nosogardzieli. Zgromadzone dotychczas przez jednostki publicznej służby krwi ilości osocza z przeciwciałami anty-SARS-CoV-2 są przeznaczone do stosowania w lecznictwie w postaci transfuzji pacjentom chorym na COVID-19. Aktualnie nie podjęto decyzji o innym jego przeznaczeniu – priorytetem jest przede wszystkim kliniczne wykorzystanie osocza od ozdrowieńców, dopiero po zabezpieczeniu lecznictwa mogą być rozpatrywane decyzje o innym wykorzystaniu osocza.

Czy kobiety po ciąży mogą oddać osocze jako ozdrowieńcy?
Pozyskanie osocza od kobiet, które były w ciąży lub zostały matkami wymaga wykonania dodatkowych badań w kierunku obecności przeciwciał antyleukocytarnych i antypłytkowych, które powstają w wyniku immunizacji ciążowej np. anty-HLA. Są to przeciwciała, które mogą wytworzyć się po ciąży. Badania są wykonywane w Instytucie Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie. Okres oczekiwania na wynik jest różny ale nie dyskwalifikuje, tylko po prostu wydłuża czas, który upływa do momentu możliwości wydania osocza do leczenia. Dlatego też preferowane są osoby, które nie były w ciąży. Bardzo ważne jest aby osocze ozdrowieńca miało wysoki poziom przeciwciał po przechorowaniu COVID (przeciwciała anty-SARS-CoV-2). Jednak pomimo wysokiego poziomu przeciwciał anty-SARS-CoV-2 po przebytej chorobie COVID-19, obecność przeciwciał anty-HLA całkowicie dyskwalifikuje osocze do podania go choremu. Z naszych obserwacji wynika, że większość kobiet (70%), które były w ciąży, wytworzyło przeciwciała anty-HLA. Jeśli ich występowanie zostanie potwierdzone badaniami kobieta taka nie może oddać osocza jako ozdrowieniec.

Czy osoby po transfuzji krwi mogą oddać osocze jako ozdrowieńcy?
Pozyskanie osocza od osób, które miały transfuzje wymaga wykonania dodatkowych badań w kierunku obecności przeciwciał antyleukocytarnych i antypłytkowych, które powstają w wyniku transfuzji np. anty-HLA. Badania są wykonywane w Instytucie Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie. Okres oczekiwania na wynik jest różny ale nie dyskwalifikuje, tylko po prostu wydłuża czas, który upływa do momentu możliwości wydania osocza do leczenia. Dlatego też preferowane są osoby, które nie miały transfuzji. Bardzo ważne jest aby osocze ozdrowieńca miało wysoki poziom przeciwciał po przechorowaniu COVID (przeciwciała anty-SARS-CoV-2). Jednak pomimo wysokiego poziomu przeciwciał anty-SARS-CoV-2 po przebytej chorobie COVID-19, obecność przeciwciał anty-HLA całkowicie dyskwalifikuje osocze do podania go choremu. Jeśli występowanie przeciwciał po transfuzji zostanie potwierdzone badaniami osoba taka nie może oddać osocza jako ozdrowieniec.

Jakie testy potwierdzają, że jestem ozdrowieńcem?
Osoba, która chorowała nie musi wykonywać żadnych dodatkowych badań np. testów na przeciwciała. W jej przypadku wystarczy badanie PCR tzw. wymaz z nosogardzieli lub test antygenowy wykonywane aby potwierdzić COVID-19. Natomiast od osoby, która chorowała bezobjawowo wymagane jest badanie potwierdzające obecność przeciwciał IgM lub IgG albo obu razem.

Czy akceptowalne są testy jakościowe czy musza być ilościowe?
RCKiK akceptuje zarówno testy jakościowe jak i ilościowe. W przypadku braku określenia ilości przeciwciał w wyniku testu (test jakościowy) centrum samodzielnie sprawdzi ich poziom (test ilościowy).

Czy mozna oddawać osocze ze wskazaniem konkretnego pacjenta?
Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa rejestrują donacje ze wskazaniem na konkretnego pacjenta. Nie ma natomiast takiej możliwości by dawca zastrzegł, że osocze pobrane od niego będzie przeznaczone tylko i wyłącznie dla jednego, konkretnego pacjenta z COVID-19. Pobierane osocze trafia do ogólnej puli dla szpitali, które to zamawiają je dla swoich pacjentów. Osocze w leczeniu COVID-19 podobnie jak w leczeniu innych chorób musi być dobrane uwzględniając grupę krwi.
Pamiętaj! Zapewniając osocze dla wszystkich zapewniasz jego zapas również dla swoich najbliższych

Pobierz ulotkę informacyjną w formacie .pdf